صنعت ساختمان و وعده‌های پوپولیستی کاندیداها

ابتدا: روزهای تبلیغات انتخابات آغازشده است و نامزدهای ریاست جمهوری برای جذب حداکثر آراء در سبد خود تلاش مضاعفی می‌کنند. بدون شک یکی از شاخص‌ترین استراتژی‌های تبلیغاتی کاندیداهای ریاست جمهوری ارائه طرح‌های جذاب پوپولیستی است که تجربه ثابت کرده در مصادره کردن آرای اقشار فرودست و نیز طبقه کم‌درآمد جامعه، نسخه بسیار شفابخش و کاربردی و از ضریب موفقیت نسبتا بالایی برخورداراست.

در میان کاندیداهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز، طبیعی است که برخی از کاندیداها بخواهند با علم به این موضوع از این تاکتیک و فن بهره بگیرند. در میان وعده‌های متعددی که اخیرا شش نامزد ریاست جمهوری در حوزه مسکن ارائه کردند، رد پای وعده‌های پوپولیستی به چشم می‌خورد، چه اینکه تکمیل طرح مسکن مهر که برآیند عینی شخصیت پوپولیستی احمدی‌نژاد است، به‌عنوان یکی از وعده‌های دندان‌گیر از سوی نامزدها معرفی شد؛ اما پرسش این است که آیا واقعا شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران در مرحله کنونی اساسا ظرفیت وارد شدن به فازهای پوپولیستی را دارد؟

بعد: احمدی‌نژاد قاعده بازی‌های پوپولیستی را خوب بلد بود؛ نحوه پوشش، گفتار و نیز نوع برخورد او با اقشار مختلف مردم در سفرهای استانی به‌خوبی نمایانگر این خصیصه ذاتی او بود؛ اما بی‌گمان مسکن مهر نماد و برآیند مجسم رویکرد توده‌گرایی او بود. ازاین‌رو دولت احمدی‌نژاد با تبلیغات گسترده عنوان کرد که مشکل مسکن را از رهگذر این طرح برای همیشه ریشه‌کن خواهد کرد.

او به‌مثابه یک سوپرمن وارد میدان شد، بدون مطالعات کارشناسی، مجوز ساخت میلیون‌ها واحد مسکونی در کوه و کمر، بیابان، تپه‌ماهورها و حتی در حوالی قبرستان صادر شد. بدون رودربایستی انتقاد از این طرح به خط قرمز دولت او تبدیل شد و کارشناسان بسیاری از نقد مسکن مهر منع شدند و هم‌زمان برای تطهیر مسکن مهر، علی نیکزاد به همراه احمدی‌نژاد در نقش قهرمانان ملی در افتتاح این واحدها حاضر می‌شدند و به‌رغم همه اشتباهات فاحش کارشناسی که در اجرای این طرح صورت گرفته بود اما این دو به‌عنوان افراد پُرکار در نظرها نقش می‌بستند.

سپس: اما اجرای این طرح پوپولیستی با تبعات بسیاری برای اقتصاد کشور همراه بشد‌؛ دولت احمدی‌نژاد برای تأمین مالی این طرح از بانک مرکزی قرض کرد که سبب رشد نقدینگی و افزایش تورم شد به‌طوری‌که نیمی از تمام پول‌های چاپ‌شده در تاریخ ایران صرف ساختن مسکن مهر شد. سپس نیز گفته شد که تورم 40 درصدی حاصل اجرای طرح مسکن مهر بود. بعد هم مشکلات مسکن مهر در دولت یازدهم خود را نشان داد. واحدهای نیمه‌کاره، واحدهای بدون متقاضی، ساخت هزاران واحد در مکان‌هایی که امکان تامین خدمات زیربنایی و روبنایی آن با هزاران مشکل روبه‌رو شد. بدین ترتیب طرحی که در ابتدا به‌صورت حلال مشکلات مردم و گره‌گشای معضل مسکن تبلیغ می‌شد و بسیاری از توان اقتصادی کشور را به خود معطوف کرد و اعتبارهای سنگینی را بلعید، عملا به یک آیینه تمام نمای ناکارآمدی دولت احمدی‌نژاد تبدیل شد.

سرانجام: با اینکه تجربه شکست‌خورده طرح مسکن مهر، ناکارآمدی طرح عوام‌فریبانه و مردم‌پسند را به‌خوبی نشان داده است و حتی توده مردم نیز به این واقعیت پی‌ برده‌اند‌؛ اما برخی از کاندیداهای ریاست جمهوری و یا نامزدهای شوراهای شهر گویا دست‌بردار نیستند و می‌خواهند با اتکا با روش‌های توده پسند مردم را با خود همراه کنند.

در شورای شهر هم برخی از کاندیداها با وعده اجرای پروژه‌های عمرانی ملموس مترصد آن هستند که آرا اقشار ضعیف جامعه را برای خود مصادره کنند. بدون شک نمی‌توان کاندیداهای ریاست جمهوری و یا شوراهای شهر را از دادن شعارهای توده پسند منع کرد، اما این مردم هستند که باید بدانند که دیگر حوزه مسکن و نیز به‌طور کل اقتصاد کشور ما ظرفیت اجرای این نوع طرح‌های خانمان‌برانداز را ندارند.