بررسی هزینه ساخت‌وساز از مصالح تا مهندس

مرکز آمار ایران در حالی برای اولین‌بار این گزارش را که درواقع در حکم اعلام فیش حقوقی کارگران، بناها و استادکاران و همچنین مهندسان ساختمانی است را اعلام کرده است که پیش‌ازاین تنها تغییرات شاخص نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران در هر فصل و تغییرات آن را نسبت به فصل قبل و مدت مشابه سال‌های گذشته اعلام می‌کرد. این گزارش درواقع اولین گزارش کامل مرکز آمار ایران از جزئیات قیمتی و همچنین تغییرات قیمتی در بازار ساخت‌وساز به لحاظ نرخ انواع مصالح و تجهیزات ساختمانی و همچنین دستمزد انواع عوامل انسانی ساخت مسکن (متوسط دستمزد انواع کارگر، بنا و مهندس ساختمانی) در تهران است.

بر اساس این گزارش مجموع قیمت ۴۲ قلم کالای ساختمانی (مصالح و تجهیزات) و همچنین دستمزد ۲۹ شغل ساختمانی در بازار ساخت‌وساز تهران در بازه زمانی زمستان سال ۹۸ نسبت به زمستان سال ۹۷ به‌طور میانگین با رشد ۲۶ درصدی همراه شده است.

مقایسه این میزان رشد در میانگین مجموع قیمت ۷۱ قلم از انواع کالاها (مصالح و تجهیزات) و خدمات ساختمانی (انواع دستمزدها)، با اطلاعات درج‌شده در گزارش مربوط به تغییرات شاخص نهاده‌های ساختمانی شهر تهران نشان می‌دهد هزینه ساخت‌وساز در شهر تهران با لحاظ تغییرات شاخص قیمت مصالح ساختمانی و همچنین دستمزد عوامل ساخت مسکن بدون محاسبه تغییرات قیمت زمین، در سال ۹۸ با ۴۵ درصد رشد نسبت به سال ۹۷ مواجه شده است.

در این گزارش برای اولین‌بار میانگین دستمزد عوامل انسانی ساخت‌وسازها شامل بنا و کارگر (ساده، ماهر، استادکار و...) و همچنین مهندسان ساختمانی اعلام و میزان افزایش آن در زمستان ۹۸ نسبت به زمستان ۹۷ نیز برآورد شده است. بر این اساس، میانگین حقوق ماهانه عوامل همه ۲۹ شغل ساختمانی شامل کارگران و بناها و همچنین مهندسان ساختمانی در زمستان سال ۹۸ معادل ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده است. این میزان برای کارگران و بناهای ماهر به‌طور متوسط معادل ۴ میلیون تومان و برای مهندسان ساختمان معادل متوسط ماهانه ۵ میلیون تومان اعلام شده است.

این آمار از یکسو به یک معمای قدیمی در خصوص یکی از اصلی‌ترین دلایل امضا فروشی و گتره‌ای‌سازی و ساخت‌وسازهای بی‌کیفیت در شهرها ازجمله شهر تهران پاسخ می‌دهد. مقایسه دستمزد عوامل انسانی فعال در ساخت‌وسازهای شهر تهران نشان می‌دهد عملا فاصله چندانی بین حقوق ماهانه مهندس ساختمان که مسئول اصلی هدایت عوامل انسانی و جهت‌دهی به فعالیت‌های آن‌هاست با کارگران و بناها که به لحاظ شغلی در رده پایین‌تر قرار دارند، وجود ندارد. درواقع در شرایطی که دستمزد مهندس ساختمانی یا کارگران و نیروهای غیرماهر تفاوت محسوسی نداشته باشد ساختمان عملا تحت هدایت کارگران و بناها درخواهد آمد و مهندسان آن‌طور که بایدوشاید نظارت کافی بر پروسه ساخت‌وساز اعمال نخواهند کرد.

جزئیات این گزارش همچنین نشان می‌دهد بیشترین میزان رشد قیمت در ۴۹ قلم انواع کالاها و مصالح ساختمانی مربوط به تجهیزات و مصالحی همچون آبگرمکن بوده است که تامین قطعات آن وابسته به واردات است؛ میانگین قیمت آبگرمکن در زمستان ۹۸ در مقایسه با زمستان ۹۷ بیش از ۵۰ درصد رشد داشته است. در همین بازه زمانی میانگین قیمت مصالح ساختمانی معدنی همچون انواع سنگ و میلگرد معادل ۴۰ درصد و سایر مصالح حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که در این بازه زمانی میانگین قیمت ۴ گروه مصالح ساختمانی دیگر نیز از رشد قابل‌توجهی برخوردار شده است؛ در زمستان ۹۸ در مقایسه با زمستان ۹۷ میانگین قیمت گروه بتن و میلگرد ۳۵ درصد، گروه پروفیل، درب و پنجره ۵۷ درصد و انواع سنگ ۴۰ درصد افزایش داشته است. میانگین قیمت انواع میلگرد نیز در این بازه زمانی با رشد ۴۰ درصدی همراه شده است.

جزئیات این گزارش همچنین نشان می‌دهد متوسط حقوق ماهانه مهندسان ساختمانی در زمستان ۹۸ در مقایسه با زمستان ۹۷ معادل ۲۱ درصد افزایش یافته است. در همین بازه زمانی اما میانگین دستمزد ماهانه کاشی‌کاران ۳۴ درصد، نجاران ۳۰ درصد و کارگران ساختمانی ساده ۲۴ درصد رشد کرده است که میزان رشد متوسط دستمزد این عوامل ساختمانی بیش از میانگین رشد دستمزد مهندسان بوده است.