مقاوم‌سازی اقتصاد با مصرف درست انرژی

نام‌گذاری سال 1393 از سوی مقام معظم رهبری به نام سال «فرهنگ و اقتصاد با عزم ملی و مدیریت جهادی» این امید و انتظار را به همراه دارد که تدابیری برای مقاوم‌سازی اقتصاد ایران در برابر تهدیدها و چالش‌ها به کار گرفته شود. به ویژه اینکه ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی هم در اواخر سال گذشته هم نشان داد که اصلاح الگوی مصرف انرژی همچنان به عنوان یک مطالبه ملی مطرح است و انتظار این است که در نتیجه اجرای درست و کم‌نقص فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح تدریجی قیمت حامل‌های انرژی، مصرف انرژی در ایران کمتر شود و به سطح استانداردهای جهانی برسد. تامل در آمارهای رسمی و البته گزارش‌های نهادهای بین‌المللی نشان می‌دهد که نه تنها روند مصرف حامل‌های انرژی در ایران نگران‌کننده است، بلکه مخاطرات ناشی از مصرف فزاینده سوخت‌های فسیلی خطری برای جامعه و اقتصاد ایران خواهد بود که از جمله این مخاطرات می‌توان به تخریب محیط زیست، تشدید آلاینده‌های هوا و احتمال وابستگی کشور به واردات فرآورده‌های نفتی اشاره کرد. سوال جدی اما این است که آیا در نتیجه اجرای فاز دوم هدفمندی با افزایش تدریجی و شیب آرام قیمت انرژی، مصرف کمتر خواهد شد یا نه؟
واقعیت این است که در فاز نخست اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به واسطه جهش در قیمت حامل‌های انرژی و چندبرابر شدن آنها، روند افزایش مصرف انرژی کمتر شد، اما روشن بود که اتکای صرف به جهش قیمت حامل‌های انرژی، به معنای متوقف شدن روند افزایش مصرف نخواهد بود و روشن‌تر اینکه انتظار کاهش مصرف انرژی چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. آمارهای رسمی نشان می‌دهد نه تنها کاهش مصرف انرژی به عنوان مهمترین دستاورد زودهنگام فاز نخست هدفمندی یارانه‌ها از دست رفته بلکه به واسطه عمیق‌تر شدن شکاف قیمت داخلی و خارجی فرآورده‌های نفتی و البته بالارفتن قیمت تمام شده برق، آب و فرآورده‌های نفتی در نتیجه خیز قیمت ارز در 3 سال اخیر، ضرورت ایجاب می‌کند تا دولت یازدهم تدابیر ویژه‌ای برای کاستن پایدار و برگشت‌ناپذیر مصرف انرژی به کار گیرد.
اظهارات اخیر مقامات ارشد اقتصادی دولت از جمله وزیر راه و شهرسازی، وزیر نفت و دیگر مسوولان هم نشان می‌دهد که دولت برای خارج کردن اقتصاد از وضعیت رکود سنگین، چاره را در این دیده که قیمت انرژی را همانند فاز نخست هدفمندی یارانه‌ها گران نکند و با شیب‌ملایم تا 5 یا 7 سال آینده قیمت مصرف به قیمت تمام شده نزدیک و بساط یارانه انرژی را جمع کند، اما این مهم اجرایی نخواهد شد، مگر اینکه یک استراتژی توام با راهکارهای عملیاتی الگوی مصرف انرژی را اصلاح و با به کارگیری مجموعه‌ای از سیاست‌های غیرقیمتی، نقاط آسیب‌رسان و انرژی‌خوار را شناسایی و برای رفع آنها اقدام کند.
نشریه پنجره ایرانیان به عنوان یک رسانه تخصصی و اطلاع‌رسانی در زمینه صنعت در و پنجره و بهینه‌سازی مصرف انرژی پیش از این بارها و بارها تاکید کرده بود که این تلقی که اگر قیمت انرژی را آزاد کنیم، خودبه‌خود مصرف انرژی پایین خواهد آمد، نادرست است و فرهنگ مصرفی مردم ایران نشان داده که در اثر گذشت زمان حساسیت خود نسبت به قیمت‌های انرژی از دست می‌دهد و روند مصرف دوباره افزایشی خواهد شد و پیشنهاد پنجره این بود که در کنار سیاست‌های قیمتی دولت از سیاست‌ها و ابزار غیرقیمتی بهره ببرد، اما دولت نهم و دهم کمتر به اصلاح ساختارهای انرژی‌خوار در بخش‌های مختلف توجه نشان داد و عمده تمرکز دولت وقت این بود که چگونه منابع مالی لازم برای تامین یارانه نقدی را فراهم آورد و هر ماه 45 هزار و 500 تومان به حساب سرپرستان خانوار بیش از 74 میلیون یارانه‌نقدی بگیر واریز کند.  حالا دولت یازدهم بر سر چندراهی قرار دارد که چه باید کرد؟
به نظر اگر قرار است که مصرف بهینه‌ انرژی به عنوان یکی از اهداف بنیادین قانون هدفمندی یارانه‌ها و البته الزامات نظام سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران محقق شود، راه گریزی نیست، جز اینکه دولت تصمیم بگیرد سرمایه‌گذاری در صنایع کاهنده مصرف انرژی را جدی‌ بگیرد و به این خیال نباشد که چون قیمت افزایش می‌یابد، مصرف پایین می‌آید! که به نظر چنین رویایی هرگز به واقعیت نخواهد پیوست و در آینده نه چندان دور، رویای شیرین امروز در اثر هدررفت بالای انرژی و هزینه‌های سنگین آن به کابوس تبدیل خواهد شد.
یکی از پرمصرف‌ترین و هدردهنده‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور در زمینه انرژی، صنعت ساختمان ایران است به نحوی که به گفته مسوولان دولتی بیش از 40 درصد از انرژی تولید شده در کشور در بخش ساختمان استفاده و حجم بالایی از آن اتلاف می‌شود. از سوی دیگر افزایش قیمت حامل‌های انرژی مورد استفاده در بخش ساختمان باعث فشار هزینه‌های زندگی شهروندان شده و ممکن است نارضایتی آنها را تشدید کند؛ بنابراین پرواضح است که ضرورت ایجاب می‌کند تا دولت برای اصلاح ساختار مصرف انرژی ساختمان تنها به توصیه اکتفا نکند و از سرمایه‌گذاری در این بخش نظیر دوجداره کردن پنجره‌ها حمایت عملی و قانونی کند و تسهیلات ویژه‌ای را برای این مهم اختصاص دهند. در این صورت نه تنها مصرف انرژی کم و از هدررفت آن جلوگیری خواهد شد، بلکه انرژی آزادشده و صرفه‌جویی شده را می‌توان در بخش‌های دیگر اقتصادی نظیر فعالیت‌های تولیدی مورد استفاده قرار داد و یا اقدام به صادرات انرژی کرد و ارز حاصله را به سمت تولید ملی سوق داد و بستر برای مقاوم‌سازی اقتصاد ایران فراهم‌تر خواهد شد.
از این رو انتظار می‌رود که دولت و مجلس و دیگر نهادها و دستگاه‌های اجرایی برای محقق کردن بند چهارم سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی مبنی بر « استفاده از ظرفیت اجرای هدفمند‌سازی یارانه‌ها در جهت افزایش تولید، اشتغال و بهره‌‌وری، کاهش شدت انرژی و ارتقاء شاخص‌های عدالت اجتماعی» و نیز بند هشتم این سیاست‌ها مبنی بر «مدیریت مصرف با تأکید بر اجرای سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف و ترویج مصرف کالاهای داخلی همراه با برنامه‌ریزی برای ارتقاء کیفیت و رقابت‌پذیری در تولید» برنامه‌ای عملیاتی، قانونی و دارای پشتوانه اجرایی قوی ارائه کنند و تنها به وعده و شعار اکتفا نشود.

• صنعت در و پنجره ایران و مقاوم‌سازی اقتصاد
اما حال سوال و دغدغه این است که صنعت در و پنجره ایران به ویژه فعالان صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران چه مسئولیتی در مقاوم‌سازی اقتصاد ملی می‌توانند داشته باشند و نقشه راه آنها برای کاهش مصرف انرژی در بخش ساختمان چیست؟ این درست است که واحدهای صنعتی و شرکت‌های فعال در زمینه پروفیل، یراق‌آلات و ساخت و نصب در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران هرکدام ممکن است با دشواری‌ها و تنگناهایی مواجه باشند، اما تردیدی وجود ندارد در صورتی که توجه افکار عمومی و مسوولان و دستگاه‌های اجرایی و نظارتی و دولت و مجلس نسبت به اهمیت و نقش پنجره‌های دوجداره در مصرف انرژی معطوف شود، بسیاری از مشکلات این صنعت حل خواهد شد و افزون بر این، راه برای گشودن بازارهای جدید و رقابت سالم و شفاف باز می‌شود، مشروط به اینکه همه به سهم خویش با همراهی و مشارکت فعالانه و مسئولانه نهادهای صنفی از جمله انجمن صنایع تولیدکنندگان پروفیل یوپی‌وی‌سی و انجمن کارفرمایی تولیدکنندگان در و پنجره‌های یوپی‌وی‌سی ایران هم سطح استاندارد و تولید محصول با کیفیت را ارتقا دهند و هم از هر راه و رسانه‌ای برای آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی بهره‌ببرند. مهمتر این است که به امید دستگاه‌های دولتی و نظارتی نظیر مرکز تحقیقات راه، ساختمان و مسکن، شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، سازمان بهره‌وری انرژی، وزارتخانه‌های نفت، نیرو، راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و نظام مهندسی‌ها و ... ننشینند و خود گام به جلو بردارند و برای اجرایی شدن الزام قانونی استفاده از پنجره‌های دوجداره راهکار ارائه دهند.
نشریه پنجره‌ایرانیان چون همیشه به عنوان رسانه مرجع صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران صادقانه آمادگی خود را برای طرح دیدگاه‌ها، نقدها و نظرات فعالان این صنعت و انتشار پیشنهادهای کارشناسی و کاربردی آنها اعلام می‌دارد و امید دارد که همه دست به دست هم دهیم و ناهمواری‌ها را هموار، تنگناها را برطرف و کج‌رویی‌های احتمالی را اصلاح و در نهایت در مسیر پیشرفت کیفی و کمی گام برداریم. این صنعت به نظر اکنون به دورانی از بلوغ رسیده‌است که بتوان حقوق خود را در بستر قوانین و مقررات بسیار نوشته شده اما اجرا نشده پیگیری کند و فارغ از رقابت‌های سالم تجاری هر بنگاه اقتصادی، همه به این اجماع برسند که بهینه‌سازی مصرف انرژی در صنعت ساختمان یک ضرورت ملی است و صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران به سهم خویش می‌تواند و باید نقش اثرگذار و تعیین‌کننده داشته باشد. نقشی که نمایان شدن نتایج آن در گرو خرد جمعی، صدای واحد و درک این مهم است که کیفیت حرف آخر را می‌زند نه متغیر دیگر.

• دستاورد دیگر؛ این بار سایت جامع پنجره ایرانیان
اما خبری خوش و مهم اینکه وب‌سایت رسمی نشریه پنجره ایرانیان به نشانی www.panjereh-iranian.com با قابلیت‌های فراوان و امکاناتی کم‌نظیر اکنون در خدمت فعالان صنعت در و پنجره یوپی‌وی‌سی ایران قرار دارد و این فرصت برای همه به صورت یکسان و برابر وجود دارد که افزون بر معرفی فعالیت‌ها، محصولات، خدمات و دستاوردهای خود، نقدها، نظرها و پیشنهادهای خود را آنلاین و در یک وب‌سایت رسمی و تخصصی بازتاب دهند و از دیدگاه‌های دیگران بهره‌مند شوند. توضیح اینکه در وب‌سایت جدید نشریه پنجره‌ایرانیان، افزون بر قرار گرفتن تمامی خبرها، گزارش‌ها و مقالات شماره‌های 51 به بعد نشریه پنجره ایرانیان به صورت متن و پی‌دی‌اف، تمامی گفتگو‌های انجام شده با فعالان این صنعت منتشر شده ولیکن این پایان یک راه نیست که آغاز راهی برای رقابت سالم‌تر و شفاف‌تر با فرصتی برابر و یکسان.
از جمله فرصت‌های ایجاد شده بر روی سایت رسمی پنجره ایرانیان، امکان معرفی شرکت‌ها، محصولات و خدمات آنها و اختصاص صفحه‌ای اختصاصی با امکانات ویژه است که همه شما همراهان همیشگی پنجره ایرانیان با مراجعه به نشانی اینترنتی www.panjereh-iranian.com  می‌توانید اطلاعات کامل‌تر و دقیق‌تری از جزییات امکانات و خدمات ما اطلاع حاصل کنید. منتظر دیدار آن‌لاین شما هستیم. نشانی ما را به یاد داشته باشید و با یک کلیک آن‌لاین همراه پنجره ایرانیان شوید.

نشریه پنجره ایرانیان، سال هفتم، شماره 79-78، اردیبهشت 1393