جانعلی فتحی
وجود این معضل فراگیر با توجه به کمبود شدید انرژی برق در کشور، تدوین طرحی کلان برای مدیریت آموزش و فرهنگ سازی و ساماندهی مصرف در این اماکن را بیش از پیش ضروری میسازد.برای مشاهده این مساله بغرنج کافی است نیمههای شب گذری به خیایانهای شهرتان بزنید و لامپهای روشن داخل و بیرون واحدهای تولیدی و مغازههای قفل شده را ببینید.
با کمیتامل شما را به یاد برنامه دیروز ˈبابابرقیˈ در سیما میاندازد که چه با آب و تاب برای کودکانمان شعر صرف جویی برق ˈهرگز نشه فراموش ... را میخواند.دیروز که نه برقی داشتیم نه مترو، هیج خبری از نیروگاه نبود، هیج باغی با پمپ سیراب نمیشد و گلهای باغچه هم از قطرههای آب ، آه نمیکشیدند.و امروز هم مردم در چهار چوب بودن، دست و پا میزنند و نقش تعیین کننده این هرج و مرج و بی تفاوتیها، نداشتن نیست، ندانستن است. این که مردم نمیدانند که چگونه و چه تعدادی باید انرژی داشت و بهره ای از آن برد.
همه میدانیم بی بهره بودن از انرژیهای نوین یک محرومیت اجتماعی است و الگوی مصرف و بهینه سازی یکی از متدهای جدید مدیریت در تولید ، انتقال و توزیع است.تشویق و جریمه مصرف کننده یکی از راهکارهای کنترل و بهینه سازی انرژی است و مصارف آن در چند بخش اصلی و مهم در جامعه وجود دارد که بر حسب اولویت به بخشهای خانگی و صنعتی به طور عام تقسیم میشوند.
آنچه نگارنده در این متن بر آن تاکید دارد، ساماندهی مصارف عمومیجامعه از مصرف برق در معابر و منازل و در محل کسب و کارها است که چرا میلیونها لامپ برق در این مکانها تا پاسی از شب، روشن است. پاسخگوی این هدر رفت انرژی کیست؟ و......
امروزه با توسعه شهرنشینی و هجوم سرسام آور مردم به عادات و رسوم شهری و تولید وسایل و استفاده از لوازم جدید، روند مصرف انرژی سرعت بالایی دارد.
در دیدگاه اول - تمام مغازههای شهر با دکوراسیون متنوع جهت جلب رضایت مشتری از شبکه نورافشانی بهره میبرند و با این روش و استفاده از الگوهای غیر متعارف با افرایش شدت نور نه تنها معیار درستی را انتخاب نکرده اند بلکه با افزایش فشار بر توان تولید انرژی افزوده اند.
آنچه در این میان قابل بررسی است این که باید مردم را در آموزش و ارایه راهکارهایی عملی سهیم کرد، آنها باید بدانند که مصرف ناگهانی با شدت بالا برای تولید کننده خوشایند نیست و جوابگویی به نیاز جامعه را ندارد مهم تر اینکه ظرفیت نیروگاهی هم حد و اندازه ای دارد.اغلب مردم بر حسب عادت و به علت نداشتن اطلاعات کافی از تولید و انتقال انرژی و هزینههای سنگین آن و بویژه نگهداری سیستم تولید درصدد کاهش مصارف انرژی نیستند و با این سبک ، امور زندگی خویش را تکراری میکنند.
واقعیت این است که الگوی مصرف در کلیه سطوح جامعه باید تغییر کند و بر اساس تولید انرژی و هزینههای گران در آن واحد، لازم است مسوولان امر در بخش مصرف انرژی راهکاری درستی ارایه نمایند.روشنایی عمده ترین بخش مصرف نمودارهای خطی در مصرف انرژی الکتریکی در کشور است؛ بنابراین بر همگان فرض است که با کنترل دقیق و جلوگیری از مصارف غیر ضروری پرهیز نمایند.
علاوه بر این ، عادتهای غلط در معابر عمومیو عدم پاسخگویی مناسب سیستمهای قطع و وصل برق بر این مشکل میافراید.کنترل تجهیزات قطع و روشنایی معابر و پارکها در مواقع غیر ضروری میتواند بار سنگینی از توان الکتریکی را آزاد کند.آزادسازی توان الکتریکی نیروگاهها بدین معناست که مصرف بخار ، گاز و آب برای تولید انرژی صرفه جویی میشود و بالطبع هزینههای تعمیراتی در دستگاههای تولیدکننده کاهش خواهد یافت و ذخیره خالی برای تولید بیشتر جهت فروش آماده میشود.
برآورد آماری نشان میدهد که پیک مصرف انرژی الکتریکی در اوقات معین بر شبکه تولید برق اعمال میگردد، کافی است بر عموم اطلاع رسانی گردد که در حد فاصل اذان صبح با تفاوت نیم ساعت شرعی در نصف النهار عرض جغرافیایی ایران رعایت گردد.
همه مردم در ساعت صبح با یک عدد لامپ روشنایی بار سنگینی بر شبکه انرژی اعمال میکنند و اگر در این موقع روشنایی کلیه معابر برون شهری حد فاصل آمل - بابل و ساری به مسافت70کیلومتر خاموش گردد میتوان جایگزین مناسبی برای تامین و نگهداری تولیدکننده ایجاد نمود.بر عموم مردم که از روشنایی مغازه برای جذب و رضایت مندی مشتری بهره میگیرند لازم است بعد از تعطیلی ایام کار، لامپها را خاموش کنند.
علاوه بر فرهنگ سازی و آموزش مستمر تامین امنیت همه جانبه در همه حوزهای درون شهری و برون شهری در همه ایام و ساعات شبانه روز از جمله خواستههای شهروندان است که متولیان امر باید این مهم را بیش از پیش جدی بگیرند تا شهروندان در آرامش و آسایش کسب و کار و فعالیتهای روزانه مشغول باشند و رندگی در چهارچوب مقررات اجتماعی استمرار یابد.
در زمان حاضر سقف تولید انرژی کشور هر چه باشد، مصرف عمومیاختصاصی آن به گفته کارشناسان ذیربط چندین برابر کشورهای ژاپن و چین میباشد که واقعا جای تاسف و تعجب است.
در این ارتباط نیز نقش رسانههای جمعی به ویژه صدا و سیما در آگاهی بخشی مردم از رعایت الگوی مصرف برق در کشور بسیار مهم و تاثیرگذار است تا آموزش و فرهنگ سازی مصرف بهینه برق را فدای تبلیغات برخی مواد غذایی خسارت زا نکینم.
بنابراین بیاییم برای رسیدن به فردای بهتر برای فرزندنمان ، استفاده صحیح از منابع انرژی را به آنها بیاموزیم.مهمتر اینکه باید با اتخاذ راهبردهای اصولی در همه حوزههای اقتصادی و اجتماعی و با برنامه ریزی صحیح در جهت صرفه جویی در مصرف برق به بهبود وضع اقتصادی کشور کمک کنیم.