عدم انسجام در بازار پلیمری‌ها

بازار محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها شرایط مطلوبی ندارد. افزایش نسبی حجم معامله‌ها در هفته گذشته و بی‌توجهی فعالان بازار به عرضه‌های بورس کالای ایران، ضعف تولید داخلی، توجه به اجناس وارداتی به جای تولید داخل، فراگیر شدن شایعات در بازار، انتظار کاهش قیمت‌ها توسط خریداران و نوسان قیمت دلار در بازار داخلی و بسیاری موارد دیگر واقعیت‌های بازار محصولات پلیمری در روزهای اخیر است. با توجه به شرایط پیچیده بازار انتظار ادامه وضعیت فعلی در بازار حس می‌شود که داده چندان مطلوبی نیست.روز گذشته رینگ محصولات پالایشی و پتروشیمی در بورس کالای ایران شرایط مطلوبی نداشت و به جز پلی‌اتیلن سنگین فیلم OFF - 7000F درجه 1 سایر کالاها با بی توجهی فعالان بازار رو به رو شدند. شرایط کلی به گونه‌ای بود که رکود حاکم بر معاملات عمیق تر از روزهای پیشین بوده که نشان‌دهنده برخی واقعیت‌های بازار است.
شایعه کاهش بیشتر قیمت‌ها در بورس کالا، افت نرخ دلار، سقوط بیشتر قیمت نفت و عقب نشینی خریداران در روزهای گذشته شائبه کاهش بیشتر قیمت‌ها را تقویت کرد ولی این طرزفکر از جهاتی منطقی به نظر نمی‌رسد. تنها به‌عنوان مثال قیمت پایه دلار برای تعیین قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا 3360 تومان برآورد شده که متوسط قیمت روزانه آذرماه بوده است؛ در حالی که هم‌اکنون قیمت ارز در بازار هنوز نزدیک به 3500 تومان بوده ولی انتظار کاهش بیشتر آن نیز وجود دارد. به نظر می‌رسد روزهای آینده بازار دستخوش شرایط مطلوبی نباشد.
در هفته گذشته حجم معامله پلیمرها در بورس کالا افزایش یافت، ولی هنوز به میزان مورد انتظار نرسیده تا جایی که نمی‌توان گفت رونق به معاملات بورس کالا بازگشته است. با توجه به اعلام کاهش مطلوب قیمت‌های پایه در بورس کالا انتظار داشتیم رونق بیشتری در معاملات حس شود ولی چنین رخدادی به ثبت نرسید. البته حجم معامله نزدیک به 40 هزار تن رقم قابل توجهی است که بیشترین حد در یک ماه اخیر به شمار می‌رود، اما این همه ماجرا نیست.
همیشه در ابتدای هر ماه و با اعلام قیمت‌های پایه جدید که مدتی است در مسیر کاهش قرار داشته شاهد اوج تقاضا بودیم ولی در ماه جاری که کاهش بین 3 تا 15 درصدی قیمت محصولات مختلف پتروشیمی به ثبت رسیده، این حجم افزایش به نسبت ماه‌های قبل چندان مطلوب به نظر نمی‌رسد. هم‌اکنون در بین فعالان بازار و بالاخص خریداران اصلی در بورس کالا شایعاتی درخصوص کاهش بیشتر قیمت‌ها شنیده می‌شود که البته از پایه و اساس درستی برخوردار نیست، زیرا احتمال کاهش 500 تومانی قیمت‌ها نیز گمانه‌زنی می‌شود که کاهش شدیدی به حساب می‌آید.
این در حالی است که برخی از کالا‌ها از جمله برخی انواع پلی‌اتیلن ترفتالات (پت) ، پی‌وی‌سی و... افت نرخ داشته‌اند، ولی فراگیر نبوده و احتمالا به سایر انواع به‌صورت شدید قابل تسری نیست.
ورود برخی از کارخانه‌ها به فاز تعمیر و نگهداری (اورهال) مهم‌ترین‌ خبر این روزهای بازار است که درخصوص حجم معامله PVC‌ها خودنمایی کرد و دورنمای مشخصی را پیش روی بازار قرار نمی‌دهد. در هر صورت با توجه به ضعف مبرم تقاضا اینکه ورود به فاز تعمیر و نگهداری چه میزان بر دورنمای قیمت‌ها موثر خواهد بود مطلبی است که در آینده مشخص خواهد شد، اما ضعف تقاضای موثر و پایین بودن جذابیت خرید قطعا بر موجودی انبارهای کارخانه‌های تولیدی تاثیر داشته است. این مطلب نیاز به بررسی بیشتری دارد. در هر صورت تعمیر و نگهداری یک واقعیت در تولید است و تمامی کارخانه‌ها به زمانی برای استراحت به منظور بهبود فرآیندها و تعمیر بخشی از قطعات و ابزارها نیاز دارند. در صورتی که این زمان به هر دلیل به تعویق بیفتد احتمال توقف خطوط تولید و مخصوصا عدم توانایی تولید‌کننده در عرضه محصولات مورد معامله در بورس یا بازار افزایش می‌یابد.
بنابراین باید این مطلب را پذیرفت و البته در شرایط رکودی فعلی، شاید بهترین زمان برای ورود به فصل تعمیر و نگهداری را شاهد هستیم. در هر صورت با توجه به روند نزولی قیمت‌ها شایعه یا واقعیت ورود به اورهال می‌تواند داده‌ای برای افزایش قیمت‌ها باشد که در رکود فعلی تاثیر کمتری خواهد داشت.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نهادهای مدیریتی و نظارتی در تلاش هستند تا یک جدول زمانی فراگیر را برای تعیین یا تخمین زمان ورود واحدهای تولیدی به اورهال تهیه کنند که در آینده مورد مخابره قرار خواهد گرفت.

به این ترتیب در بازار داخلی مدتی است که قیمت‌ها در مسیر کاهشی قرار دارد. البته کاهش شدید تقاضای موثر، نوسان قیمت دلار، افزایش عرضه‌های داخلی و وارداتی و رواج شایعات مهم‌ترین‌ دلیل این روند نزولی بود که در کنار بالابودن حجم تقاضا و البته ترس از خرید به این شرایط سخت دامن زد. البته کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا و کاهش قیمت‌های برخی از تولیدکنندگان خاص هم به این شرایط دامن زد تا جایی که در کنار سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی و البته کاهش مجدد نرخ دلار انتظار کاهش بیشتر را در بازار نیز فراگیر کرد. اینکه قیمت‌ها باز هم کاهش خواهد داشت یا خیر، موضوع مهمی است که در کنار قیمت تمام شده از بورس کالا جذابیت خرید را کاهش داده و البته عرضه مستقیم در کنار بورس کالا نه از آن مسیر هم به سختی شرایط دامن زده است. به جرات می‌توان گفت که دورنمای مشخصی در برابر بازار محصولات پتروشیمی قرار ندارد و در شرایط فعلی و با خودنمایی شایعات بازار بیش از پیش تردید کرده است.
کاهش قیمت دلار در بازار داخلی و شرایط خاص تولید و عرضه در بورس کالا در حالی که بازار انتظار کاهش بیشتر قیمت را دارد وضعیتی ایجاد کرده تا جذابیت خرید کاهش یابد. ترس از ورود برخی واحدهای تولیدی به فاز تعمیر و نگهداری مهم‌ترین‌ رخداد این روزهای بازار است که توانست بخش بزرگی از تقاضای تجمیع شده را به بازار تزریق کند. البته هم اکنون قیمت‌های داخلی کاهش داشته و در کنار افت سود معامله ریسک خرید و فروش را افزایش داده است بنابراین در ضعف تقاضای موثر داخلی در بین فعالان بازار به استثنای تولیدکنندگان در صنایع پایین‌دستی، ریسک معامله افزایش می‌یابد.
تمامی این موارد در حالی است که برخی شایعات درخصوص ورود تولیدکنندگان به فصل تعمیر و نگهداری از حالت شایعه به واقعیت بدل شده و البته افزایش حجم معاملات در هفته گذشته را نیز می‌توان در این چارچوب بررسی کرد. در آینده بیشتر به این موارد خواهیم پرداخت.