اکونومیست: یارانه‌های انرژی را قطع کنید

به گزارش فرارو به نقل از اکونومیست، یارانه ها این سیاره را نابود می کنند: ۳۶ درصد انتشار کربن در جهان طی سال های ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۰ ناشی از تخصیص همین یارانه بوده است. یارانه با هدف کمک به قشر فقیر ارائه می شود، اما با توجه به اینکه ثروتمندان جامعه، مصرف کنندگان جدی تر انرژی هستند، پیشرفت اندکی در این زمینه صورت گرفته است. در سال ۲۰۰۸ تنها سه درصد از یارانه بنزین به ۴۰ درصد قشر فقیر جامعه مصر اختصاص یافت. بسیاری از اقتصاددانان از اینکه برخی کشورها از جمله اندونزی در واکنش به افت ۵۰ درصدی قیمت نفت طی شش ماه گذشته، در حال تعدیل این حمایت های یارانه ای هستند، دلگرم خواهند شد.

تخصیص یارانه به خصوص در کشورهای غیردموکراتیک به عنوان ابزاری برای حفظ ثبات اجتماعی استفاده می شود. اما در شرایطی که قیمت انرژی طی دهه ۲۰۰۰ میلادی افزایش یافت، هزینه این بزل و بخشش ها هم بالا رفت. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی، ارزش یارانه های سوخت فسیلی در جهان طی سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ معادل ۶۰ درصد افزایش یافت و در نهایت به ۵۵۰ میلیارد دلار رسید. این هزینه ها در بسیاری از کشورها مخارج خدمات درمانی یا تحصیلات را تحت الشعاع قرار داد.

برخی دولت های فقیرتر نتوانستند دست به چنین سخاوتمندی های بزنند و علیرغم قیمت های بالا، یارانه های قطع کنند. قیمت نفت سفید در یمن ظرف یک سال (از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲) دو برابر شد. این در حالی است که اردن در سال ۲۰۱۲ یارانه های سوخت را به طور کامل حذف کرد. اما بسیاری دولت ها اینکه شهروندان خود را در معرض گرمای کامل بازار انرژی قرار دهند را خطرناک ارزیابی می کنند.

حال که قیمت ها رو به کاهش است قطع یارانه ها آسانتر خواهد بود: تفاوت قیمت بازار آزاد و قیمتی که یک شهروند انتظارش را دارد، کاهش یافته است. دولت مصر یارانه بنزین و دیزل که در سال ۲۰۱۲ به ارزش ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی اش بود را کاهش داده است. این اقدام باعث شد قیمت دیزل در ماه جولای ۶۴ درصد و قیمت بنزین ۶۰ درصد افزایش بیابد. اندونزی طی ماه جاری میلادی یارانه بنزین را به طور کامل حذف کرد و هند نیز به کنترل قیمت دیزل پایانه داده است.

جیم کران از دانشگاه رایس معتقد است در کشورهای صادرکننده نفت که بسیار بخشنده هستند (خاورمیانه و شمال آفریقا نیمی از یارانه های انرژی جهان را ارائه می دهند)، مردم راحت تر با کاهش بودجه کنار می آیند چراکه اقتصاد کشورشان به صورت یک کل، با قیمت های پائین درگیر است. با این حال قیمت پائین انرژی، یارانه ها را هم ارزان می کند و همین مسئله باعث می شود که تصمیمات سختی از این دست به تعویق افتد. بر اساس بررسی که کران انجام داده تنها تعدادی از ۱۹ کشور صادرکننده نفت در سال ۲۰۱۴ اقدام به کاهش یارانه ها کردند.

صندوق بین المللی پول در پیش شرط های خود برای ارائه کمک مالی به کشور جنگ زده اوکراین، خواستار افزایش قیمت گاز داخلی شده است. چنین اقدامی می تواند به کاهش کسری بودجه هنگفت شرکت دولتی «نفت و گاز» اوکراین که سال ها است گاز طبیعی را به یک پنجم قیمتی که آن را خریداری می کند در اختیار مصرف کنندگان اوکراینی قرار می دهد، کمک کند.

در این میان برخی کشورها هیچ اقدامی صورت نداده اند. یکی از قابل توجه ترین دول عقب مانده در این زمینه روسیه است که یارانه های انرژی اش در سال ۲۰۱۳ برای گاز و برق هزینه ای ۴۰ میلیارد دلاری داشت. بر اساس گزارش جیمز هندرسون از موسسه انرژی آکسفورد، قیمت گاز صنعتی و گاز خانگی طی سال ۲۰۱۴ ثابت مانده و احتمال اینکه طی سال جاری تغییر کند، بسیار کم است. افزایش قیمت انرژی می تواند محبویت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه را در این مقطع خطرناک تقلیل دهد.

کاهش یارانه های مصرفی در زمان افت قیمت ها ممکن است منطقی به نظر برسد اما درست در همین زمان است که شرکت های انرژی برای رفع نیازهای خود به دولت رو می کنند. دول عضو گروه ۲۰ سالانه ۸۸ میلیارد دلار صرف حمایت از اکتشاف سوخت های فسیلی می کنند. این رقم ممکن است افزایش بیابد. جورج آزبورن، وزیر دارایی انگلیس در ماه دسامبر از کاهش مالیات شرکت های نفتی برای حمایت از صنعت نفت و گاز در دریای شمال خبر داد. در همان ماه پوتین مجبور شد به روسنفت، شرکت بزرگ نفتی روسیه که از کاهش بهای روبل ضربه خورده، کمک کند. آمریکا نیز با اعطای یارانه های سخاوتمندانه به بخش اکتشاف و تولید نفت و گاز، از دیگر متخلفان است. اما به طور کلی هنوز مشخص نیست که قیمت های پائین منجر به اصلاحات می شود یا به تعویق انداختن اصلاحات از سوی دولت ها را آسانتر می کند.