برق‌آبی؛ محبوب‌ترین منبع نیروی تجدیدپذیر جهان

به گزارش ایسنا، با سرعت گرفتن گذار انرژی و جست‌وجوی کشورها برای پروژه‌های زیرساخت در مقیاس گسترده و مطمئن به‌منظور تامین تقاضای آتی، برق‌آبی موقعیت خود به‌عنوان محبوب‌ترین منبع نیروی تجدیدپذیر در جهان را تحکیم می‌کند.

طبق گزارش "ریستاد انرژی"، برق‌آبی در یک ششم از تولید برق جهان سهم دارد و از این نظر پس از زغال‌سنگ و گاز طبیعی قرار می‌گیرد. مشارکت این صنعت در تولید نیرو حدود ۶۰ درصد بالاتر از نیروی هسته‌ای و بالاتر از انواع منابع نیروی تجدیدپذیر به‌صورت کلی است. تولید برق از منبع برق‌آبی در سال ۲۰۲۱ اندکی رشد کرد و به ۴۴۱۴ تراوات ساعت در مقایسه با ۴۳۶۰ تراوات ساعت در سال ۲۰۲۰ رسید. درحالی‌که ظرفیت حدود ۱۷ گیگاوات در سال ۲۰۲۰ و ۱۴ گیگاوات در سال ۲۰۲۱ اضافه شد.

سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش پیش از سال ۲۰۲۰ تا حدودی آهسته شد زیرا منابع دیگر تجدیدپذیر مانند نیروی بادی و فوتوولتائیک خورشیدی توسعه پیدا کردند. این وضعیت با تاخیرها در چندین پروژه برق‌آبی بزرگ و عدم تغییر سیاست در بعضی از مناطق که باعث توقف رشد شد، تشدید شد. بااین‌حال همچنان که کشورها انگیزه بیشتری برای یافتن گزینه‌های تجدیدپذیر مناسب برای کربن‌زدایی از تامین انرژی خود پیدا می‌کنند، صنعت برق‌آبی رنسانسی را تجربه می‌کند.

کاران ساتوانی، تحلیلگر شرکت "ریستاد انرژی" می‌گوید: برق‌آبی ستون فقرات تولید برق کم‌کربن است و از دهه ۱۹۷۰ رشد کرده است. طی دو دهه گذشته ظرفیت جهانی نصب‌شده برق‌آبی از ۶۸۰ گیگاوات در سال ۲۰۰۰ به ۱۲۰۰ گیگاوات در سال ۲۰۲۱ رسیده که رشد بیش از ۷۵ درصدی را نشان می‌دهد.

برق‌آبی در سراسر جهان

چین درمجموع با بیش از ۳۴۰ گیگاوات ظرفیت برق‌آبی نصب‌شده که بیش از سه بربر ظرفیت ۱۱۲ گیگاوات برزیل است، در سطح جهانی در رتبه اول قرار دارد. آمریکا (۸۴ گیگاوات)، کانادا (۸۱ گیگاوات) و روسیه (۵۰ گیگاوات) در رتبه‌های سوم، چهارم و پنجم قرار دارند و پس از آن‌ها کشورهای هند (۴۷ گیگاوات)، نروژ (۳۳ گیگاوات)، ترکیه (۳۰ گیگاوات) و ژاپن (۲۳ گیگاوات) قرار می‌گیرند.

در سال‌های اخیر کشورهای آسیایی و آمریکای جنوبی که در صدر آن‌ها چین و برزیل قرار دارند، پرچم‌دار افزودن ظرفیت جهانی برق‌آبی بوده‌اند درحالی‌که وضعیت قاره‌های دیگر نسبتا یکنواخت بوده است. پیش‌بینی می‌شود مجموع ظرفیت برق‌آبی نصب‌شده در آسیا از ۴۶۲ گیگاوات در سال ۲۰۱۷ به ۵۱۴ گیگاوات در سال ۲۰۲۲ رشد کند. مجموع ظرفیت در آمریکای جنوبی طی همین مدت از ۱۷۵ گیگاوات به ۱۹۲ گیگاوات رشد می‌کند.

پروژه برق‌آبی بایهتان چین که فعالیت دو واحد از ۱۶ واحد آن در ژوئن سال ۲۰۲۱ آغاز شد، به‌محض این‌که تا پایان امسال به‌طور کامل عملیاتی شود، سالانه حداکثر ۱۶ گیگاوات نیرو تولید خواهد کرد و با کنار زدن پروژه سد "تری گورجس" در هوبی، به دومین پروژه برق‌آبی بزرگ جهانی تبدیل می‌شود. نیروگاه برق‌آبی وودانگ دی که یک پروژه چینی بلندپروازانه دیگر است با ظرفیت نصب‌شده ۱۰.۲ گیگاوات، در ژوئن سال گذشته فعالیت کامل را آغاز کرد و به‌عنوان هفتمین پروژه برق‌آبی بزرگ در سراسر جهان شناخته شد.

انتظار می‌رود عمده رشد ظرفیت تا سال ۲۰۳۰ مربوط به پروژه‌های عظیم در آسیا و آفریقا باشد. پیش‌بینی ‌شده است ظرفیت نصب‌شده در آفریقا با نرخ رشد سالانه ۲.۵ درصد از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ رشد کند که این رشد عمدتا توسط اتیوپی، موزامبیک و اوگاندا هدایت می‌شود.

بر اساس گزارش اویل پرایس، عمده پروژه‌های بزرگ در آسیا و آفریقا توسط شرکت‌های دولتی مدیریت می‌شوند. انتظار می‌رود روند توسعه برق‌آبی در چین ظرف سال‌های آینده به دلیل نگرانی‌های رو به رشدی که نسبت به تاثیر محیط زیستی و کاهش پایگاه‌های جذاب ازنظر اقتصادی برای پروژه‌های بزرگ وجود دارد، آهسته شود. بااین‌حال پیش‌بینی می‌شود اهداف بلندمدت جدید هند و مشوق‌های مالی سیلی از پروژه‌های بزرگ را به دنبال داشته باشد. دولت هند قصد دارد ظرفیت برق‌آبی را در دهه جاری حدود ۵۵ درصد افزایش داده و تا سال ۲۰۳۰ به ۷۳ گیگاوات برساند. هیچ افزایش ظرفیت قابل‌توجهی در آمریکای شمالی و اروپا برای دو سال آینده پیش‌بینی نمی‌شود. بااین‌حال مدرنیزه‌سازی اولویت اصلی هر دو منطقه در دهه جاری خواهد بود.