شیشه دوجداره استاندارد یا دستی؟

کالبدشکافی فرآیند تولید شیشه‌های در و پنجره در ایران

مهندس ملک کیانی؛ مدیرعامل شرکت CMS در ایران:در  این مقاله  اشاره‌ای گذر به برخی از  پارامترهای تعیین‌کننده و اثرگذار بر تولید شیشه‌های دوجداره ساختمانی اشاره خواهد شد  به این امید که فعالان صنعت  در  پنجره دوجداره در ایران نسبت به موارد لازم در انتخاب یا تولید شیشه‌های دوجداره آگاهی لازم را داشته باشند. تلاش بر این است که به صورت شفاف و البته کارشناسی شده به برخی ابهام‌ها و پرسش‌ها هم پاسخ داده شود چه اینکه بهره‌مندی از ماشین‌آلات و فناوری و دانش روز جهانی در تولید شیشه‌های دوجداره ساختمانی می‌تواند به بسیاری از مشکلات پایان داد. امید بر این است که خوانندگان گرامی این نوشتار  با نقد و نظر خویش به استانداردسازی  تولید شیشه‌های دوجداره کمک کنند. اما این مقاله به چه سوالاتی پاسخ خواهد داد؟ بگذارید در همان ابتدا تاکید کنم که هدف پاسخ به این سوال‌ها و ابهام‌های احتمالی است:

برای مشاهده فایل پی دی اف اینجا را کلیک کنید:

1. چرا باید در تولید شیشۀ دوجداره توجه بیشتری به فرآیند تولید ماشین‌آلات و مواد مصرفی داشته باشیم؟

2. نقش دستگاه‌های شستشوی شیشه در تولیدشیشه مطلوب و بی نقص چیست؟

3. نقش نم‌‌گیرها بر افزایش کیفیت شیشه‌های دوجداره ساختمانی مورد استفاده در پنجره‌ها چگونه است؟

4. در تزریق گاز آرگون بین شیشه‌های دوجداره باید چه پارامترهایی توجه بیشتری داشت؟

5. استفاده از بوتیل برای اسپیسرهای آلومینیومی چه نقش و تاثیری بر شیشه‌های تولیدی شرکت‌ها خواهد داشت؟

6. استفاده از چسب پلی‌سولفاید تا چه میزان کیفیت و استاندارد شیشه‌های دو یا چندجداره را افزایش  می‌دهد؟

پاسخ به این پرسش‌ها البته شرط لازم برای تولید شیشه‌های دو یا چندجداره استاندارد است، و شرط کافی البته بهره‌مندی از ماشین‌آلات تولید شیشه‌های ساختمانی، گرفتن مشاوره‌های فنی و دریافت آخرین اطلاعات و دانش فنی روز جهان است، مشروط به اینکه تولیدکنندگان گرامی همه این پارامترها را در اجرا هم رعایت کنند و هرگز خود را بی‌‌نیاز از مشاوره‌های تخصصی و تجربه‌های دیگران ندانند.

• 1. در پاسخ به این سوال که چرا باید در تولید شیشۀ دوجداره توجه بیشتری به فرآیند تولید ماشین‌آلات و مواد مصرفی داشته باشیم؟

باید دقت کرد که با در نظر گرفتن شرایط و فرآیند تولید شیشه، بیشتر خطاهایی که در جریان تولید شیشه رخ می‌دهد، غیر قابل جبران بوده یا اصلاح آن بسیار هزینه‌بر خواهد بود؛ زیرا در صورت وجود لک، رطوبت یا شکست موضعی بخشی از شیشه، اصلاح آن صرفا در کارخانه و آن هم با هزینۀ بالا ممکن خواهد بود. در ادامه به دلایل و روش‌های جلوگیری از بروز این مسائل خواهیم پرداخت.

• 2. نقش دستگاه‌‌‌‌های شستشوی شیشه در تولید شیشه استاندارد و مطلوب:

وجود هر گونه لک در قسمت داخلی شیشه غیر قابل اصلاح بوده و نارضایتی مشتری را در پی خواهد شد.به ویژه اینکه معمولا وجود لک پس از سکونت افراد در ساختمان مشاهده می‌شود و در نتیجه باعث هزینه‌بر شدن اصلاح یا تغییر شیشه مطلوب جهت جلب رضایت مشتری می‌شود و در عین حال به اعتبار و برند شرکت تولیدکننده شیشه آسیب وارد می‌کند. با توجه به این نکتۀ مهم این پرسش مطرح می‌شود که آیا کیفیت محصول خروجی به افقی یا عمودی بودن دستگاه شستشو ارتباطی دارد؟

پاسخ این سوال مثبت خواهد بود؛ چرا که دستگاه‌های شستشوی افقی برای شستشوی شیشه‌های سکوریت مناسب بوده و عمدتا در چین تولید شده و رواج یافته‌اند. از معایب این سیستم عرض کم قسمت شستشو و افزایش احتمال کثیف شدن فرچه‌های شستشو است که از نتایج آن می‌توان به انجام شستشو به‌صورت ناقص، افزایش احتمال ضعیف شدن سیستم خشک کن و...اشاره کرد. در حالی که در سیستم‌های شیشه‌‌های عمودی علاوه بر افزایش عرض عملکردی محصول، از نیروی جاذبه نیز در شستشوی کامل و خشک کردن شیشه به‌صورت همزمان بهره گرفته می‌شود. همچنین سیستم نورپردازی در دستگاه‌های عمودی، امکان بررسی وجود لک یا عدم خشک شدن کامل شیشه را برای اپراتور آسان‌تر می‌کند.

• 3. اما نقش نم‌‌گیرها بر افزایش کیفیت شیشه‌های دوجداره ساختمانی مورد استفاده در پنجره‌ها چگونه است؟

برخی به‌غلط تصور می‌کنند که در مناطق گرمسیر و نیمه خشک یا خشک نیازی به تزریق نم‌گیر نیست، در حالی که حتی در مناطق خشک و نیمه خشک نیز مقادیری رطوبت در هوا وجود دارد. این امر در کارگاه‌های تولید شیشۀ دوجداره به دلیل وجود دستگاه شستشو تشدید شده و میزان رطوبت افزایش می‌یابد. بنابراین تزریق نم‌گیر در اسپیسر‌های آلومینیومی، از اهمیت بیشتری برخوردار است. البته نحوۀ تزریق نیز بسیار مهم است. ریختن نم‌گیر به‌صورت دستی داخل اسپیسر عمدتا بی‌تاثیر است، زیرا در این شرایط مادۀ نمگیر پیش از تزریق، رطوبت محیط را جذب کرده و خاصیت خود را از دست می‌دهد. باید به این نکته توجه داشت که معمولا مواد نم‌گیر، بسته به کیفیت و میزان رطوبت هوای کارگاه، حداکثر تا دو ساعت قابلیت نقش‌آفرینی دارند و پس از آن خاصیت خود را از دست می‌دهند.

• 4. پرسش چهارم این است که در تزریق گاز آرگون بین شیشه‌های دوجداره باید چه پارامترهایی توجه بیشتری داشت؟

بنا به تصور غلط برخی، در هنگام تولید شیشه، هوای میان دو جداره خالی شده و خلاء ایجاد می‌شود. در حالی که این‌گونه نیست و معمولا روش کار، بدین ترتیب است که میان دو شیشه توسط دستگاه گاز، از هوا تخلیه و همزمان گاز آرگون بین آن دو تزریق می‌شود. گاز آرگون علاوه بر بهبود عملکرد شیشه در مقابل آلودگی‌های صوتی  (عایق حرارتی مناسبی نیز به شمارمی رود)، در شیشه‌های رنگی و رفلکس باعث افزایش عمر این نوع شیشه‌ها می‌شود. (معمولا ماده رفلکس در حضور اکسیژن با هوا واکنش نشان داده و پس از یک بازه زمانی اثر خود را ازدست می‌دهد، در حالی که گاز آرگون گازی بی‌اثر است که با هیچ ماده‌ای واکنش نشان نمی‌دهد.)

• 5.  استفاده از بوتیل برای اسپیسرهای آلومینیومی چه نقش و تاثیری بر شیشه‌های تولیدی شرکت‌ها خواهد داشت؟

معمولا بوتیل توسط دستگا‌هی به‌نام بوتیل‌زن بر روی اسپیسر تزریق شده و بسته‌بندی اولیه دو شیشه را برای تزریق گاز مهیا می‌کند. استفاده از اسپیسرهایی که همزمان بوتیل روی آن تزریق شده و به شیشه وصل می‌شوند، بهتر از اسپیسرهای بوتیل‌دار است. با این حال در صورت عدم دسترسی به این دستگاه، استفاده از اسپیسرهای بوتیل‌دار با قابلیت چسبندگی بالا توصیه می‌شود؛ اما هرگز استفاده از اسپیسر بدون بوتیل مجاز نیست. نقش اسپیسرهای بوتیل‌دار، پرس اولیه دو شیشه بر روی یکدیگر توسط دستگاه پرس و ایجاد فضای کاملا بسته برای تخلیه هوا و تزریق گاز آرگون است. بدیهی است در انواع بدون بوتیل امکان تزریق گاز وجود نخواهد داشت.

• 6. استفاده از چسب پلی‌سولفاید تا چه میزان کیفیت و استاندارد شیشه‌های دو یا چندجداره را افزایش  می‌دهد؟

چسب پلی‌سولفاید ترکیبی است از دو ماده پولی سلفاید و هاردنر که با نسبت 10به یک با یکدیگر ترکیب می‌شوند. این ماده پس از تزریق گاز میان فضای دو شیشه، تزریق شده و باعث بسته‌بندی کامل دو شیشه و نفوذناپذیری آن در مقابل هوا، رطوبت، گرد و خاک و ... می‌گردد. در شرایط تولید دستی، عمدتا به جای استفاده از پلی‌‌سولفاید از سایر چسب‌های سیاه استفاده می‌شود. اما این چسب‌ها معمولا طی تغییرات محیطی و فصلی در طول یک تا پنج سال خاصیت خود را از دست می‌دهند و امکان نفوذ رطوبت، هوا و... بین فضای دو شیشه به‌وجود می‌آید و در نهایت خاصیت شیشه دوجداره از بین رفته و شیشه کدر می‌شود. در سیستم‌های دستی از سیلیکون برای عایق‌بندی استفاده می‌شود که به هیچ عنوان مناسب تولید نبوده و در حین تولید به علت نوع ترکیبات سمی برای سلامت کارگران مضر می‌باشد.

نتیجه اینکه تولید شیشه‌های دوجداره دستی و بدون رعایت الزامات فنی و استانداردهای تولید با ماشین‌آلات پیشرفته باعث خواهد شد تا شیشه‌های تولید شده توسط شرکت‌های سازنده شیشه‌های دو یا چندجداره، انتظار اصلی سازندگان در و پنجره‌های دوجداره را برآورده نسازد و در عمل شیشه تولید شده در صورت کاربرد آن روی در و پنجره‌ها، فاقد مزایایی چون عایق بودن در برابر انتقال انرژی، صوت و حتی هوا باشد. امروزه تردیدی نیست که بخش زیادی از هدررفت انرژی به واسطه شیشه‌ها تولید شده به صورت دستی و بدون استاندارد صورت می‌گیرد و برخی پیامدهای ناشی از کاربرد این نوع شیشه‌ها از جمله عرق کردن شیشه‌ها، خارج شدن گاز آرگون و لکه کردن شیشه‌ها به سادگی اعتبار و سابقه شرکت‌های تولید کننده شیشه و حتی در و پنجره را مخدوش می‌سازد. چه اینکه لبخند مصرف‌کننده نهایی یعنی ساکنان هر ساختمان از کیفیت در و پنجره‌ها در نگاه اول به کیفیت شیشه‌های به کار رفته روی در و پنجره‌های ساختمان ارتباط مستقیم دارد، پس ضرورت دارد عمر این لبخند را با تولید شیشه‌های غیراستاندارد و ساخته شده به صورت دستی کوتاه نکنیم و لبخند رضایت همیشگی مشتریان را ضامن موفقیت خویش بدانیم.

نشریه پنجره ایرانیان، سال هفتم ، شماره 75، دیماه 1392