صنعتی سازی ساختمان؛ یک تیر با دو نشان

گروه گزارش: آجر، سیمان، تیرآهن و البته یک جیب پر پول! روزگاری اینها مواد اصلی صنعت مسکن سازی بود، مسکنی که به عنوان مهمترین کالای سرمایه ای بیشترین سهم درآمد خانواده را به خود اختصاص می داد اما چرخ صنعت ساختمان سازی نوین کم کم از این کالای سرمایه ای یک کالای مصرفی می سازد. به گزارش ایرنا، در سالهای اخیر طرح مسکن مهر مهمترین طرح مسکن سازی در کشور بوده است؛ طرحی که با هدف تامین مسکن خانوارهای کم درآمد، حذف قیمت زمین و کنترل قیمت ساخت مسکن در شهرهای زیر 25 هزار نفر، بالای 25 هزار نفر، شهرهای جدید و بافت فرسوده و در بخش های خود مالکین و مسکن روستایی اجرا شد و پای ساختمان سازی نوین را به صنعت مسکن باز کرد. صنعتی سازی ساختمان و مسکن از سال 86 به صورت جدی در دستور کار دولت قرار گرفت تا با ارتقای کمی و کیفی در صنعت ساختمان، هم نیازهای روزافزون جامعه جوان کشور برای مسکن مناسب برآورده شود و هم با ارتقای کیفی تولید ساختمان از اتلاف منابع، مصالح، نیروی انسانی، انرژی و زمان در این صنعت بزرگ جلوگیری شود.

در شرایطی که خرید و ساخت مسکن بیشترین سهم درآمدی خانواده را به خود اختصاص می دهد و حتی مسکن مهر سنتی ساز 20 میلیون تومان تسهیلات بانکی دارد، اختصاص 25 میلیون تومان وام برای ساخت واحدهای مسکونی به روش صنعتی سازی مهمترین ابزار تشویقی برای ترغیب فعالان انبوه ساز و متقاضیان خانه های صنعتی ساز است. 'علیرضا احمدزاده' یکی از دریافت کنندگان این وام است او که تا چند روز دیگر واحد صنعتی ساز خود را تحویل می گیرد، معتقد است که متقاضیان با دریافت تسهیلات بیشتر و با آورده ای حدود پنج تا 10 میلیون تومان صاحب خانه ای سبک و مقاوم می شوند در ضمن ساختمان های صنعتی ساز در کوتاه ترین مدت ساخته و به متقاضی تحویل داده می شود. وی که پس از هفت سال اجاره نشینی در خانه های 50 متری قرار است در خانه ای 75 متری ساکن شود گفت: در صنعتی سازی بین هشت تا 12 درصد به فضاهای مفید ساختمان اضافه می شود که این موضوع هم از فواید صنعتی سازی ساختمان نسبت به ساخت و ساز سنتی است.

با اینکه خانه های صنعتی ساز از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند اما به نظر می رسد با وجود برخورداری متقاضیان مسکن های صنعتی از تسهیلات مناسب، بسترسازی فرهنگی و اطلاع‌رسانی دقیق برای توسعه این صنعت و ترغیب متقاضیان خانه برای خرید این نوع منازل ضروری است. صنعتی سازی ساختمان به معنی مصنوعی سازی نیست، در این روش قطعات و اجزای ساختمانی بصورت کارخانه ای، به طور انبوه و براساس استانداردهای مدولار و زنجیره ای و با رعایت موازین توسعه پایدار، تولید می شود. در روش صنعتی سازی مسکن، نقشه ها صنعتی تهیه و تیپ سازی شده، مصالح به صورت سری در کارگاه های صنعتی تولید می شود و مدیریت کار و شیوه از ابتدای تهیه نقشه تا تولید مصالح ساختمانی، صنعتی است.

'محمود داوودی' مدیر خط تولید یکی از کارخانه های تولید مصالح ساختمانی صنعتی سازی معتقد است که مهمترین عامل موفقیت یک صنعت، تامین بموقع ماشین آلات و حمایت تسهیلاتی از محصول آن است و دولت هم با اعطای تسهیلات حمایتی و حذف هزینه گمرکی برای ماشین آلات ساخت وساز، از صنعتی سازان مسکن پشتیبانی می کند. وی توجیه پذیری اقتصادی، موجود بودن مصالح و امکانات مورد استفاده فناوری های نوین در کشور، امکان تخریب و جمع آوری سریع، قابلیت بازیافت در چرخه صنعت، سبک سازی، مقاوم سازی، صرفه جویی در مصالح، مصرف بهینه انرژی در دوران ساخت و بهره برداری، کاهش دوره و هزینه های ساخت، افزایش عمر و کیفیت ساختمان و ایجاد اشتغال برای نیروی کار تحصیل کرده را از مزایای استفاده از فناوری های نوین ساختمانی ذکر کرد. داوودی با بیان اینکه صنعتی سازی ساختمان در ایران جای پیشرفت زیادی دارد، افزود: نیاز این پیشرفت، زمینه سازی برای سرمایه گذاری های کلان و کاهش فاصله میان تولید و عرضه در این بخش است. تا چند ماه گذشته سهم واحدهای مسکونی صنعتی ساز در کشور به دو درصد هم نمی رسید اما در حال حاضر این میزان به 20 درصد افزایش یافته است. تعداد واحدهای درحال احداث به شیوه صنعتی سازی در کشور از 20 هزار واحد در قبل از برنامه چهارم به 400 هزار واحد مسکونی رسیده و تاکنون 298 شرکت ساختمانی در کشور تأییدیه فنی صنعتی سازی ساختمان را دریافت کرده اند.

وجود ایران بر روی کمربند زلزله موجب شده 'طاهر عزیزی' مهندس عمران سازه هم معتقد باشد بهره گیری از مصالح ساختمانی که عمدتا غیر استاندارد تولید می شود نمی‌تواند منجر به ساخت واحدهای مسکونی سنتی سازی شود که دربرابر زلزله پایداری صد درصدی داشته باشد. عزیزی افزود: عمر واحدهای مسکونی سنتی ساز به طور میانگین 25 تا 30 سال است اما در روش صنعتی سازی عمری دو برابر وضعیت موجود دارند. 'رضا شاهینی' کارشناس اقتصادی نیز با بیان اینکه صنعتی سازی ساختمان و مسکن باید به عنوان یک ضرورت ملی پذیرفته و در برنامه‌ریزی ها در نظر گرفته شود گفت: تا هنگامی که به این صنعت نگاه عمیق و ریشه ای نشود، نمی تواند منشاء اثر و تحول قرار بگیرد. وی با یادآوری آثار مثبت اجرای طرح مسکن مهر برای خانه دار شدن افراد بخصوص زوج های جوان گفت: صنعتی سازی مسکن زمینه مناسبی برای تعدیل مشکل اشتغال و صنایع است و در حقیقت با اجرای این طرح می توان با یک تیر دو نشان زد یعنی هم جوانان را صاحب خانه کرد و هم برای بسیاری از آنها که تحصیل کرده هم هستند در کارخانه ها و مراکز تولید مصالح پیش ساخته شغل ایجاد کرد.

تحقیقات نشان می دهد با صنعتی سازی مسکن تا افق تحقق سند چشم انداز در سال 1404 با ساخت پنج میلیون واحد مسکونی صنعتی، چهار میلیون و 500 هزار تن فولاد، بالغ بر 15 میلیون تن سیمان و حدود 55 میلیون کیلو وات ساعت برق ذخیره می شود و این یعنی سالانه دو میلیارد دلار صرفه جویی. از طرف دیگر با توجه به انباشت تقاضای مسکن و نیاز به تولید سالانه یک و نیم میلیون واحد مسکونی، صنعتی سازی مسکن تنها راهکار افزایش سرعت خانه سازی برای تامین نیاز مسکن خواهد بود.

نشریه پنجره ایرانیان، سال پنجم ، شماره 53 ، اسفندماه 1390