آسیب شناسی مسکن مهرپردیس؛ ظاهری زیبا و باطنی بیمار

اشاره: طرح مسکن مهر که یکی از بزرگترین طرح‌های دولت برای حل مشکل مسکن نام گرفته و تاحدودی نیز در حل این مشکل موفق بوده است، پردیس را به یکی از شهرهای زیبا و آراسته و در عین حال با مشکلاتی کهنه و روزمره تبدیل کرده است. مسکن مهر نامی شناخته شده در طرح‌های عمرانی دولت در چند سال اخیر است. این طرح که به جرأت می‌توان از آن به عنوان بزرگترین طرح عمرانی تاریخ ایران نام برد، هرچند که تا کنون توانسته است برخی از مشکلات بازار مسکن را حل کند و امید به خانه‌دار شدن را در بین جوانان و خانواده‌های ایرانی افزایش دهد، اما همچنان با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند که هرچند از دید برخی از ساکنین و متقاضیان مسکن مهر این مشکلات در حال کهنه شدن هستند اما در دید مسئولان و سازندگان مسکن مهر در حال عادی شدن و روزمره شدن است.برای بررسی مشکلات موجود در واحدهای مسکن مهر و تهیه یک گزارش خبری از نحوه آماده سازی و واگذاری واحدهای مسکن مهر سری به شهر جدید پردیس زده‌ایم تا از نزدیک مشکلات موجود در این شهر و بالاخص مشکلات موجود در واحدهای مسکن مهر را مشاهده کنیم. پردیس در 15 کیلیومتری تهران واقع شده است و به علت آب و هوای مناسبی که دارد بیشتر مورد علاقه مردم تهران قرار گرفته است.

هرچند که جمعیت زیادی در پردیس ساکن شده است اما این شهر مشکلات عدیده‌ای را همچنان دارد که مهم‌ترین مشکل آن حمل و نقل به تهران به عنوان مرکز اشتغال است. حمل و نقل عمومی در این شهر ضعیف و حمل و نقل خصوصی نیز با مشکلاتی مواجه است. اتوبان جدید‌الاحداث تهران پردیس علیرغم هزینه بالای عوارض آن از ابتدایی ترین امکانات مانند روشنایی در شب بی‌بهره است. ولی در کنار این مشکلات ساخت و ساز مسکن مهر رونق دوچندانی به این شهر داده است.

در شهر جدید پردیس و بر مبنای فعالیتی که در سال 87 آغاز شد تا کنون 4 پروژه عمده در فاز 3 پردیس آغاز شد و مراحل آماده‌سازی و ساخت قریب به 10 هزار واحد مسکونی به 4 پیمانکار عمده واگذار شد.

در این میان شرکت سرمایه‌گذاری مسکن و قرارگاه سازندگی خاتم‌الاوصیاء به ترتیب با ساخت 6000 و 1800 واحد مسکونی بیشترین سهم را در ساخت مرحله اول پروژه عظیم مسکن مهر در شهر جدید پردیس داشته‌اند و بعد از آن دو پروژه 500 واحدی توسط دو شرکت خصوصی ساتراپ و توسعه‌گر ساختمان مهر در شهر جدید پردیس نیز آغاز شده‌اند.

پس از میدان اصلی شهر، ابتدایی‌ترین پروژه مسکن مهر، مجمتع مسکونی غدیر(هساء) است که توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌ الاوصیاء در حال ساخت است. از بیرون ساختمان‌های 5 طبقه سبز، نارنجی و زرد رنگ فضای شادی را برای عابران ایجاد کرده است در کنار آن دیوارچین‌های سبز رنگ نیز نوید یک مجموعه مسکونی کامل را به بینندگان و متقاضیان مسکن مهر می‌دهد. اما وارد پروژه که می‌شوی مشکلات این واحدهای مسکونی یک به یک خود را نشان می‌دهد پای صحبت‌های متقاضیان و ساکنین که می‌نشینی مشکلات انباشته شده مردم در مسکن مهر خود را نشان می‌دهد.

آماده سازی و محوطه سازی نا تمام

 بزرگترین مشکل پروژه در حقیقت واگذاری واحدهای مسکونی بدون انجام آماده سازی و محوطه سازی بر خلاف نظر وزیر راه و شهرسازی که اعلام کرده بود که هیچ واحدی بدون انجام محوطه سازی و آماده سازی واگذار نمی‌کنند، واگذار شده است.

در پروژه غدیر (1820 واحدی هساء) تنها خیابان‌های مجاور واحدهای ابتدایی سایت همچون واحدهای مریم و زنبق از آسفالت و محوطه سازی بهره‌مند بوده‌اند. هرچه که بیشتر به درون سایت می‌روی بیشتر از فضاهای شهری جدا می‌شوی و فضای کارگاهی بیشتر بر آن غلبه می‌کند. دیگر خبری از دیوارچین‌های سبز رنگ قشنگ نیست، دیگر خیابان‌های آسفالت نیست، باغچه‌های که در ابتدای سایت ساخته شده‌اند در بالای مجموعه به چشم نمی‌خورند. انگار تنها مسیر افتتاح مسئولین به صورت کامل آماده سازی شده است و بسیاری از واحدهای قسمت‌های درونی از محوطه سازی و آماده سازی بی بهره‌اند. فضای مناسب برای بازی کودکان وجود ندارد و برخی از کودکان در کنار حوضچه‌ای که از آب فاضلاب ایجاد شده است مشغول بازی هستند.

  نبود خدمات شهری و تحویل دیرهنگام

 مشکل دیگر ساکنین نبود خدمات شهری در نزدیکی محل سکونت خود است. هرچند که وزیر راه شهرسازی از اقدامات این وزارت‌خانه برای ایجاد خدمات لازم برای ساکنان مسکن مهر خبر داده بود اما همچنان خبری از مغازه، بازار، مسجد و مدرسه در این سایت نیست و ساخت آن نیز هنوز شروع نشده است و این بدان معناست که ساکنین این مجموعه مسکونی تا 2 سال دیگر نیز روی هیچ‌گونه خدمات شهری را در محله خود نخواهند دید.کمبود فضای سبز و یا محیط‌های مناسب برای بازی کودکان نیز ازمشکلات موجود در سایت است. وجود فعالیت‌های ساختمانی خطرات فراوانی را برای کودکان ممکن است ایجاد کند.

 یکی از ساکنین مسکن مهر می‌گوید: « قرار بود واحدهای ما را در تاریخ 30/11/90 تحویل دهند اما این واحدها با 6 ماه تأخیر و آن‌هم به صورت ناقص تحویل ما شد. از طرف دیگر بانک نیز دفترچه اقساط را صادر کرده بود و ما مجبور بودیم که اقساط خانه‌ای را بپردازیم که هنوز دریافت نکرده بودیم.در قرارداد آورده شده است که در صورت دیرکرد پیمانکار باید به ازای هرماه دیرکرد 5/0 درصد ارزش خانه را به عنوان جریمه پرداخت کند اما به خاطر این‌که شرکت عمران جانب پیمانکار را می‌گیرد و پیمان‌کار دولتی است، جریمه‌ای برای ما پرداخت نشده است.واحد‌ها را دیر تحویل می‌دهند و ناقص. هنوز آسانسور واحدها نصب نشده است و من باید تا طبقه پنجم بدون آسانسور بروم. یکی دیگر از متقاضیان مسکن مهر پروژه هساء می‌گوید « مشکلات این واحدها زیاد است. اکثر دیوارها نم داده است و خانه‌ای که نوساز است نیاز به تعمیرات دارد. تعمیرات واحدها قبل از تحویل به عهده پیمان‌کار است ولی متأسفانه پیمان‌کار زیر بار نمی‌رود. قرار بوده است پیمان‌کار حفاظ فلزی یا درب ضد سرقت برای واحدها بگذارد ولی درب معمولی گذاشته است در حالی که هزینه این‌ها به پای ما حساب شده است.»

ساکن دیگر این مجتمع نیز می‌گوید: « قرار بود قبل از عید تمامی این واحدها با محوطه سازی آن انجام شود ولی می بینید که همچنان محیط کارگری و کارگاهی در این‌جا وجود دارد. تا پنجره را باز می‌کنی سر و صدای ماشین آلات اذیتت می‌کند، تمام زندگی‌ات گرد و خاک می‌شود. هیچ کس نمی‌داند که این وضعیت کی تمام می‌شود.»سر هم به دفتر واگذاری و دفتر مرکزی کارگاه می‌زنیم، آن‌گونه که باید کارگاه فعال و پر جنب و جوش نشان نمی‌دهد. عکس بزرگی که در دفتر قاب شده‌ است نشان می‌دهد که چگونه یک تپه را از سال 88 به یک محیط مسکونی تبدیل در سال 89 کرده‌اند، اما ظاهراً وضعیت پروژه در حال حاضر تفاوت چندانی با این تصویری که از پروژه در سال 89 انداخته شده است ندارد.پروژه بعدی که به آن سر می زنیم مجموعه ای است که توسط شرکت سرمایه‌گذاری مسکن در حال ساخت است. بیرون این پروژه نمایان‌گر درون آن نیز هست.

برخلاف پروژه هساء که ظاهر بیرونی آن مرتب تر از درونش بود، در این پروژه آشفتگی از همان ابتدا هم مشخص بود. درون پروژه که میروی یکی از متقاضیان دارد با مسئولین پروژه جر و بحث می‌کند. اگر پروژه قبلی تا حدودی به محیط مسکونی شباهت داشت ولی این پروژه ظاهری کاملاً کارگاهی دارد و کاملا مشخص که به هیچ وجه آماده واگذاری نیست. گفته می‌شود که بیش از 1200 واحد مسکونی تحویل داده شده است.ولی یکی از متقاضیان که مراحل تحویل را انجام داده است می‌گوید « درست است که واحد را به ما تحویل داده‌اند اما این واحدها هنوز تکمیل نشده است، حتی برای من سنگ دست‌شویی نصب نشده است.

محوطه سازی و خیلی از کارهای ساختمان هنوز کار دارد و اصلا شرایط مناسبی برای سکونت آماده نیست.» از آن متقاضی که مشغول جر و بحث بود می‌پرسم که مشکل چیست؟ می‌گوید که « مشکل یکی و دوتا نیست آخر. قرار بوده است که واحد من را برج 10 سال گذشته تحویل دهند اما همچنان مشکل دارد. من الان چند ماه است که دارم قسط وام را می‌پردازم. در ساخت واحد‌ها نیز اشتباهات فراوانی داشته‌اند.

تمامی واحدها کانال کولر ندارند و هیچ کس نمی‌داند برای سرمایش چکار باید کرد. برای سیستم پکیج هم دودکش تعبیه نشده است. همین مسأله یکی از عواملی شده است تا پروژه بیش از پیش عقب بیفتد. من الان نزدیک به 3 بار است که تاریخ عروسی‌ام را عوض کرده‌ام چرا که هر روز به من یک چیز را می‌گویند و معلوم نیست که کی واحد مرا تحویل می‌دهند. تازه به خاطر این‌که زمین این پروژه 99 ساله نیست از ما نزدیک 10 میلیون بیشتر پول گرفته‌اند و هر سری به بهانه‌های مختلف مثل نصب پکیج و ... هزینه‌های جدید برای ما بوجود می‌آورند.»

در درون پروژه که بیشتر می‌گردیم مشکلاتی بیش از مشکلات پروژه قبلی به چشم می‌خورد، مشکلاتی مانند نبود خدمات، فضای سبز، محوطه سازی و.... . ظاهراً این پروژه تا آماده شدن نهایی راه درازتر در پیش دارد. بنابراین به سراغ پروژه ثامن که توسط شرکت توسعه‌گر ساختمان مهر ساخته شده و در انتهای فاز 3 قرار دارد، می‌رویم. از ظواهر امر پیداست که این پروژه نسبت به پروژه‌های قبلی متفاوت‌تر است.

نرده‌ها و دیوارچین‌های مناسب نوید یک مجموعه مسکونی خوب را می‌دهد. درکنار ورودی سایت مسجد نیز ساخته شده است هرچند که مسجد کوچکی است و سادگی زیبایی دارد، اما جای شکرش باقی است که یکی از نیازهای ساکنین مرتفع شده است. محوطه سازی تمام سایت انجام شده است و تمامی خیابان‌ها نیز آسفالت دارند.

تمامی واحدهای پروژه تحویل داده شده است و محیط، یک محیط کاملا مسکونی بر خلاف دو پروژه قبلی است. اما در همین پروژه هم مشکلاتی مانند نبود خدمات تجاری و فضای سبز همچنان به قوت خود باقی است. ساکنین تنها مشکل پروژه را تعمیرات داخلی واحدها و البته نزدیکی سایت پروژه به یک نیروگاه برق می‌دانند.

در کنار پروژه ثامن که تقریباً از وضعیت مناسبی برخوردار بود، پروژه دیگری توسط شرکت ساتراپ همزمان با پروژه ثامن یعنی از سال 88 آغاز شده است، اما پیشرفت فیزیکی آن به مراتب کمتر از همسایه خود است و شرایطش اصلاً به‌گونه‌ای نیست که قابلیت سکونت داشته باشد.

بیشتر واحدها هنوز به مرحله نازک‌کاری نرسیده‌اند و این واحدهای همچنان راه زیادی برای تحویل به متقاضیان در پیش دارند که ضروری است مسئولین امر توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند. پس از اتمام بازدید از پروژه‌های مذکور به سراغ شرکت عمران پردیس می‌رویم. کثرت ارباب رجوع فضای نسبتاً شلوغی را بوجود آورده است برخی متقاضیان مرحله اول ثبت نام مسکن مهر هستند و برخی متقاضیان مرحله جدید، که همین امر سبب افزایش ارباب رجوع بسیار در شرکت عمران شهر جدید شده است.

وجود اطلاع رسانی از طریق سایت و اطلاع رسانی پیامکی، برخی از مراحل انجام کار را ساده‌تر کرده است اما برخی از متقاضیان از فاصله زمانی کم برای پرداخت اقساط شکایت دارند. یکی از آن‌ها می‌گوید که « من باید الان برای ثبت 10 میلیون تومان بریزم و تا کمتر از 4 ماه دیگر 20 میلیون دیگر نیز آماده تحویل کنم که مسأله برایم مشکل است.»

اما آن‌چیزی که از شواهد پیداست این است که حجم فعالیت‌های شرکت عمران آنقدر زیاد شده است که نظارت بر کار پیمان‌کاران مسکن مهر امری مشکل برای این سازمان شده است. یکی از متقاضیان می‌گوید که «کار پروژه‌ها تا قبل از افتتاح رئیس جمهور خوب پیش می‌رفت اما پس از افتتاح پروژه ثامن توسط رئیس جمهور، روند اجرای پروژه‌های دیگر نیز کند شد. دیگر پروژه‌ها با سرعت قبلی جلو نمی‌روندو انگار هیچ انگیزه‌ و یا نظارتی برای اتمام سریع‌تر پروژه‌ها وجود ندارد. هر ماه که تحویل این پروژه‌ها عقب می‌افتد ما نزدیک به 500 ، 600 هزار تومان ضرر می‌کنیم. تازه قسط وام واحدهایی که تحویل نگرفته‌ایم هم شروع شده است. ولی انگار دغدغه مسئولین دیگر مسکن مهر نیست و سرکشی وزیر به پردیس خیلی کم شده است. پیمان‌کاران مدام می‌گویند که علت تأخیر افزایش قیمت است ولی اگر طبق قرار دادشان که باید 8 ماه پیش واحد مرا تحویل می‌دادند عمل می‌کردند به افزایش قیمت برخورد نمی‌کردند.»

اما آن‌چه که در پردیس مشهود است تعدد فعالیت‌های شرکت عمران، ادغام دو وزارت‌خانه مسکن و شهرسازی و راه و ترابری در یکدیگر، ناتوانی پیمان‌کاران در انجام وظایف خود، کثرت پروژه‌های در حال ساخت و مسائلی از این دست مهمترین عوامل تأخیر در پروژه‌های مسکن مهر پردیس به حساب می‌آیند و در این میان متقاضیان بیش از همه متضرر می‌شوند.

منبع:خبرگزاری فارس

ماهنامه پنجره ایرانیان – شماره61-