نشریه پنجره ایرانیان، سال هفتم ، شماره 74، آذرماه 1392
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی، افزود: مسکنمهر تا حدودی توانست به عرضه مسکن در کشور کمک کرده و تقاضا برای بازار مسکن را کاهش دهد. وی در واکنش به تغییر نام مسکنمهر به مسکن اجتماعی که توسط وزیر راه و شهرسازی پیشنهاد شده است، تصریح کرد: اعضای کمیسیون عمران و نمایندگان مجلس، با تغییر نام مسکنمهر به پروژه مسکن اجتماعی و یا هر نامی دیگر هیچگونه مشکلی ندارند.
هاشمی با اشاره به اظهارات اخیر آخوندی وزیر راه و شهرسازی، که بیان کرده طرح مسکنمهر باید متوقف شود، گفت: در شرایطی که هنوز هیچگونه طرحی جایگزین پروژه مسکنمهر نشده و حتی مسکن اجتماعی نیز درحد یک اسم و نام مطرح است، سخن گفتن از توقف طرح مسکنمهر، به افزایش نرخ مسکن منجر خواهد شد. این نماینده مردم در مجلس نهم، عنوان کرد: تا زمانی که پروژه جدیدی جایگزین مسکنمهر نشده و به تصویب نرسیده، مطرح کردن چنین سخنانی و انتقاد از طرح مسکنمهر، به مصلحت کشور و بازار مسکن نیست، چراکه این اظهارات میتواند بازار مسکن را ملتهب و بسوی افزایش قیمت سوق دهد. رییس کمیسیون عمران مجلس، خاطر نشان کرد: وزیر راه و شهرسازی با حضور در مجلس شورای اسلامی طی هفته جاری، راجع به بخش مسکن و همچنین طرح مسکنمهر و موضوعات مربوط به آن، پاسخگوی سوالات نمایندگان خواهد بود.
توقف مسکن مهر؛ بهترین راه حل دولت
یک کارشناس مسکن گفت: با توجه به اینکه طرح مسکن به درستی اجرا نشده و اکنون پس از صرف 50 هزار میلیارد تومان هنوز این پروژه نیمهتمام است و مشکلات فراوانی دارد، توقف ادامه ساخت مسکن مهر بهترین راه حل میانمدت دولت در خصوص این پروژه بود.بهرام غفاری اظهار کرد: شاید مسکن مهر از نظر سرشماری و تعداد واحدهای ساخته شده کافی باشد اما هنوز چهار میلیون مسکن در کشور کم داریم و این به معنی تناسب واحدهای مسکونی و خانوار نیست بلکه مالکیت واحد مسکونی در کشور کم است. وی افزود: همزمان با احیای طرح جامع مسکن، سیاستهای مربوط به زمین، میزان تسهیلات بانکی، اسکان جمعیت و طرح آمایشی سرزمین سروسامان میگیرد.
غفاری ادامه داد: طرح جامع مسکن از سال 85 متوقف شد و در صورت احیای این طرح جامع، بیشتر مشکلات مسکن کشور برطرف و سیاستهای مربوط به مسکن نیز توسعه یافتهتر میشود. وی خاطر نشان کرد: از سال 85 تاکنون طرح جامع مسکن به شورای مسکن رفت و مقرر شد سالانه 50 هزار واحد مسکونی برای اقشار کمدرآمد ساخته شود اما این اتفاق رخ نداد، گفت: از همان سال ساخت 1. 5 واحد مسکونی در کشور مطرح شد.
این کارشناس اظهار کرد: مقرر شد سالانه 50 هزار واحد مسکونی برای اقشار کمدرآمد ساخته شود و در مقابل پولی بابت زمین گرفته نشود اما این طرح اجرا نشد و به جای آن ساخت 1. 5 میلیون واحد مسکونی مطرح شد. وی با ابراز تأسف از اینکه طرح جامع مسکن کنار گذاشته شد و تنها بند احیای بافت فرسوده و نوسازی واحدهای مسکن روستایی به قوت خود باقی ماند، گفت: 19 جلد از طرح جامع مسکن کنار گذاشته و مسکن اقشار کمدرآمد به عنوان مسکن مهر مطرح شد. به گفته غفاری طرح مسکن مهر بر دیگر طرحها سایه انداخت و حال با هزینه شدن 50 هزار میلیارد تومان در این پروژه، تعداد زیادی از متقاضیان ناراضی هستند. یک کارشناس مسکن افزود: برخی معتقدند نتیجه این پروژه چندان مثبت نیست و این هزینههای کلان در بیابانها صرف شده است و ساختمانها با کیفیت خوب ساخته نشدند. وی اظهار کرد: ساختمانهای ساخته شده در مسکن مهر که 50 هزار میلیارد تومان از بودجه بانکها را به خود اختصاص داده است برای اقشار کمدرآمد در نظر گرفتده شده بود اما با افزایش قیمتها و تاثیر بر افزایش قیمت واحدهای مسکونی مهر این اقشار توان خرید را نداشتند لذا دهکهای دیگر امتیازها را خرید و فروش کردند و بازار مسکن مهر دچار مشکلاتی شد.
غفاری با اشاره به افزایش قیمت مصالح ساختمانی و اعمال تحریمهای اقتصادی در کشور گفت: برخی دهکهای کمدرآمد که هدف این پروژه بودند صاحبخانه نشدند و به جای آن، دیگر اقشار صاحبخانه شدند. این کارشناس با اشاره به اینکه برخی پروژهها فاقد تاسیسات زیربنایی و روبنایی هستند، افزود: 50 هزار میلیارد تومان در این پروژه صرف شده است اما هنوز این طرح مشکلات فراوانی دارد. وی تاکید کرد: تورم سالهای اخیر مربوط به مسکن مهر است و بانک مرکزی نیز به دلیل تکمیل پروژهها از چاپ اسکناسی برای ادامه این طرح ناگزیر بود و همین امر دلیل ایجاد تورم در کشور شد. به گفته غفاری در همین مدت پایه پولی کشور 4. 4 دهم برابر شد و ارزش پولی کشور کاهش یافت. به اعتقاد این کارشناس توقف مسکن مهر بهترین راه حل میانهای دولت در خصوص این پروژه بود. وی گفت: تکمیل واحدهای نیمه تمام مسکن مهر با سیاست هوشمندانه باید ادامه دهد. غفاری اظهار کرد: در کشور از نظر مصالح ساختمانی و نیروی انسانی کمبودی نداریم اگر این ظرفیت فعال شود، بخش خصوصی نیز وارد میشود و بازار مسکن سروسامان میگیرد.
شهرکسازی جایگزین مسکن مهر شود
یک کارشناس مسکن معتقد است: توقف طرح مسکن مهر تاثیری بر افزایش یا کاهش قیمت خانه در شهرهای مختلف ندارد و بهترین راه برای انبوهسازی مسکن شهرکسازی در شهرهای بزرگ است. کیوان شادمان اظهار کرد: طرح مسکن مهر طرحی مناسب جامعه و مثبت بود اما به خوبی اجرا نشد که دلیل آن ساختوساز تعداد زیادی واحد مسکونی در خارج از شهرها بود.
وی افزود: واحدهای مسکن مهر که اطراف شهرها ساخته میشوند نیازمند تامین خدمات رفاهی و امکانات حمل و نقل و ... هستند که تامین این امکانات هزینههای زیادی را بر دوش مسکن مهر گذاشت. شادمان افزود: طرح مسکن مهر برای تامین نیاز مسکن مردم مناسب بود اما در مکان مناسب و به خوبی اجرا نشد که این امر سبب تحمیل هزینههای سنگین و نارضایتی شد.
به گفته وی با اجرای طرح مسکن مهر شهرها گستره و محدوده شهرها بیشتر شد لذا باید در کنار توسعه شهرها خدمات روبنایی، زیر بنایی، امکانات رفاهی، حمل و نقل، آموزشی و بهداشتی و ... نیز فراهم شود و توسعه یابد. این کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به اینکه ساخت مسکن مهر بیرون از شهرها هزینههای زیادی را به دولت تحمیل کرده است، اظهار کرد: توقف این طرح تاثیری در افزایش و کاهش قیمت مسکن در شهرها ندارد.
شادمان درباره اینکه پس از توقف طرح مسکن مهر بهترین راه عرضه انبوه مسکن چیست؟ گفت: انبوهسازی و افزایش ساختوساز در کشور نیازمند مطالعات جامعهشناسی و اقتصادی است. وی تاکید کرد: باید ساختوساز مسکن به صورت انبوه همچون شهرکهای فعلی قابل سکونت باشد چراکه اکنون سالها از به وجود آمدن برخی از شهرکها میگذرد و ساکنان به راحتی به خدمات روبنایی و زیربنایی شهر دسترسی دارند. این کارشناس با اشاره به ساخت شهرکهای موفق در کشور و تهران گفت: این شهرکها هم ساختوساز مناسبی داشتهاند هم در تامین نیاز متقاضیان مسکن موفق بودهاند.
سیاه و سفید متوقف شدن مسکن مهر
یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است: توقف مسکن مهر مزایا و معایبی دارد اما ساخت و عرضه مسکن توسط بخش خصوصی و ورود سرمایههای کافی تعادل ایجاد میکند. عباس زینعلی، درباره تاثیر توقف مسکن مهر بر بازار مسکن اظهار کرد: ساخت واحدهای مسکونی نباید به دست دولت نباشد بلکه بخش خصوصی باید خانه بسازد.
وی افزود: مسکن مهر پروژهای شتابزده بود لذا بسیاری از کارشناسان معتقدند توقف هزینههای این پروژه سنگین به نفع کشور است. این کارشناس با اشاره به اینکه دولت تعهدی برای ساختوساز مسکن مردم ندارد، گفت: در حال حاضر تعداد ساختمانها و واحدهای مسکونی در کشور به تعداد نیاز مردم کشور است و به گفته وزیر راه و شهرسازی نیاز مسکن توسط خرید و اجاره تامین میشود لذا ساختوساز واحدهای جدید تنها متعادلکننده بازار هستند.
زینعلی افزود: در مدت اخیر هیچ یک از مبانی اولیه ساخت واحدهای مسکونی مهر اجرا نشد و گاهی این پروژه دچار سوداگری، سودجویی و منجر به عقب افتادن اجرای برخی پروژههای دیگر شد. این کارشناس مسکن با بیان اینکه بدون شک سیاستهای ترمیمی در بخش وامهای مسکن و پسانداز میتوانند به تعادل بازار کمک کنند، اظهار کرد: بخش خصوصی میتواند متعادلکننده بازار مسکن باشد. وی گفت: ترمیم و تعدیل قیمت مسکن در سال جاری به گونهای بود که متوسط قیمت مسکن در نقاط مختلف شهری با کاهش حداقل یک میلیون تومانی همراه بود که این کاهش به دلیل رکود ایجاد شده است. زینعلی تاکید کرد: باید سرمایههای مسکن در همین بازار هزینه شود چراکه سرمایههای وارد شده در بورس و صنایع زمانبر هستند و برای ایجاد تعادل در بازار به ورود سرمایهگذاران نیاز است.
کاهش هزینه جابهجایی با بلند مرتبهسازی در کلان شهرها
بازرس انجمن صنفی انبوهسازان مسکن معتقد است: افزایش انبوهسازیها و حرکت به سمت بلندمرتبهسازی هزینههای جابهجایی را کاهش میدهند. محمدمهدی مافی، با اشاره به اینکه بلند مرتبهسازی در کلانشهرها دارای مزایا و معایبی است، اظهار کرد: بلند مرتبه سازی به دو بخش حرفه ساخت و ساز و موضوعات درون حرفهای و دیگری به عوامل تاثیرگذار در این بخش مربوط میشود. به گفته وی، با افزایش نقدینگی در بخش مسکن در کشور میتوان ساخت و سازها را به ارتفاع برد به گونهای که به جای ساخت و ساز افقی، ساختمانسازیها به شکل عمودی گسترش یابند و در کنار آنها خدمات شهری با کیفیتتری ارائه شود.
مافی معتقد است: هزینههای نگهداری و کنترلی در بلندمرتبهسازیها بهتر کنترل میشود و به نظر نمیرسد انبوهسازیها و بلند مرتبهسازیها دلیل افزایش جمعیت شهرها شوند. بازرس انجمن صنفی انبوهسازان مسکن افزود: اگر هدف از بلند مرتبهسازیها و افزایش ساخت و سازها خانهدارشدن مردم باشد، این امر اتفاق مثبتی است اما اگر منجر به مهاجرت به شهرهای بزرگ شود باید اقدامات کنترلی بر این طرح اجرا شود. وی با اشاره به مناطقی از شهر تهران که در حال ساخت و سازهای زیادی هستند، گفت: این ساخت و سازها چندان به افزایش مهاجرتها منجر نمیشود بلکه میتواند متقاضیان را از مراکز شهرها به سمت این واحدهای مسکونی ببرد. مافی تاثیر افراد بالادستی بر کنترل این نوع ساخت و سازها را مناسب دانست و افزود: طرحهایی همچون طرح آمایش سرزمین به طور جدی کنترل نمیشود و بهتر است با توجه به جمعیت شهره تهران و شهرهای بزرگ این طرحها نیز جدیتر گرفته شوند.
وی یادآور شد: مشکلات و آسیبهای اجتماعی تحتتاثیر نبود کنترل و نظارت رخ میدهد. بازرس انجمن صنفی انبوهسازان مسکن اظهار کرد: بهتر است برای کنترل جمعیت شهرهای بزرگ انگیزه مهاجرت کاسته شود و در کنار آن نیز امکانات شهرهای دیگر کشور افزایش یابد.