ساخت و ساز افت کرد

براساس آمار اعلام شده از سوی شهرداری تهران، این شهرداری در سال 91، تعداد 23757 پروانه احداث ساختمان (پروانه ساختمان و تخریب و نوسازی) صادر کرده است که این تعداد پروانه حدود  11.5 درصد از کل پروانه‌های صادر شده از سوی شهرداری‌های کشور را تشکیل می‌دهد. پروانه‌های احداث ساختمان نسبت به سال گذشته 20.2 درصد کاهش داشته است. بیشترین سهم از پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان در شهر تهران مربوط به شهرداری منطقه 8 با صدور 1838 پروانه (7.7 درصد) و کمترین سهم مربوط به شهرداری منطقه 21 با 404 پروانه (1.7 درصد) بوده است.

مجموع مساحت زیربنای تعیین شده در پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری‌های شهر تهران بالغ بر 31997.6 هزار مترمربع بوده است که ضمن کاهش 3.8 درصدی نسبت به سال 1390 در حدود 27.2 درصد از مجموع کل زیربنای تعیین شده در پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری‌های کشور را تشکیل می‌دهد. با توجه به تعداد پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده و مساحت زیربنای متناظر با آنها، متوسط مساحت زیربنای هر پروانه احداث ساختمان صادر شده حدود 1347 مترمربع محاسبه شده است.

تعداد واحد مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری‌های شهر تهران بالغ بر 192432 واحد بوده است. این تعداد واحد مسکونی، 26.4 درصد از کل واحدهای مسکونی در پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری‌های کشور است که دارای 8.8 درصد کاهش نسبت به سال قبل است. در پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری تهران، بیشترین این تعداد واحد مسکونی سهم مربوط به شهرداری منطقه 5 با 20054 واحد مسکونی (10.4 درصد) و کمترین سهم مربوط به شهرداری منطقه 19 با 2653 واحد مسکونی (1.4 درصد) بوده است.

اطلاعات حاصل بیانگر این مطلب است که از مجموع پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده از سوی شهرداری‌های شهر تهران در حدود 0.2 درصد برای احداث ساختمان‌های یک طبقه، 0.4 درصد برای احداث ساختمان‌های دو طبقه، 1.2 درصد برای احداث ساختمان‌های سه طبقه، 4.7 درصد برای احداث ساختمان‌های چهار طبقه و 93.5 درصد برای احداث ساختمان‌های پنج طبقه و بیشتر صادر شده است.

نقاط شهری کل کشور

بر‌اساس نتایج حاصل از اجرای طرح، در سال 1391 تعداد 223828 پروانه ساختمانی توسط شهرداری‌های کشور صادر شده است. از کل پروانه‌های صادر شده، تعداد 206372 پروانه (92.2 درصد) مربوط به احداث ساختمان و 17456 پروانه (7.8 درصد) مربوط به افزایش بنا بوده است که پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان نسبت به سال گذشته 3.2 درصد کاهش داشته است. در ضمن، از 199988 پروانه ساختمانی صادره از سوی شهرداری‌های کشور (به جز شهر تهران)، تعداد 196045 پروانه (98.0 درصد) به تقاضای بخش خصوصی، 2464 پروانه (1.2 درصد) به تقاضای بخش تعاونی و 1479 (0.7 درصد) به تقاضای بخش دولتی صادر شده است.

با مروری بر فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان در هر یک از استان‌های کشور مشاهده می‌شود که استان‌های تهران و اصفهان به ترتیب با مقادیر 33709 پروانه (16.3 درصد) و 21682 پروانه (10.5 درصد) بیشترین و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و ایلام به ترتیب با مقادیر 1107 پروانه (0.5 درصد) و 1281 پروانه (0.6 درصد) کمترین میزان صدور را داشته‌اند.

در سال 1391، مساحت زیربنای تعیین شده در پروانه‌های ساختمانی صادره از سوی شهرداری‌های کشور بالغ بر 122339.3 هزار متر مربع بوده است. در حدود 117512.9 هزار مترمربع (96.1 درصد) از مساحت زیربنای پروانه‌ها مربوط به پروانه‌های احداث ساختمان و 4826.4 هزار مترمربع (3.9 درصد) مربوط به پروانه‌های افزایش بنا است که مساحت زیربنای پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان نسبت به سال گذشته 3.4 درصد افزایش داشته است. به این ترتیب، متوسط مساحت زیربنای تعیین شده در هر پروانه ساختمانی 547 مترمربع، در هر پروانه احداث ساختمان 569 مترمربع و در هر پروانه افزایش بنا 276 مترمربع محاسبه شده است. در ضمن، از کل زیربنای تعیین شده در پروانه‌های ساختمانی صادره از سوی شهرداری‌های کشور (به جز شهر تهران) در حدود 83860.3 هزار مترمربع (93.1 درصد) به تقاضای بخش خصوصی، 4468.2 هزار مترمربع (5.0 درصد) به تقاضای بخش تعاونی و 1737.2 هزار مترمربع (1.9 درصد) به تقاضای بخش دولتی صادر شده است.

با مروری بر مساحت زیربنای پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان در هر یک از استان‌های کشور مشاهد می‌شود که استان‌های تهران و اصفهان به ترتیب با مقادیر 37499.9 هزار مترمربع (31.9 درصد) و 10335.6 هزار مترمربع (8.8 درصد) بیشترین و استان کهگیلویه و بویراحمد با 229.0 هزار مترمربع (0.2 درصد) و استان ایلام با مقدار 348.0 هزار مترمربع (0.3 درصد) کمترین مساحت زیربنا را داشته‌اند. بررسی میانگین مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان نشان می‌دهد که استان تهران با 1112.5 مترمربع دارای بالاترین میانگین و استان کهگیلویه و بویراحمد با 206.9 مترمربع دارای پایین‌ترین میانگین در بین استان‌های کشور می‌باشند. واحدهای مسکونی تعیین شده در پروانه‌های ساختمانی صادر شده در سال 1391 بالغ بر 761121 واحد بوده است. از کل این تعداد واحد مسکونی، تعداد 729933 واحد (95.9 درصد) مربوط به پروانه‌های احداث ساختمان و 31188 واحد (4.1 درصد) مربوط به پروانه‌های افزایش بنا بوده است که تعداد واحد مسکونی در پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان نسبت به سال گذشته 4.6 درصد کاهش داشته است.

در ضمن از کل واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های ساختمانی صادره از سوی شهرداری‌های کشور (به جز شهر تهران)، بخش خصوصی متقاضی ساخت 525332 واحد مسکونی بوده که 92.5 درصد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های ساختمانی است. سهم نسبی تقاضای ساخت واحد مسکونی توسط بخش تعاونی و بخش دولتی به ترتیب 6.4 درصد و 1.1 درصد بوده است. با مرور تعداد واحدهای مسکونی تعیین شده در پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان در هر یک از استان‌های کشور مشاهده می‌شود که استان‌های تهران و اصفهان به ترتیب با مقادیر 235531 واحد مسکونی (32.3 درصد) و 59606 واحد مسکونی (8.2 درصد) بیش‌ترین و استان کهگیلویه و بویراحمد با 1488 واحد مسکونی (0.2 درصد) و استان ایلام با 1961 واحد مسکونی (0.3 درصد) کمترین تعداد واحدهای مسکونی تعیین شده در پروانه‌های احداث ساختمان را داشته اند. با بررسی میانگین تعداد واحدهای مسکونی پیش‌بینی شده در پروانه‌های احداث ساختمان مشاهده می‌شود که استان تهران با میانگین 7.0 واحد مسکونی در هر پروانه دارای بالاترین و استان کهگیولویه و بویراحمد با 1.3 واحد مسکونی در هر پروانه دارای پایین‌ترین میانگین در بین استان‌های کشور است. چنانچه پیش تر اشاره شد، از کل پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌های کشور در سال 1391، تعداد 206372 پروانه (92.2 درصد) مربوط به احداث ساختمان بوده که ویژگی‌های عمومی ‌آنها به شرح زیر است. مساحت زمین پروانه‌های احداث ساختمان در دوره مورد بررسی بالغ بر 68768.0 هزار مترمربع بوده است که نسبت به سال گذشته 8.1 درصد کاهش داشته است. با توجه به تعداد پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان، متوسط مساحت زمین در هر پروانه احداث ساختمان 333 مترمربع محاسبه شده است.

توزیع مساحت زمین پروانه‌های احداث ساختمان (به جز شهر تهران) بر حسب وضع زمین آنها نشان می‌دهد که حدود 49233.2 هزار مترمربع (79.9درصد) مربوط به زمین بایر، 1559.3 هزار مترمربع (2.5درصد) مربوط به باغ با مزرعه و 10832.0 هزار مترمربع (17.6 درصد) مربوط به ساختمان‌های تخریبی برای احداث مجدد ساختمان بوده است. به همین ترتیب، از کل پروانه‌های احداث ساختمان (به جز شهر تهران) در این دوره، 78.5 درصد برای احداث بر روی زمین‌های بایر، 0.9 درصد برای احداث ساختمان در زمین‌های مزرعی با باغ و 20.6 درصد برای احداث ساختمان بر روی زمین ساختمان‌های تخریبی صادر شده است. با مروری بر مساحت زمین پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان در هر یک از استان‌های کشور مشاهده می‌شود که مساحت زمین در استان تهران با 11426.9 هزار مترمربع (16.6 درصد) بیشترین و در استان کهگیلویه و بویراحمد با 297.3 هزار مترمربع (0.4 درصد) کمترین مقدار را داشته‌اند. با بررسی میانگین مساحت زمین در پروانه‌های احداث ساختمان مشاهده می‌شود که استان البرز با 567 مترمربع دارای بالاترین میانگین و استان قم و لرستان با 219 مترمربع دارای پایین ترین میانگین در بین استان‌های کشور می‌باشد. الگوی توزیع پروانه‌های احداث ساختمان بر حسب تعداد طبقه‌های ساختمان نشان دهنده اهمیت بسیار زیاد ساختمان‌های یک طبقه، دو طبقه و پنج طبقه و بیشتر در نقاط شهری کشور است، به طوری که فراوانی نسبی پروانه‌هایی که برای احداث ساختمان‌های یک طبقه، دو طبقه و پنج طبقه و بیشتر صادر شده اند به تربیت 25.8 درصد، 22.1 درصد و 25.3 درصد است. در حالی که فراوانی نسبی ساختمان‌های سه طبقه 15.6 درصد و چهارطبقه 11.3 درصد است. با مروری بر فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های یک طبقه در استان‌های کشور مشاهده می‌شود که استان کرمان با 70.9 درصد بیشترین و استان تهران با 0.9 درصد کمترین فراوانی نسبی را داشته اند. به علاوه، بیشترین فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های دو طبقه در استان‌های خراسان جنوبی با 44.8 درصد و در استان تهران با 3.6 درصد به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین مقدار داشته اند.

و اما بیشترین و کمترین سهم پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های پنج طبقه و بیشتر از کل پروانه‌های صادر شده در هر استان، نشان می‌دهد که استان تهران با 69.9 درصد بالاترین و استان کهکیلویه و بویراحمد با 1.1 درصد کمترین مقدار را داشته اند. همچنین، الگوی توزیع پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان در دوره مورد بررسی برحسب نوع اسکلت و مصالح عمده پیش‌بینی شده در ساختمان آن‌ها حاکی از آن است که پروانه‌های مربوط به احداث ساختمان‌های بتون‌آرمه، ساختمان‌های اسکلت فلزی و ساختمان‌های با آجر و آهن دارای بیشترین فراوانی بوده اند، به طوری‌که 51.5 درصد این پروانه‌ها برای احداث ساختمان‌های بتون آرمه، 31.0 درصد آن‌ها برای احداث ساختمان‌های اسکلت فلزی و 16.7 درصد این پروانه‌ها برای احداث ساختمان‌های با آجر و آهن صادر شده‌اند. پروانه‌های احداث ساختمان‌های با بلوک سیمانی (0.8 درصد)، آجر و چوب و سایر مصالح در مراتب بعدی اهمیت قرار دارند.

با مروری بر فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های با اسکلت فلزی در هر یک از استان‌های کشور مشاهده می‌شود که استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی به ترتیب با مقادیر 99.2 درصد (1784 پروانه) و 97.7 درصد (14248 پروانه) بیشترین و استان‌های چهارمحال و بختیاری و هرمزگان به ترتیب با مقادیر 0.4 درصد (10 پروانه) و 0.5 درصد (11 پروانه) کمترین فراوانی نسبی را داشته اند. بیشترین فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های بتون آرمه در استان‌های مازندران و گیلان به ترتیب با مقادیر 97.8 درصد (5445 پروانه) و 95.9 درصد (4664 پروانه مشاهده می‌شود و استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی نیز به ترتیب با مقادیر 0.3 درصد (6 پروانه) و 1.5 درصد (213 پروانه) کمترین فراوانی نسبی را دارا می‌باشند. به علاوه، بیشترین فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های با آجر و آهن در استان خوزستان با مقدار 68.2 درصد (7934 پروانه) مشاهده می‌شود و استان‌های البرز و قزوین دارای هیچ پروانه‌ای برای احداث ساختمان‌های با آجر و آهن نبوده‌اند.

بیشترین فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های با سایر مصالح عمده ساختمانی در استان بوشهر با مقدار 22.3 درصد (891 پروانه) مشاهده می‌شود. استان‌های البرز، تهران، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، مازندران و مرکزی دارای هیچ پروانه‌ای برای احداث ساختمان با سایر مصالح نبوده‌اند. طبق نتایج حاصل از طرح، بخش اعظم پروانه‌های ساختمانی، برای احداث ساختمان‌های مسکونی صادر شده اند. از کل پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور تعداد 180907 پروانه (87.7 درصد) مربوط به احداث ساختمان‌های مسکونی، 14022 پروانه (6.8 درصد) مربوط به احداث ساختمان‌های مسکونی و کارگاه توام، 8774 پروانه (4.3 درصد) مربوط به احداث ساختمان‌های بازرگانی و 2669 پروانه (1.3 درصد) مربوط به احداث ساختمان‌هایی با سایر کاربری‌ها بوده است.

با مروری بر فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های مسکونی در هر یک از استان‌های کشور مشاهده می‌شود که استان البرز با مقدار 92.0 درصد (5937 پروانه) بیشترین و استان گلستان با 78.7 درصد (2064 پروانه) کمترین فراوانی نسبی را داشته‌اند.

به علاوه بیشترین فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های مسکونی و کارگاه توام در استان گلستان با مقدار 14.5 درصد (381 پروانه) و کمترین فراوانی نسبی در استان یزد 0.5 درصد (14 پروانه) مشاهده شده است.

بیشترین فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های بازرگانی در استان لرستان با مقدار 12.7 درصد (551 پروانه) مشاهده می‌شود و استان تهران، با مقدار 1.1 درصد (367 پروانه) کمترین فراوانی نسبی را دارا می‌باشد. همچنین، بیشترین فراوانی نسبی پروانه‌های صادر شده برای احداث ساختمان‌های با سایر کاربری‌ها در استان خوزستان با 2.8 درصد (330 پروانه) مشاهده می‌شود. استان فارس با مقدار 0.4 درصد (70 پروانه) کمترین فراوانی نسبی را داشته‌اند. همان طور که پیش تر اشاره شد مساحت زمین در پروانه‌های احداث ساختمانی بالغ 68768.0 هزار متر مربع بوده است که در حدود 52309.9 هزار متر مربع (76.1 درصد)  مربوط به پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی گزارش شده است. متوسط مساحت زمین در هر پروانه احداث ساختمان مسکونی بیش از 289 مترمربع محاسبه شده است. به همین ترتیب، مساحت زیر بنا در کل پروانه‌های احداث ساختمان صادر شده توسط شهرداری‌های کشور در سال 1391 بالغ بر 117512.9 هزار متر مربع بوده است. از کل مساحت زیربنای یاده شده 94721.3 هزار متر مربع (80.6 درصد) مربوط به پروانه‌های احداث ساختمان‌های مسکونی بوده است. متوسط مساحت زیربنا در هر پروانه احداث ساختمان مسکونی 524 مترمربع محاسبه شده است.

تعداد واحدهای مسکونی پیش بینی شده در پروانه‌های احداث ساختمانی در سال 1391 بالغ 729933 واحد بوده است که 659754 واحد مسکونی (90.4 درصد) مربوط به پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی بوده است. با توجه به تعداد واحدهای مسکونی و مساحت زمین و زیر بنای متناظر با آنها در هر پروانه احداث ساختمان مسکونی، متوسط مساحت زمین و زیربنای هر واحد مسکونی به ترتیب 79 و 144 مترمربع محاسبه شده است و متوسط تعداد واحد مسکونی در هر پروانه نیز نزدیک به 3.6 واحد محاسبه شده است. الگوی توزیع پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی بر حسب مساحت زمین آنها نشان می‌دهد که مساحت زمین در حدود 21.3 درصد پروانه‌های احداث ساختمانی مسکونی، برابر 150 متر مربع یا کمتر بیش از 49.0 درصد آنها بین 151 تا 250 متر مربع و در حدود 29.6 درصد آنها نیز بیش از 250 متر مربع است. توزیع پروانه‌های احداث ساختمانی مسکونی بر حسب مساحت زیربنای آن نشان می‌دهد که مساحت زیر بنای 24.3 درصد از این پروانه برابر 150 مترمربع یا کمتر 18.7 درصد بین 151 تا 250 متر مربع 57.0 درصد آنها بیش از 250 متر مربع بوده است. علاوه بر این، نتایج طرح حاکی از آن است که تعداد طبقات تعیین شده در پروانه‌های احداث ساختمانی مسکونی در سال 1391 به طور عمده یک طبقه (25.9 درصد) دو طبقه (21.5 درصد) و 5 طبقه و بیشتر 25.9 درصد بوده است که این پروانه‌ها در مجموع 72.3 درصد پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی را تشکیل می‌دهند فراوانی نسبی پروانه‌های احداث ساختمان‌های سه طبقه 15.3 درصد و ساختمان‌های 4 طبقه 11.5 درصد بوده است.

توزیع پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی بر حسب نوع اسکلت و مصالح عمده به کار رفته در ساختمان آن‌ها نشان می‌دهد که 51.9 درصد این پروانه‌ها برای احداث ساختمان‌های بتون آرمه، 29.5 درصد برای ساختمان‌های اسکلت فلزی، 17.7 درصد برای احداث ساختمان‌های با اجرا و آهن و 9/0 درصد برای احداث ساختمان با سایر انواع اسکلت صادر شده است.

الگوی توزیع پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی بر حسب تعداد واحد مسکونی آنها نشان می‌دهد که بخش عمده آنها (35.3 درصد) دارای یک واحد مسکونی بوده است. سهم پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی صادر شده برای ساختمان‌های دارای دو واحد مسکونی 23.8 درصد و برای ساختمان‌های دارای بیش از دو واحد مسکونی 40.9 درصد بوده است.