همدلی برای مصرف بهینه انرژی در ساختمان

واقعیت این است که با گذشت بیش از یک دهه از شکوفایی صنعت در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ ایران و انجام سرمایه گذاری‌های بسیار در بخش‌های مختلف پروفیل یو‌پی‌وی‌سی‌، ماشین آلات ساخت در و پنجره و شیشه‌های ساختمانی، یراق آلات، راه اندازی کارگاه‌ها و شرکت‌های تولیدکننده در و پنجره‌های یو‌پی‌وی‌سی‌ با شیشه‌های دوجداره ، چندان که انتظار می‌رفت، توجه عمومی به اهمیت و کارایی و اثربخشی استفاده از در و پنجره‌های یو‌پی‌وی‌سی‌ معطوف نشده است و در بیش از 85 درصد از کل ساختمان‌های ایران همچنان از پنجره تک جداره آهنی، آلومینیومی، چوبی استفاده شده که بیشترین میزان انرژی مورد مصرف در ساختمان را هدر می‌دهند. از این منظر یکی از ضرورت‌های همدلی و همزبانی دولت و ملت می‌تواند و باید معطوف به افزایش بهره وری انرژی در ساختمان‌ها باشد و خواسته یا ناخواسته باید پذیرفت و اعتراف تلخ کرد که ساختمان‌های ایران انرژی خوارند. حال آنکه بسیاری از کشورهای جهان، در سال‌های متمادی بهبود کارایی انرژی در ساختمان‌ها را یکی از محورهای افزایش امنیت انرژی دانسته اند و سرمایه گذاری‌های گسترده ای جهت کاهش میزان انرژی مصرفی بخش ساختمان در گام نخست و جلوگیری از هدررفت انرژی مصرف شده در گام دوم برداشته اند. در سال‌های اخیر به تناسب نام گذاری‌های هدفمند و مرسوم هر سال، پنجره ایرانیان به عنوان نشریه تخصصی صنعت در و پنجره ایران و مدافع جدی مصرف بهینه انرژی تلاش وافری داشته است تا ضرورت جایگزین کردن پنجره‌های موجود تک جداره با پنجره‌های یو‌پی‌وی‌سی‌ با شیشه‌های دوجداره را به مسئولان و دست اندرکاران گوشزد کند، چه اینکه ارزیابی‌های رسمی و حتی یافته‌های علمی و عملی جهانی به صراحت بر این موضوع مهر تایید می‌زند که استفاده از در و پنجره‌های یو‌پی‌وی‌سی‌ با شیشه‌های دوجداره استاندارد و با کیفیت، مانع جدی بر سر راه هدررفت انرژی مصرفی ساختمان‌ها خواهد شد و افزون بر آن بر کیفیت زندگی شهروندان به سبب کاهش آلاینده‌های صوتی و هوا در درون ساختمان‌ها می‌افزاید.

سوگمندانه باید گفت که دستگاه‌های متولی دولتی در مقام مجری و حتی مجلس شورای اسلامی در مقام قانون گذار و ناظر بر عملکرد قوه مجریه و دستگاه‌های دولتی، چندان بر عملیاتی کردن دستکم قوانین و مقررات وضع شده در زمینه بهبود کارایی مصرف انرژی و جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختمان‌ها به ویژه ساختمان‌های بخش خصوصی و مسکونی اصرار نمی ورزند و تلخ‌تر‌ اینکه اندک بودجه تخصیص یافته برای این موضوع مهم محدود به ساختمان‌های بخش‌های دولتی و عمومی می‌شود.‌تر‌دیدی وجود ندارد که با ادامه وضعیت موجود نباید انتظار انقلاب در مصرف انرژی در ساختمان داشت و انتظار بر این است که دولت و مجلس افزون بر وضع قوانین و مقررات و دادن وعده‌ها و تکرار هشدارها و بیان نگرانی‌ها در باب میزان بالای اتلاف مصرف انرژی در ساختمان‌ها، تدابیر ویژه و عملیاتی‌تر‌ برای تحول در این زمینه بیاندیشند و در نتیجه گام بلند دولت و مجلس و همراهی مستمر مردم، ساختارهای مصرف انرژی در ساختمان‌ها با اجرای تمهیدات تشویقی و اعطای تسهیلات بانکی اصلاح شود.

چندسالی است که ضرورت جلوگیری از خام فروشی مواد اولیه در صدر انتظارات و مطالبات حاکمیت از دستگاه‌های مختلف تصمیم ساز و تصمیم گیرنده قرار گرفته است و به نظر یکی از راه‌های جلوگیری از خام فروشی، معطوف به مواد اولیه پتروشیمی است که در صورت حمایت از صنایع پایین دست و جانبی پتروشیمی‌ها، می‌توان مواد اولیه پتروشیمی تولید شده در داخل را به جای صادرات خام و کسب درآمدهای ارزی به تولیدات و محصولات و کالاهای مورد مصرف در بخش‌های مختلف تبدیل کرد که یکی از این محصولات و کالاها شامل کالاهای مصرفی در بخش ساختمان از جمله در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ می‌شود. اما عدم توسعه یافتگی بازار کالایی محصولات ساختمانی تولید داخل و البته کیفیت نامطلوب برخی تولیدات داخلی در سایه واردات کالاهای فاقد کیفیت و استاندارد تولید شده در دیگر کشورها به داخل مرزهای میهن، باعث شده تا همچنان بسیاری از مواد اولیه پتروشیمی کشور صادر شود، حال آنکه صنایع بسیاری در ایران تشنه مواد اولیه برای ارائه کالاها و محصولات جهت مصرف در بازارهای داخلی و خارجی هستند.

محدود کردن سقف انتظارات و مطالبات در زمینه مصرف انرژی در ساختمان به ویژه در زمینه صنعت در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ به تدابیر دولت و مجلس البته راهگشا نخواهد بود و ضرورت اجتناب ناپذیر ایجاب می‌کند تا همه کسانی که دستی در صنعت در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ دارند، در سایه همدلی و همزبانی و فارغ از رقابت‌های تجاری و صنفی گامی به جلو بردارند و بخشی از تلاش‌ها و اعتبارات خود را معطوف به بخش تحقیق و توسعه نمایند. چرا که به نظر می‌رسد به رغم رشد کمی شرکت‌ها و کار آفرینان صنعت، افراد دارای ایده و اندیشه و صاحب نظر شناخته شده نیستند و آسیب بزرگ صنعت در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ ایران غلبه برندها بر فکرها و اندیشه‌هاست؛ گرچه این به معنای نفی ارزش برندها نبوده بلکه حرکت شرکت‌ها به سمت برندسازی خود یک ارزش و نشان از یک سرمایه سترگ و قابل احترام است؛ تنها انتظار و مطالبه این است که برندها و اندیشه‌ها در هم آمیخته شده و راهبردها و راهکارهایی برای توسعه کمی و کیفی صنعت در و پنجره تدوین، تبیین و به اجرا گذاشته شود.

ارتباط صنعت با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و اندیشمندان و صاحبنظران البته ضرورت دیگری است که چندان که بایسته و شایسته صنعت در و پنجره است، مورد توجه قرار نگرفته و تلاش‌ها محدود و معدود و پراکنده برای تقویت رابطه بین صنعت در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و اندیشمندان و دانشوران، نمی تواند برطرف کننده خلاها و چالش‌ها باشد. افزون بر اینها باید قبول کنیم که با وجود حضور پررنگ و رقابت سنگین شرکت‌های خارجی در صنعت در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ ایران، گامی جدی و استوار و مستمر برای انتقال دانش و فناوری و تجربیات جهانی از سوی برندها و نمایندگان آنها برداشته نشده است و به نظر می‌رسد که رویکرد شرکت‌های خارجی و نمایندگان آنها، معطوف به رقابت‌های تجاری شده است. به همین سبب، باید در سایه یک راهبرد تجاری و صنعتی معطوف به همکاری مستمر و بلندمدت، شرکت‌های خارجی و نمایندگان رسمی آنها که در ایران فعال هستند، به مسئولیت خویش جهت همکاری در زمینه‌هایی چون آموزش، ارتقای کیفیت، انتقال تجربه‌ها و فناوری‌ها و تعامل نزدیک‌تر‌ فعالان صنعت در و پنجره یو‌پی‌وی‌سی‌ ایران با کشورهای دیگر بردارند تا نتیجه این تعامل و همکاری، تقویت تلاش صنعتگران ایران برای حضور در بازارهای جهانی باشد، در غیر این صورت تنها شاهد خروج ارز از کشور برای استفاده از کالاها و خدمات دیگر کشورها خواهیم بود.

مردم ایران به ویژه در شهرهای کوچک و متوسط و البته روستانشینان گاه شناخت و آگاهی شان از در و پنجره‌های یو‌پی‌وی‌سی‌ در قالب یک کالای لوکس و گران و غیر ضرور خلاصه می‌شود، اما نباید از یاد برد که دولت به عنوان نماد و تجلی اراده اجرایی حاکمیت همه ساله هزینه‌های بسیاری صرف تامین منابع انرژی مورد مصرف در شهرهای کوچک و متوسط و روستاها می‌کند. شوربختانه باید گفت که فاصله ایران با دیگر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه در زمینه تنوع بخشیدن به منابع انرژی به ویژه استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر بسیار زیاد است و خوشبختانه در چند سال اخیر اقدام‌های جدی اما ناکافی برای متنوع کردن سبد مصرف انرژی ساختمان‌ها و خانوارها برداشته شده است. اما مشکل اینجاست که بخش عمده و بالای 95 درصد از کل منابع تامین انرژی مصرفی در ساختمان‌های ایران معطوف به برق و گاز شده است و برق و گاز که با هزینه‌های بسیار هم تولید می‌شود، به راحتی در بخش مصرف هدر می‌رود. چرا که راه‌های اتلاف انرژی در ساختمان‌های کشور همچنان باز و هموار است و تجربه گران کردن قیمت حامل‌های انرژی هم در فاز نخست و دوم هدفمندی یارانه‌ها هم به خوبی نشان داد که صرف افزایش قیمت حامل‌های انرژی باعث اصلاح مصرف انرژی توسط خانوارها نخواهد شد. یکی از جدی‌تر‌ین گام‌هایی که دولت و مجلس می‌توانند برای اصلاح مسیر اشتباه گذشته بردارند این است که به جای صرف بودجه‌های بسیار برای برق رسانی و گاز رسانی به روستاها و شهرهای کوچک و متوسط، که البته ضرورت دارد، بخشی از بودجه را به بخش بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان شهرهای کوچک و متوسط و روستاییان اختصاص یابد و دستکم آنها بتوانند با استفاده از این بودجه میزان مصرف انرژی در ساختمان‌های خود را کاهش و با استفاده از فناوری‌ها و دستاوردهای جدید ساختمانی نظیر در و پنجره‌های یو‌پی‌وی‌سی‌ با شیشه‌های دوجداره، مانع هدررفت انرژی مصرف شده، شوند.

سخن پایانی نخستین شماره پنجره ایرانیان در سال 1394 اینکه با آرزوی سالی توام با موفقیت همراه با رقابت سالم و شفاف برای همه فعالان صنعت در و پنجره ایران، انتظار می‌رود که پنجره‌های گشوده شده برای همدلی و همزبانی این صنعت نوپا به واسطه رقابت‌ها ناسالم و عهدشکنی‌ها و استفاده از ترفندهای مخرب بسته نشود.

چنین باد و ایام به کام همگان شیرین همراه با سلامتی.

 نشریه پنجره ایرانیان - سال هشتم - شماره91 - اردیبهشت 94