چوب به مثابه یک مصالح ساختمانی دوست داشتنی

از جمله مهم‌ترین کاربردهای چوب می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1-      استفاده از چوب در ساخت مصنوعات چوبی

2-      استفاده از چوب برای اعضای باربر

3-      استفاده از چوب برای کارهای کمکی در ساخت و ساز، مثل قالب‌سازی، چوب‌بست و . . .

4-      استفاده از چوب برای نماسازی و تزئین

نکته قابل توجه این است که برای استفاده مهم‌تر از چوب‌ها باید مواردی مثل جهت الیاف چوب، مقدار رطوبت، نوع چوب، محل رویش، پهنی دایره سالانه، درجه حرارت، تعداد گره‌های روی چوب، شرایط نمونه‌گیری، شرایط لحظه‌ای آزمایش و دستورالعمل آزمایشی را در نظر بگیریم.

تاریخچه چوب در ساختمان

طبق مطالعات مردمان بومی شمال ایران، که قرن‌ها قبل از مهاجرت آریائیها در ایران زندگی می‌کردند، در حدود 4200 سال قبل از میلاد مسیح، چوب را در کلبه‌سازی خود به کار می‌بردند. در زمان هخامنشیان شواهد نشان می‌دهد که در آن زمان جنگل و چوب برای هنرمندان کاملا ارزش داشته به همین دلیل، درختکاری فقط از نظر تولید چوب اهمیت دارد. کوروش مشخصا به کشت درخت بها می‌داد. کاربرد چوب در معماری تخت‌جمشید و شوش کاملا مشاهده می‌شود. استفاده از چوب در امور ساختمانی و معماری در دروره هخامنشیان به طور فوق‌العاده‌ای ترقی کرد. در دوره ساسانیان از چوب برای قاب‌سازی طاق و گنبدها استفاده می‌کردند. از قدیمی‌ترین آثار چوبی بعد از اسلام، دو ستون چوبی و قطعه‌ای خاتم‌کاری است که در ناحیه ترکستان غربی کشف شده و متعلق به قرن سوم ﻫ - ق یا نهم میلادی است. در دوران قبل از اسلام قطعات بزرک چوبی به عنوان بخشی از ساختمان به کار می‌رفته است. در کل مهم‌ترین وسایلی که در اوایل اسلام با چوب ساخته می‌شده است عبارتند از: درب و پنجره، ابزارآلات صنعتی، کشاورزی و جنگی.

چوب انواع مختلفی دارد به زبان عامی می‌توان گفت: چوب‌های سخت، چوب‌های نرم که نوع آن‌ها بسته به خود درخت عنوان‌بندی می‌شود مثل چوب‌های راش، توسکا، چنار، نارون،‌ کاج، صنوبر و . . . که چوب‌هایی مثل افرا، ملچ، آزاد، گردو، راش وغیره برای مبل‌سازی و تزئینات بکار می‌رود.

کاربرد چوب در دکوراسیون

یکی از راه‌های ایجاد فضاهای مطبوع برای جسم و روح در زندگی، به کار بردن عناصر طبیعی و اشیاء آشنا برای ذهن است. از پر کاربردترین این عناصر در محیط اطراف ما چوب است که در عصر ما به کار گرفته می‌شود. چوب‌ها خاصیت‌های فیزیکی خیلی سودمندی دارند. فواید و کاربرد چوب فراتر از سازه است و کوچک‌ترین عنصرهای دکوراسیون و وسیله‌های یک خانه را می‌توانیم با آن بسازیم.عناصر اصلی که چوب باید در دکوراسیون داشته باشد:

1- رنگ و زیبایی آن

2- آکوستیک بودن

3- ضریب سختی

4- ظرفیت حرارتی 5

- قدرت شکل پذیری

6- عایق برای حرارت.

مزیت‌هایی که چوب نسبت به سایر مواد دیگر در اصول ساختمانی دارد خیلی زیاد است. مثلا برای سبک درست کردن می‌توانیم دیوارها، سقف‌ها یا حتی کف را از چوب درست کنیم. امروزه بعضی ساختمان‌ها توسط پانل‌های چوبی صنعتی ساخته می‌شوند. این پانل‌های چوبی بسیار راحت نصب می‌شوند و مقاومت بسیار زیادی در برابر باد و زلزله دارند. همچنین این پانل‌ها در بزرگراه‌ها و پل‌های راه‌آهن کاربرد زیادی دارند.

اصولا چوب‌ها چون از درختان تهیه می‌شوند بیش‌تر آن‌ها به رنگ کرم و قهوه‌ای هستند. خود رنگ قهوه‌ای دارای طیف رنگ‌های مختلفی مثل خرمایی، ‌خاکی، فندقی، نسکافه‌ای و غیره می‌باشد که هر کدام از این رنگ‌ها، ویژگی‌های خاص خود را دارد. از لحاظ علم انرژی درمانی قهوه‌ای سمبل رویش تکامل است و یکی از عناصر پنجگانه انرژی چوب است که از زمین می‌روید به آسمان قد می‌کشد. دارای حال و هوای گرم است و می‌توانیم در تمامی قسمت‌های مختلف یک فضا اعم از اداری، مسکونی، تجاری وغیره و در فضایی جنوبی و آفتابگیر از چوب به رنگ قهوه‌ای تیره استفاده کنیم. قهوه‌ای نماینده طبیعت در فضای ماست و با استفاده از آن در فضای خودمان همیشه تازگی و طراوت را همراه داشته باشیم.توصیه می‌شود در رنگ‌آمیزی از رنگ قهوه‌ای به جای مشکی استفاده شود.

 MDF، HDF و سایر مصنوعات چوب

الف: MDF مخفف کلمه لاتین (Medium Density Finerboard ) فیبر با فشردگی متوسط  است و جزو فراورده‌های چوب محسوب می‌شود. نوعی تخته فیبر است که به روش خشک تولید می‌گردد و از ذرات چوب به هم چسبیده تحت فشار و حرارت ساخته می‌شود. MDF را پس از تولید می‌توان روکش کرد. روکش‌های تزئینی علاوه بر زیبایی، به دوام آن در محیط مثل آشپزخانه کمک می‌کند. روکش ملامینه از متداول‌ترین نوع روکش برای MDF است. MDF در ابتدای کار به جای ورق‌های فشرده چوبی به کار می‌رفت ولی بعدها به جای چوب نیز استفاده شد و در حال حاضر دامنه کاربری آن روز به روز اضافه می‌شود.

تاریخچه MDF:با توجه به این که MDF نوعی تخته فیبر است و تخته فیبر حدود بیش از صد سال قدمت دارد و اولین تخته فیبر عایق در دوران جنگ جهانی اول ساخته شده است پس می‌توانیم بگوییم که مثل چوب خیلی قدیمی نیست و عمر آن از یک قرن تجاوز نمی‌کند.

نیاز بازار ایران در MDF از طریق واردات تأمین می‌شود و به صورت خام و روکش شده است که عمدتا از کشورهای ترکیه، ‌انرونزی، ‌روسیه،‌ اسپانیا، ایتالیا،‌ آلمان، اتریش، ‌فنلاند و ... تامین می‌شود. البته محصولات ترکیه و اندونزی نسبت به سایر کشورها کم قیمت‌تر هستند و طرفدار بیشتری در بازار فعال ایران دارد و امروزه حدود 80 تا 90درصد واردات از کشور ترکیه می‌باشد.خصوصیاتی که باعث می‌شود که MDF کاربردهای متنوع داشته باشد: ضخامت و ابعاد قابل تولید، قابلیت ابزارخوری، ماشین‌کاری و سنباده‌زنی، سطوح صاف و متراکم،‌ قابلیت شکل‌پذیری و لبه‌های صاف، عدم وجود معایب چوب، قابلیت انجام روی تمام سازه‌ها،‌ زیبایی ظاهری، قیمت مناسب و مقاومت بسیار بالا در برابر رطوبت، حشرات و قارچ‌ها است.

مشخصات فنی یک MDF خوب و مرغوب

مقاوم در برابر نفوذ آب، متورم نمی‌شود، ‌انسجام و قدرت آن زیاد است و زود نمی‌شکند، جرم حجمی بالا دارد و پوک نیست، از میزان چسب مصرفی بالائی برخوردار بوده، ضخامت آن زیاد باشد. مقاومت کششی و خمشی خوبی داشته باشد.

کاربرد MDF

MDF بیش‌تر در فضاهای داخلی ساختمان استفاده می‌شود و از آن می‌توان برای ساخت انواع کمدها، کتابخانه،‌ میز و کابینت و چیزهای دیگر استفاده کرد.چون MDFها به صورت ورقه‌های مسطح به ابعاد تقریبی 360×180 می‌باشد، به وسیله اره‌های مخصوص آن‌ها را به ابعاد کوچک‌تر در می‌آوریم و لبه‌های آن را به وسیله نوارهای مختلف و رنگی پی وی سی PVC پوشش می‌دهیم که از ورود قارچ‌ها و رطوبت جلوگیری کنیم، سپس قطعات کوچکتر را به وسیله پرچ به هم وصل کرده و وسیله مورد نظر را درست می‌کنیم مثلا برای ساخت کابینت آشپزخانه ابتدا ابعاد را در می‌آوریم و تمام مراحل را انجام می دهیم. ابعاد MDF به طور معمول 366×183 - 410×183 و 244×122 - 244×183 می‌باشد.

لترون چیست؟

شرکت لترون در سال 1963 توسط متخصصین کارخانه صنعت کاغذ و لاک آلمان تأسیس شد. طراحی آن کامپیوتری بود و در حال حاضر توسط دستگاه‌های اتوماتیک تولید می‌شود. این روکش با بیش از 150 میلیون مترمربع در سال، بیش‌ترین مقدار مصرف را بین روکش‌های دیگر در 5 قاره دنیا دارا است. یکی از مزایای لترون نسبت به دیگر روکش‌ها مقاوم بودن آن در برابر آب و استحکام بیش‌تر در برابر ضربه، سائیدگی و نور آفتاب می‌باشد.موارد استفاده از لترون همان موارد مصرف برا ی MDF است با این تفاوت که لترون ارزان‌تر است و در جاهایی استفاده می‌شود که رطوبت و قارچ‌پذیری در آن‌ها خیلی کم باشد. یا بطور خلاصه‌تر آن که عمر کوتاه‌تری نسبت به MDF دارد و با آن وسایلی درست می‌شود که مدت زمان کمتری بخواهیم از آن استفاده کنیم.

تفاوت لترون با MDF

در کشورها به نئوپان‌هایی که توسط لترون روکش می‌شوند اصطلاحا لترون گفته می‌شود. به همین دلیل و در واقع تفاوت بین نئوپان و MDF است چون هر دو صفحه توسط لترون روکش می‌شود.

HDF  رقیبی برای MDF

HDF یک نوع فیبر فشرده است که از لحاظ مقاومت در برابر رطوبت خیلی مقاوم‌تر از MDF است و با روکش‌های مقاوم‌تری روکش می‌شود و کاربری آن‌ها در کف آشپزخانه، سالن‌ها و اتاق‌ها می‌باشد. برای ساخت درهای داخلی ساختمان کاربرد دارد. البته مصنوعات دیگری هم هست مثل روکوبه گونیایی، روکوبه مربعی، فرمیکا. در مورد روکوب گونیایی می‌توان گفت این صفحات دارای رنگ‌های مختلف مثل مرمری روشن و تیره هستند و گاهی رنگ آن‌ها را به صورت موج چوب در می‌آورند. این صفحات قابل شستشو با آب سرد و گرم است و برای پوشش دیوارها به کار می‌رود. گاهی آن‌ها را به شکل مربع و مستطیل در می‌آورند و برای پوشش کف آشپزخانه، حمام و سرویس‌ها استفاده می‌شوند.

فرمیکا؛ فرصتی برای عرض اندام

فرمیکا با اسم اختصاری HPL که مخفف High Pressus Laminate می‌باشد که یک کلمه اسپانیایی و معرف ورقه‌ای است مرکب از چندین لایه ساخته شده از الیاف مثل کاغذ، آغشته به رزین‌های عمل‌کننده درگرما که تحت تاثیر حرارت و فشار 5 مگا پاسکال به هم چسبیده باشند. یک سطح فرمیکایی می‌تواند از ورقه‌های رنگی یا تزئینی آغشته به رزین ملامین پوشیده شود. در ایران به تولید ورقه‌های فرمیکای ضد حرارت و رطوبت پرداخته می‌شود و در حال حاضر از کشورهایی نظیر هند، ترکیه و سوریه و ... نیز وارد می‌شود. مواد اولیه معمولی جهت ساخت فرمیکا یا HPL عبارتند از کاغذ کرافتک، کاغذ دکوراتیو، رزین فنلیک و رزین ملامین.

خصوصیات روکش فرمیکا:

1-      مقاومت‌های رطوبتی، که مقاوم در برابر آب و بخار و بدون ترک‌خوردگی و ورقه شدن هستند.

2-      مقاومت‌های حرارتی: دارای تحمل دمای خشک و شوک حرارتی تا دمای180 سانتی‌گراد، دارای مقاومت در برابر حرارت سیگار بدون باقی ماندن اثر آن و تغییرات ابعادی در دمای بالا، کمتر از 3درصد می‌باشد.

3-      سایر مقاومت‌ها:به دلیل استفاده از چسب رزین فنولیک در تولید فرمیکا در مقابل جریان الکتریسیته مقاوم بوده و به دلیل استفاده از چسب رزی ملامین در سطح لایه باعث مقاومت رویه در برابر اسیدهای ضعیف می‌باشد.

منبع: http://www.iptaraz.com

نشریه پنجره ایرانیان، سال پنجم ، شماره 57 ، تیرماه 1391