برق خورشیدی؛ فرصت های از دست نرفته

خورشید و تاثیراتی که بر زندگی نوع بشر داشته، موضوعی است که از زمان‌های بسیار دور همواره انسان را جذب خود کرده و به تفکر در باره آن واداشته است.
این تفکر پیرامون خورشید و تاثیرات آن بر روی زندگی انسان سبب شده اقداماتی هرچند ناقص برای بهره مندی از انرژی خورشیدی انجام گیرد. بر اساس تحقیقات منابع علمی، اندیشه استفاده از انرژی خورشید موضوعی جدید نیست که به ذهن انسان خطورکرده باشد بلکه این اندیشه سابقه طولانی داشته و در دوران باستان نیز مورد توجه بوده است، چنانکه حدود22 قرن پیش ارشمیدس دانشمند یونانی با استفاده از آیینه‌های مقعربزرگ نور خورشید را در یک نقطه بر روی کشتی‌های دشمن منعکس و به این وسیله آنها را به آتش کشید.

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

در جهان امروزتوجه به انرژی خورشید، انرژیی که همسو با محیط زیست است، روزبروز افزایش می‌یابد چرا که انرژی خورشید انرژی بدون آلودگی است و اثرات مخرب مانند سایر منابع انرژی از خود باقی نمی‌گذارد و از میلیون‌ها تن گازهای سمی ‌چون هیدروکربورها دیگر خبری نیست. کارشناسان فعال در زمینه انرژی‌های نو معتقدند، استفاده از انرژی خورشید مشکل رو به ازدیاد ناشی از محیط گلخانه کره زمین را به مرور برطرف می‌کند، ضمن آنکه با بازگرداندن تعادل به طبیعت و ترمیم لایه اوزون جو زمین، زندگی تمام موجودات در این کره خاکی تثبیت می‌گردد.
براساس تحقیقات صورت گرفته انرژی خورشید انعطاف پذیر است به این معنا که هرکجا نیازی به استفاده از انرژی باشد وجود دارد، بدون وابستگی به شبکه‌های سراسری توزیع برق و سازه‌های پرهزینه مربوط به آن . طبق آمارهواشناسی ایران اگر توجهی به میزان تابش خورشید در این کشور داشته باشیم درخواهیم یافت، که شهرهای بزرگ و کوچک ایران بطور متوسط از520 تا 591روز آفتابی در سال برخوردارند که این امر بیانگر پتانسیل بسیار بالای انرژی خورشید در کشور ما است.
یکی از مدیران ارشد صنعت برق در همین زمینه اشعار می‌دارد: تابش آفتاب در ایران با تابش آفتاب در کشورهایی نظیر عربستان بسیار متفاوت است چرا که آفتاب عربستان گرمایی بیشتری دارد درحالی که تابش آن در ایران مطبوع است. وی تصریح می‌دارد که این تفاوت تابش سبب می‌شود بتوانیم از انرژی خورشید برای تولید برق با بهره‌گیری از سیستم‌های فتوولتائیک نهایت بهره را بگیریم چرا که این سیستم‌ها در مقابل گرمای زیاد راندمان کمتری دارند.
این کارشناس صنعت برق ایران با اشاره به اینکه اگر یک سیستم فتوولتائیک با ظرفیت تولید یک کیلووات داشته باشیم می‌توانیم 16 تا 19 درصد راندمان از آن داشته باشیم می‌گوید: درحالی که این درصد در کشورهای اطراف ایران به 14 تا 15 درصد بیشتر نمی‌رسد به عبارت ساده تر ایران باصرفه‌ترین و اقتصادی‌ترین کشور منطقه برای بهره‌گیری از انرژی خورشیدی است.
سرمایه‌گذاری اولیه برای تولید انرژی از طریق سیستم‌های فتوولتائیک در گذشته بالا بود ولی در سال‌های اخیر با رشد تکنولوژی و ارزان سازی خوشبختانه سرمایه گذاری در زمینه انرژی خورشیدی اقتصادی است و آینده بسیار خوبی در انتظار انرژی خورشیدی است. با توجه به اینکه کشور ما از نظر تابش انرژی خورشید پتانسیل خوبی را داراست و زمین‌هایی در کشور با وسعت زیادی وجود دارد که ظرفیت کشاورزی ندارند، بهترین کار در این مناطق بهره‌گیری از انرژی خورشیدی است.
وضعیت کشورایران از لحاظ سوق الجیشی نیز به گونه‌ای است که می‌تواند گذرگاه انرژی باشد، چون تمامی ‌کشورهای اطراف نیازمند انرژی برق هستند و اگر بتوانیم تولید انرژی را در کشور زیاد کنیم، صادرات آن بسیار سودآور است و انرژی خورشیدی از آن دسته انرژی‌هایی است که آینده خوبی دارد. از انرژی خورشیدی می‌توان در صنایع، خانگی و ... استفاده کرد به خصوص در روستاها و مناطق دورافتاده که برق رسانی به آنها کار دشواری می‌باشد که با این سیستم به راحتی برق رسانی به آنها امکان پذیر می‌شود.
یکی از مزایای بهره‌گیری از انرژی خورشیدی این است که ضرورتی ندارد که به صورت تجمعی ایجاد شود بلکه می‌توان به صورت پراکنده نیروگاه‌هایی با ظرفیت 400 کیلووات، 500 کیلووات، یک مگاوات، دو مگاوات ایجاد کنیم که برق تولیدی از آنها به شبکه ارسال می‌شود و از طریق شبکه در سراسر کشور به دست مصرف‌کننده می‌رسد. بنابراین در مناطق حساس و استراتژیک از نظر پدافند غیرعامل در مواقعی که بحران اتفاق می‌افتد تامین برق آنها ضروری است، از انرژی خورشیدی بهره‌گیری کنیم.
اخیرا دو برنامه توسط مجلس شورای اسلامی‌ و وزارت نیرو برای سرعت رشد بهره‌گیری از نیروگاه‌های خورشیدی، تدوین شده است. به این معنی که برای بخش خصوصی تمهیداتی قایل شده است و همکاری لازم با آنها انجام می‌شود تا یک نیروگاه خورشیدی را که می‌توانند سرمایه‌گذاری و ایجاد کنند و برای آنها پروانه تاسیس صادر می‌شود که از طریق این پروانه می‌توانند یک سری تسهیلات را که مجلس شورای اسلامی ‌در نظر گرفته بهره‌گیری کنند و زمانی که کار احداث نیروگاه به پایان رسید و به شبکه متصل شد، کنتوری نصب می‌شود و انرژی تولید شده را اندازه می‌گیریم و هر کیلووات آن به مبلغ 4660 ریال از آنها خریداری می‌شود که آنها به راحتی می‌توانند در کوتاه‌مدت سرمایه خود را به دست آورند.
برنامه دیگری که برای توسعه ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی پیش‌بینی شده است که مردم راغب به بهره‌گیری از انرژی خورشیدی شوند به این صورت است که هر متقاضی که برای این کار ثبت نام کند معادل 50 درصد یعنی 5/4 میلیون تومان به ازای هر کیلووات، وام بلاعوض پرداخت خواهد شد و مابقی را باید متقاضی سرمایه‌گذاری کند. یکی دیگر از مزایای نیروگاه‌های خورشیدی، نحوه نگهداری آنهاست که بسیار ساده و با کمک یک کنترلر امکان‌پذیر است.

نشریه پنجره ایرانیان - سال هشتم - شماره 91 - اردیبهشت 94