فوریت الزام ثبت نمایندگی‏ های شرکت‏ های خارجی

بسیاری از این تولیدکنندگان در این رکود سنگین قادر به ادامه فعالیت خود نبوده و بقیه به‏ سختی حرکت می‏ کنند. اما در این فضا تعرفه های واردات کاهش می‏ یابد، با این استدلال که باید از کیفیت اجناس بازار حمایت کرد. با این حال، بزرگترین دلخوری قاطبه دلسوزان این صنعت وفور جنس بی ‏کیفیت در بازار است. پس واقعا چه باید کرد؟ برای یافتن این پرسش سراغ مهندس سید محسن صفایی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران رفتیم و این مسئله را با او در میان گذاشتیم. با هم این گفتگو را می‏ خوانیم:

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

اخیرا انجمن پروفیل یو.پی.وی.سی گزارشی تفصیلی از صنعت تهیه کرده ‏است، این گزارش از چه جهاتی می‏ تواند اهمیت داشته باشد؟
در حال حاضر شرایط خاصی بر صنعت پروفیل یو.پی.وی.سی حاکم است و در این فضا باید گزارش تفصیلی انجمن پروفیل را کاملا جدی گرفت. من شخصا به ‏دلیل مشغله‏ های کاری و دور بودن از این انجمن اطلاعات آماری چندانی در اختیار نداشتم، اما با مطالعه این گزارش به‏ شدت نگران شدم.
ظاهرا، در طول چند سال گذشته سرمایه ‏گذاری حجمی و وزنی سنگینی در این صنعت انجام شده است. بر اساس این گزارش تفصیلی، تاکنون 45 واحد تولیدی با ظرفیت تولیدی بالقوه صد هزار تن انواع مقاطع پروفیل یو.پی.وی.سی پروانه بهره ‏برداری دریافت کرده‏ اند. این واحدها حدود ده ‏هزار شغل مستقیم و همچنین ده ‏هزار شغل غیر مستقیم ــ مربوط به کارگاه‏ های مونتاژ در و پنجره ــ آفریده ‏اند. در صورت صحت این آمار و ارقام، باید بگویم وضعیت از آنچه تصور می ‏رفت نگران‏ کننده ‏تر است.

آیا این ظرفیت تولید با نیاز بازار ایران همخوانی دارد؟
ظرفیت قابل قبول و جذب شده پروفیل، در بهترین حالت ممکن کشور، یعنی سال 1391، بالغ بر 80 هزار تن بوده است. از این میزان حدود 60 هزار تن توسط تولید داخلی و 20 هزار تن نیز توسط پروفیل وارداتی تامین می ‏شده ‏اند.
همچنین در این گزارش حجم سرمایه ‏گذاری انجام شده در بخش ارزی و ریالی نیز بدین ترتیب اعلام شده است: سرمایه ‏گذاری ارزی بالغ بر 150 میلیون یورو، معادل 6 هزار میلیارد ریال؛ و سرمایه‏ گذاری ریالی 4 هزار میلیارد ریال. به‏ طور کلی، تجمیع سرمایه ‏گذاری‎های ثابت این صنعت بالغ بر 10 هزار میلیارد برآورد شده است. البته سرمایه در گردش این صنعت، در این محاسبات هنوز منظور نشده است، اما می ‏توان تخمین زد که به ازای هر تن تولید، معادل ‎100 میلیون ریال برای بازده زمانی 4 ماهه، سرمایه در گردش مورد نیاز است.
با توجه به کاهش شدید ساخت‏ و ساز و رکود صنعت ساختمان، در حال حاضر مصرف پروفیل یو.پی.وی.سی برای ساخت در و پنجره به 20 هزار تن کاهش پیدا کرده است. یعنی کمتر از 25 درصد از نیاز کشور در سال 1391. در صورتی که سهم بسیار بالایی از این رقم توسط پروفیل‏ های خارجی تامین می ‏شود؛ در واقع به ‏واسطه واردات بی‏ رویه، پروفیل‏ های ترک میزان قابل توجهی از این تقاضای بازار را به خود اختصاص داده ‏اند.

در چنین شرایطی آیا همه 45 واحد تولیدی مشغول به کار هستند؟
خیر. بر اساس این گزارش، از 45 واحد تولیدی، 25 واحد در حال حاضر تعطیل شده ‏اند، 15 واحد در معرض تعطیلی قرار گرفته ‏اند و تنها 5 واحد در حال فعالیت هستند که آن هم با ظرفیت 50 درصدی در حال تولید می‏ باشند.

واقعا اسف‏ بار است، اما از این اعداد و ارقام چه نتیجه ‏ای می ‏توان گرفت؟
این گزارش بسیار نگران کننده است و نشان از شرایط اضطراری دارد. باید برای این موضوع برنامه ‏ای ویژه تدارک دید. نمی ‏توان این وضعیت را به حال خود رها کرد و همچنان در انتظار فردا نشست. به نظر من، بر عهده تمامی ارگان‏ های ذی‏ ربط است که اقدامی عاجل جهت برون ‏رفت از این شرایط انجام دهند. البته مطلع هستم که انجمن تولیدکنندگان پروفیل یو.پی.وی.سی این گزارش تفصیلی را برای رئیس بانک مرکزی، وزیر صنایع و رئیس اتاق بازرگانی ارسال کرده ‏اند و حتی جلساتی هم با رئیس کمسیون صنایع مجلس داشت ‏اند. اما این موضوع، مسئله ‏ای است که باید بافوریت مورد رسیدگی قرار گیرد.

بدون تردید نامه ‏نگاری با مسئولان اقدامی در خور ستایش است که امیدواریم به نتیجه لازم نیز برسد. اما به نظر شما در کنار برقراری ارتباط با دست ‏اندرکاران، آیا می ‏توان طرحی ارائه داد که روند خروج از این بحران را تسریع کند؟
به نظر من اگر باجدیت و به‏ سرعت جهت یافتن راه ‏حلی تلاش نکنیم، شاید دیگر امیدی برای ادامه حیات این صنعت باقی نماند. من چندی پیش طرحی ارائه دادم که فکر می‏ کنم هم ‏اینک می ‏تواند به‏ سرعت اجرایی و پیگیری شود تا جلوی این بحران را بگیریم.
قبل از آنکه طرح خود را بیان کنم، می ‏خواهم تحلیل روشن‏ تری از وضعیت موجود ارائه دهم. ببینید، نخستین مشکل امروز صنعت بحث رکود ساختمان است که در واقع در خصوص آن نمی ‏توان کاری انجام داد و باید در انتظار شکل ‏گیری رونق بمانیم. اما در همین رکود چرا نباید تقاضای 20 هزار تنی بازار را تولیدات صنعت داخلی پر نکند؟ با توجه به اینکه این سطح تقاضا بسیار کمتر از ظرفیت تولید موجود است. اگر موضع کیفیت به‏ عنوان دلیل واردات مطرح شود، نیز باید بگویم که کیفیت پروفیل‎های ایرانی به مراتب از بیشتر پروفیل‎های ترکیه‏ ای بالاتر است.
حتی قیمت نیز نمی ‏تواند دلیلی برای واردات باشد. اگر مقصود تنوع بخشیدن به قیمت‏ های بازار است، هم‏ اکنون تنوع قیمتی پروفیل ‏های ایرانی بسیار بالاست. بنابراین حجم، قیمت و کیفیت تولیدات داخلی، هیچکدام ضرورتی برای واردات را ایجاب نمی‏ کند. بنابراین در چنین فضایی آنچه که امروز بیش از هر چیزی اهمیت می‏ یابد، حمایت از صنعت و تولید ملی است. اما جای شگفتی است که در چنین فضایی باز بحث کاهش تعرفه واردات مطرح می‏ شود.

با در نظر گرفتن همه این موارد، طرح شما برای رهایی از این وضعیت چیست؟
نخستین درخواست و پیشنهاد من، بازگرداندن تعرفه به وضعیت قبل از تعرفه ترجیحی است. در خواست دوم و اساسی نیز این است که جلوی واردات بی‏ رویه از سوی واردکنندگان بی ‏نام و نشان گرفته شود. در واقع باید الزاماتی وضع شود که واردکنندگان نیز مانند تولیدکنندگان، برای انجام فعالیت‏ های خود نیاز به مجوزهای مختلف داشته باشند. یعنی واردکنندگان نیز باید کلیه فعالیت‏ های خود را به‏ صورت شفاف و مستند انجام دهند و در واقع آنچه وارد می‏ کنند جایی ثبت شود و بر اساس مقررات مشخصی عمل کنند؛ فعالیت‏ های آنان از نظر کیفی، قیمتی و حتی خدمات پس از فروش کنترل شود و بدین ترتیب راه عملکرد سلیقه ‏ای مسدود شود و این افراد نیز به ارگان مشخصی پاسخگو باشند.

منظور شما ثبت نمایندگی است؟
دقیقا، درخواست صریح من ثبت نمایندگی است. یعنی هر کسی که کالایی را وارد می‏ کند باید ثبت شده باشد تا بتواند نسبت به کیفیت و خدمات پس از فروش آن پاسخگو باشد و مانند تولیدکننده ارزش افزوده را پرداخت کند. توجه داشته باشید که به ‏غیر از شرایط نامساعد بازار، امروز شرایط فعالیت و رقابت برای واردکننده بسیار مطلوب‏ تر از تولیدکنندگان است. در نظر بگیرید که فقط عدم پرداخت ارزش افزوده از سوی برخی از واردکنندگان به معنای 9 درصد هزینه تمام شده کمتر، نسبت به تولیدکنندگان است. عملا در حال حاضر، اتفاقی که در حال جریان است، هزینه‏ های بسیار بالای تولیدکننده اعم از پرداخت مالیات، ارزش افزوده، بیمه، حقوق کارگران و موارد دیگر است، در مقابل یک نفر بازرگان بدون پرداخت بسیاری از این هزینه‏ ها در حال فعالیت است و حتی تعرفه واردات را نیز به جای 32 درصد، 6 درصد پرداخت می‏ کند. روشن است که در چنین فضایی نه تنها از تولید داخل حمایتی نمی‏ شود، بلکه شرایط رقابتی تولیدکنندگان نیز دشوارتر شده است.
از نظر شما، برای حمایت از تولید ملی باید جلوی واردات پروفیل گرفته شود؟
به ‏هیچ ‏وجه. تولیدکنندگان داخلی هیچ باکی از رقابت نداشته و مطمئن هستم که به‏خوبی از عهده آن برمی‏ آیند. اما به این شرط که حداقل، فضای برابری وجود داشته باشد. سخن ما این است که کلیه واردکنندگان باید شناسنامه‏ دار شوند و اجازه ندهیم هر کسی وارد عرصه واردات شود. ببینید تمامی فعالیت تولیدکنندگان ثبت می‏ شود و قابل پیگیری است. یعنی چه چیزی خریداری شده، چه اقلامی فروخته شده و کلیه هزینه ‏ها و سودهای دیگر. بر همین اساس کلیه مالیات‏ های لازم را نیز پرداخت می‏ کنند. اما آیا به نظر شما همه واردکنندگان نیز چنین وضعیتی دارند؟ یعنی رفتار و عملکرد آنها شفاف و ثبت شده است و کلیه مالیات‏ های قانونی را پرداخت می‏ کنند؟ این شرایط اجحاف در حق تولیدکننده است.

فکر می‏ کنید برای عملی کردن این طرح چه راهی وجود دارد؟
به نظر من زمان اقدام عاجل فرا رسیده است و رایزنی و متقاعد کردن به تنهایی نمی ‏تواند مفید واقع شود، در کنار آن باید کاری کرد. به نظر من باید با یک اقدام دسته‏ جمعی، خواست خودمان را مبنی بر شفاف ساختن بخش واردات پروفیل مطرح و همه با هم به ‏صورت جدی آن را پیگیری کنیم. درخواست ما نیز کاملا منطقی و موجه است. ما می‏ گوییم باید شرایط برابری میان تولیدکنندگان و واردکنندگان برقرار باشد، و الا به دنبال ممانعت از ورود کالا نیستیم. ما می ‏گوییم باید برابری در کسب‏ و‏ کار باشد و این امر با ثبت نمایندگی حاصل می‏ شود و بدین ترتیب می ‏توان در مسیر اصلاح فضای کسب‏ و‏ کار حرکت کرد. اصلاح کسب ‏و کار نیز به معنای برابری در رفتار و عملکرد اقتصادی است.

اما در مقابل دیدگاه شما نظری دیگر مطرح است. بدین ترتیب که اگر جلوی واردات گرفته شود، صنعت پروفیل نیز به سرنوشت خودروسازی مبتلا می‏ گردد؛ یعنی در فضایی بدون رقیب می‏ تازد و هر روز از کیفیت خود می ‏کاهد.
اولا که این قیاس مع‎الفارق است. هرگز نباید بخش خصوصی را با یک سازمان دولتی مقایسه کنید. نوع فعالیت آنها اساسا متفاوت است. افزون بر این، مگر حمایت‏ هایی که از خودروسازان به‏عمل می‏ آید، شامل حال ما نیز می ‏شود؟ شرکت‎های خودروساز همیشه تحت حمایت همه دولت‎ها بودند و بدهکارترین شرکت‎ها به بانک‎ها هستند و تنها نقطه مشترک ما با دوستان در همین است. در واقع حمایت همه جانبه از صنایع بالادستی همیشه آفتی برای ما بوده است. اینکه ما فقط باید مراقب پتروشیمی و خودروسازی و صنعت نفت باشیم، تفکر غلطی است. سخن ما این است که زمان آن فرا رسیده که کسی هم به صنعت تکمیلی ما نگاهی بیاندازد. ضمن اینکه صحبت ما هم فراهم آوردن شرایطی است که از ورود پروفیل بی‏کیفیت ممانعت به عمل آید. وگرنه هیچ کس با ورود پروفیل باکیفیت در یک شرایط رقابتی برابر مخالف نیست، بلکه استقبال هم می‏ کنیم. اما امروز که قوانین همه از واردات پروفیل پشتیبانی می ‏کنند، می‏ بینید که بازار آکنده از محصولات نامرغوب شده است. پس این قیاس کاملا نابجاست.

آیا نمی ‏توان به ‏جای تمرکز روی موضوع تعرفه روی استاندارد متمرکز شویم؟ یعنی بدون افزایش تعرفه‏ ها، بکوشیم شرایطی فراهم آید که نظارت در گمرک‏ های کشور شدیدا اعمال شود و برای کیفیت پروفیل ورودی یک کف قائل شویم؟
به ‏هرحال چنین نظارت‏ هایی نیاز به سازوکارهای خود دارد. صحبت ما نیز دقیقا همین است. اما در حال حاضر که چنین سازوکاری برای نظارت وجود ندارد و هیچ استاندارد مشخصی برای ورود کالا وجود ندارد یا اعمال نمی‏ شود، پایین آوردن تعرفه‏ ها اجحاف در حق تولیدکنندگان نیست؟ به نظر من به این سوال باید پاسخ داده شود که، هدف از کاهش تعرفه‏ چیست؟ وقتی همه شاهد بودیم که به جای ارتقای کیفیت در رقابت با کالای وارداتی نه تنها به ارتقای کیفیت کمک نکرد، بلکه بازار را مملو از جنس نامرغوب کرد، پس با کاهش تعرفه به دنبال چه هستیم؟ به نظر من لازم است پاسخی برای این سوال یافت. در خواست صریح بنده در حال حاضر جلوگیری از واردات کالاهایی است که مشابه آن در داخل تولید می شود.

نشریه پنجره ایرانیان ــ سال نهم ــ شماره 100 ــ بهمن 94