نخستین جستار ملی بهسازی و نوسازی شهری ایران

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، فراخوان نخستین جایزه ملی بهترین تجربه‌های بهسازی و نوسازی شهری با هدف شناسایی تجربه افرادی که توانستند در بافت‌های شهری اثر آشکار و ملموسی در  رضایتمندی و بهبود کیفیت زندگی مردم داشته باشند،از سوی مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران با حمایت شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران برگزار می‌شود.

این رویداد را می‌توان فرآیند توسعه همه جانبه در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی تلقی کرد که به دنبال ارتقای کیفیت زندگی شهروندان ساکن در محلات و محدوده‌های هدف بهسازی و نوسازی، شامل محدوده‌ها و محله‌های تاریخی (مراکز شهر)، محدوده‌های نابسامان میانی (درونی)، سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت‌های روستایی الحاق یا ادغام شده، محدوده‌ها و نواحی با کاربری‌های ناهمگون شهری است.

این بافت‌ها از محدوده‌های با اهمیت شهر هستند که حیات شهروندی در آن‌ها دچار چالش‌های متعددی است و بررسی دقیق و واقع بینانه مسائل موجود در این بافت‌ها و اتخاذ رویکردی مناسب و موثر را برای حل آن‌ها ضرورت دارد. این مهم جز از مسیر ارتباط نزدیک با مخاطبان این عرصه‌های شهری و برنامه ریزی مردم گرا و مشارکت محور، بر اساس محدودیت‌ها و فرصت‌های موجود در این محدوده‌ها میسر نخواهد بود. در همین راستا راه اندازی یک جریان فرهنگی ـ مردمی جهت شناسایی اثرگذارترین تجربه‌های بازآفرینی بر کیفیت زندگی شهری نیز ضروری به نظر می‌رسد.

رویداد «جستار کیفیت در تجربه‌های بازآفرینی شهری» با هدف شناسایی و تقدیر از تجاربی که توانسته‌اند در بافت‌های شهری، اثر آشکار و ملموس در بهبود کیفیت زندگی مردم داشته باشند، برگزار می‌شود.

بهترین تجربه‌ها به فعالیت‌هایی اطلاق می شود که با ساختار مدیریتی صحیح و ابتکار عمل توانسته‌اند با استفاده از مشارکت حداکثری و استفاده بهینه از منابع موجود در طرح خود، به چارچوب‌های توسعه پایدار وفادار مانده باشند. این جایزه ملی به عنوان نخستین جریان فرهنگی در حوزه بازآفرینی شهری مطرح شده است و در میان جوایز مشابه بالاترین جایگاه را در سطح ملی خواهد داشت.

شورای داوری بر اساس شاخص‌های کیفی به‌ دست آمده از اجماع نظر میان مردم، متخصصان و صاحب نظران حرفه و دانشگاه، تجربه‌های برتر در حوزه‌های موضوعی – موضعی بازآفرینی را اعلام خواهد کرد. با نظر به گستردگی و تنوع قابل توجه موضوع بازآفرینی، پس از گونه شناسی برنامه‌ها و شناسایی ذی مدخلان مختلف در امر بازآفرینی شهری و با توجه به نظرهای اعضای شورای علمی این رویداد، مقرر شد که بر اساس سیاستگذاری شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران مبتنی بر رویکرد محله محوری در بازآفرینی شهری، شناسایی تجربه‌های موفق از سطح محلات شهری شروع شود و به تدریج عرصه‌های همگانی شهر را مخاطب قرار دهد.

این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که حساس کردن مردم ساکن در محلات نسبت به مطالبه کیفیت و آموزش شیوه‌های نقش پذیری آن‌ها در فرآیند بازآفرینی شهری، می‌تواند از ریشه دار شدن این جریان حمایت کند.

بنابراین تجربه‌های مورد نظر رویداد را می‌توان فعالیت‌هایی که برای ارتقای کیفیت زندگی ساکنان محدوده‌ها و محله‌های هدف بهسازی و نوسازی، با رویکرد توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی، بهبود ساختار کالبدی و کارکردی، ارتقای عرصه‌های همگانی و توسعه زیرساخت های موردنیاز محلی انجام شده‌اند و به مرحله بهره برداری رسیده‌اند، دانست.

این رویداد به منظور ارتقای امید و کیفیت در برنامه‌های بازآفرینی شهری از طریق معرفی شاخصه‌های سنجش کیفی و تقدیر از کنشگران برتر، معرفی برنامه‌های موفق و اقدامات شاخص در این فرآیند با هدف افزایش حساسیت مردم نسبت به مطالبه کیفیت به منزله یک حق شهروندی در محدوده‌ها و محلات هدف بهسازی و نوسازی شهری، ارتقای خلاقیت و نوآوری در برنامه های بازآفرینی شهری، .دستیابی به توافق جمعی میان متخصصان و مدیران و مردم در باب تعریف کیفیت اقدامات (در دو بخش فرآیند و فرآورده) در محدوده ها و محلات هدف بهسازی و نوسازی شهری و مطرح شدن موضوع «ارتقای کیفیت در برنامه های بازآفرینی شهری» به مثابه فرآیندی میان سازمانی و میان رشته‌ای انجام می‌شود.

این رویداد از دو بخش اصلی و جنبی تشکیل شده که در هر سال موضوع کانونی و موضع منتخب، برای این بخش‌ها تعیین می‌شود.

برنامه اصلی این رویداد، ارزیابی تجارب عملی و آثار نظری ـ هنری با موضوع بازآفرینی در سه حوزه که متناسب با موضوع کانونی و موضع مشخص شده، معیارها و سنجه‌های ارزیابی از سوی شورای علمی برای بخش‌های مختلف است، تدوین می‌شود.

این سه حوزه شامل تجربه‌های بازآفرینی مانند اقدامات مختلف در زمینه‌های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و ... که در سطوح و مقیاس‌های گوناگون توانسته اند بر کیفیت زندگی مردم در شهر اثرگذار باشند؛ اسناد مکتوب حوزه نظر مانند پژوهش‌های مرتبط با موضوع بازآفرینی شهری در قالب کتاب، پایان نامه‌های دانشجویی، طرح‌های پژوهشی، مقالات ISI، ISC، علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی که در ارتقای سطح دانش و بینش جامعه متخصص اثرگذار بودند و آثار حوزه هنر و ادبیات مانند زمینه‌های هنری اعم از عکاسی، فیلم سازی، نقاشی، هنرهای شهری و حوزه‌های ادبی همچون داستان نویسی، شعرسرایی و روزنامه نگاری با موضوع رویداد است.

برنامه جنبی این رویداد شامل کارگاه طراحی مشارکتی (charrette) است که هرساله در یکی از محلات هدف بهسازی و نوسازی، با راهبری یک دانشگاه و مشارکت فعال دانشجویان منتخب در رشته‌های شهرسازی، معماری و علوم اجتماعی در گرایش های مختلف برگزار می‌شود.

محدوده ها و محله‌های هدف بهسازی و نوسازی شهری شامل محدوده‌ها و محله‌های تاریخی مراکز شهر، محدوده‌های نابسامان میانی و درونی، سکونتگاه‌های غیررسمی،  بافت‌های روستایی الحاق یا ادغام شده و محدوده‌ها و نواحی با کاربری‌های ناهمگون شهری است.

علاقه‌مندان برای شرکت در این فراخوان، می‌توانند با مراجعه به سایت www.iburp.ir  نسبت به ثبت نام خود تا تاریخ 20 بهمن 93 اقدام کنند. اسامی برگزیدگان این جستار در خرداد 94 اعلام شده و به برگزیدگان برتر «نشان ملی کیفیت در حوزه بازآفرینی شهری» در خرداد 94  اعطا می‌شود.