بهبود بنیادین بازار محصولات پتروشیمی

با توجه به ثبات نسبی قیمت نفت و انتظار برای تثبیت بازار پلیمرها و سایر محصولات پتروشیمی و پالایشگاهی می‌توان انتظار داشت این روند تقویت بازار باز هم با قدرت بیشتری ادامه یابد.

عرضه‌های محصولات پلیمری در بورس کالا

در بورس کالای ایران حجم معامله پلیمرها در هفته گذشته به بالاترین حد از ابتدای آذرماه تاکنون افزایش یافت که نشان‌دهنده بهبود نسبی شرایط بازار است. در این مدت یعنی از 4 تا 9 بهمن‌ماه حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران به 41هزار و 545 تن افزایش یافت که رشد مطلوبی را به نسبت هفته‌های پیش از آن نشان می‌دهد. این رشد حجم معامله از آن جهت مهم ارزیابی می‌شود که دو هفته متوالی حجم معامله این قبیل کالاها کمتر از 20 هزار تن بود، یعنی در فاصله زمانی محدودی این حجم به بیش از دو برابر افزایش یافت که نیاز به توجه و تفسیر دارد.

در روزهای اخیر و مخصوصا از دی ماه زمان تقاضای فصلی برای پلیمرها است تا صنایع تکمیلی بتوانند با خرید مواد اولیه، تحویل و تولید برخی مصنوعات و محصولات نهایی در صنایع تکمیلی خود را برای فروش کالا در روزهای پایانی سال آماده کنند. به عبارت ساده‌تر در بازار آن هم در زمان انتظار برای بازگشت خریداران با کاهش شدید حجم خرید روبه‌رو شدیم که می‌توان از آن به‌عنوان تجمیع تقاضا نام برد که در هفته گذشته مجدد و به صورت شتابانی خودنمایی کرد. این در حالی بود که رواج شایعاتی مبنی بر کاهش بیشتر قیمت‌ها نیز محدود شد و این مطلب نیز داده دیگری برای افزایش جذابیت خرید بود. البته هنوز هم شایعاتی مبنی بر کاهش بیشتر قیمت‌ها در روزهای آینده به گوش می‌رسد ولی وسعت و فراگیری کمتری دارد و به نظر می‌رسد فعالان بازار کمتر از قبل به این اما و اگرها توجه نشان می‌دهند.

بازار داخلی محصولات پتروشیمی و پلیمرها

هفته‌ها است که به صورت کلی بازار محصولات پلیمری با محوریت پلی‌اتیلن‌های سبک در یک فاز کاهش نوسان می‌کند و جز برخی جهش‌های قیمت مقطعی روند عمومی در این بازار نزولی است. این در حالی است که پس از کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا، این کاهش قیمت‌ها شکل رسمی نیز به خود گرفت. البته در خصوص پلیمرهای پیشرفته‌تر همچون انواع سنگین یا تزریقی با بالابودن جذابیت خرید و شرایط مساعدتری روبه‌رو بودیم ولی کاهش قیمت‌های پایه را نیز باید در نظر گرفت که کل بازار را وارد یک فاز کاهشی کرده است.

تمامی این موارد در حالی است که با کاهش فاصله قیمتی بین بورس و بازار و حتی پایین‌تر بودن قیمت‌های بازار غیررسمی به نسبت قیمت‌های تمام‌شده در بورس کالا برای برخی کالاهای خاص بسیاری از فروشندگان و خریداران به این بازار گرایش پیدا کرده‌اند که با افزایش حجم خرید می‌توان به بهبود بنیادین بازار امیدوار بود. البته دلیل اصلی این وضعیت رو به رشد را باید در نزدیکی به شب عید و افزایش تقاضای فصلی دانست زیرا به‌صورت کلی بازار هنوز هم شرایط مساعد و قدرتمندی ندارد اما می‌توان به دورنمای آن امیدوار بود.

محصولات پالایشی و پتروشیمیایی

درخصوص عرضه محصولات پالایشی همچون وکیوم باتوم و همچنین قیر پالایشگاهی شرایط کلی همچون محصولات پتروشیمی و پلیمرها نیست. پس از افزایش قیمت وکیوم باتوم در بورس کالا در هفته‌های پیشین، تقاضا و جذابیت برای این کالا کاهش یافته بود ولی در هفته گذشته و با گذشت زمان این وضعیت به سمت بهبود پیش رفت. البته هنوز هم تقاضا همچون ماه‌های گذشته نیست ولی به نظر می‌رسد با گذشت زمان و همچنین تقویت مجدد بازارها باز هم خریداران به بازار بازگشته و با افزایش حجم معاملات روبه‌رو شویم.

در گذشته انتقادهای بسیاری به سمت شرایط قیمت‌گذاری وکیوم باتوم شده بود که با بهبود نسبی بازار و اعلام قیمت‌های جدید پایه در بهمن ماه، به صورت کلی این وضعیت بهبود یافته است.  در خصوص کالاهای پتروشیمیایی نیز با افزایش توجه فعالان بازار رو به رو هستیم که البته نزدیکی به تعطیلات پایان سال و انتظار برای افزایش تولیدات در صنایع تکمیلی می‌تواند این بهبود تقاضا را توجیه کند. در هر صورت شرایط معاملات در بورس کالا نشان می‌دهد که از سویی وضعیت تولید در این قبیل صنایع بهبود محسوسی یافته و از سوی دیگر هنوز هم بخش بزرگی از عرضه و تقاضا از سوی بورس کالا مدیریت می‌شود که بهبود حجم معاملات را در پی داشته است.

بازارهای جهانی نفت و پلیمرها

در بازارهای جهانی قیمت نفت پس از تجربه چند رکورد کاهشی و ثبت قیمت‌هایی نزدیک به 45 دلار برای نفت برنت مدتی است که وارد یک فاز ثبات نسبی و صعود شکننده شده که نشان‌دهنده بهبود بازارها به نسبت اواسط ماه ژانویه یا دو هفته گذشته است. البته این شرایط نشان‌دهنده وجود پارامترهای مثبت و منفی متنوعی است که تقریبا از یک قدرت برخوردار هستند، یعنی از طرفی داده‌های مثبت توان افزایش قیمت‌ها را نداشته و رخدادهای منفی هم نمی‌تواند قیمت‌ها را کاهش دهد.

افزایش حجم تولید آمریکا و سایر کشورهای جهان، کاهش شدید تقاضای کار جدید در این کشور و افزایش محدود حجم تولید ناخالص داخلی در کشورهای مختلف جهان در کنار کاهش دورنمای رشد اقتصادی جهان را می‌توان بخشی از این موارد به شمار آورد.  مجموع این موارد باعث شده تا در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا با 25 سنت افزایش به 44 دلار و 78 سنت افزایش یافته و قیمت هر بشکه نفت خام برنت نیز با 9 سنت افزایش یا معادل 18/0 درصد به نسبت روز قبل به 49 دلار و 22 سنت افزایش یابد. از سویی قیمت سبد نفت اوپک نیز در پایان معاملات 29 ژانویه به 43 دلار و 88 سنت کاهش یافت که البته کاهش چشمگیری به شمار نمی‌رود.

به نظر می‌رسد دورنمای بازار نفت ادامه شرایط ضعیف ولی با ثبات فعلی است که می‌تواند برای سایر بازارها به عنوان یک کلید عمل کند زیرا تجربه نشان داده در شرایط فعلی و ضعف اغلب بازارهای کالایی در جهان می‌توان تشکیل یک کف قیمتی را از سوی بازار نفت انتظار داشت تا سایر بازارهای مشابه بتوانند افزایش قیمت پیدا کنند. البته این طرزفکر می‌تواند بر تمامی بازارهای جهانی موثر باشد ولی هر بازاری را با توجه به برخی ویژگی‌های بنیادین آن باید بررسی کرد.

با توجه به این موارد قیمت محصولات پلیمری در بازارهای جهانی وارد یک فاز دوگانه شده تا برخی از کالاها با افزایش قیمت و برخی دیگر با افت نرخ رو به رو شوند. البته با توجه به فاصله زمانی سنتی بین کاهش قیمت نفت و کاهش قیمت انواع پلیمرها هنوز هم باید روند نزولی را با قدرت بیشتری تخمین زد ولی با توجه به قیمت‌های مخابره شده می‌توان دورنمای ثبات را در بازار انتظار کشید.

در بازارهای جهانی با محوریت بازارهای آسیای جنوب شرقی پلی اتیلن سنگین تزریقی، پلی اتیلن سنگین بادی و سنگین فیلم، پلی اتیلن سبک خطی و پلی اتیلن سبک فیلم کالاهایی بودند که با کاهش قیمت رو به رو شدند. البته هنوز بسیاری از فروشندگان قیمت‌های پایین‌تری را به صورت روزشمار پیشنهاد می‌دهند که پتانسیل کاهش بیشتر قیمت‌ها را در ذات خود نهفته دارد. با توجه به افزایش روزشمار تعداد تولیدکنندگان پلی اولفین‌ها در جهان مخصوصا در منطقه خلیج‌فارس شاید برای پلی اتیلن‌ها با توجه به فرآیند تولید ساده‌تر آنها احتمال ادامه این روند ضعیف برای این قبیل پلیمرها وجود دارد.

پلی پروپیلن نساجی، استایرن معمولی، PVCو EPS کالاهایی بودند که با افزایش قیمت رو به رو نشده‌اند و این ثبات قیمت‌ها رهنمون بهبود بازار خواهد بود. از سویی قیمت‌های PET گرید بطری و بسیاری انواع پلی پروپیلن‌ها با افزایش همراه بوده که نوید روزهای خوشی برای دورنمای بازار محصولات پلیمری خواهد بود. با توجه به تمامی این موارد به نظر می‌رسد به جز پلی اتیلن‌ها سایر گریدها با افزایش قیمت مواجه شوند ولی برای پلی‌اتیلن‌ها مخصوصا انواع سبک آنها با توجه به پایان یافتن زمان تقاضای فصلی، ممکن است روند بهبود در بازار این قبیل کالاها با وقفه همراه شود.

مهم‌ترین رخدادها در بازار پلیمرها:

- افزایش شدید حجم معامله محصولات پلیمری در بورس کالا و رسیدن به بالاترین حد از ابتدای آذرماه تاکنون

- اعلام قیمت‌های پایه جدید توسط شرکت ملی صنایع پتروشیمی که نشان‌دهنده کاهش قیمت‌ها بود.

- کاهش مجدد قیمت پیشنهادی برخی از تولیدکنندگان به‌دلیل شرایط سخت بازار داخلی در روزهای پیشین

- ثبات قیمت نفت که پتانسیلی برای ثبات پیدا کردن قیمت محصولات پلیمری در بازارهای جهانی است.

- کاهش نسبی و ادامه دار قیمت پلی‌اتیلن‌ها در بازارهای جهانی در کنار رشد قیمت PVC، برخی پلیمرهای پیشرفته‌تر و پلی پروپیلن‌ها

- عقب‌نشینی بسیاری از خریداران در بازارهای جهانی که شرایط سخت عرضه‌های صادراتی را وخیم‌تر ساخته است.

- کاهش قیمت‌های صادراتی بسیاری از تولیدکنندگان داخلی

- احتمال اعلام قیمت‌های پایه به صورت هر دو هفته یک‌بار که می‌تواند پتانسیلی برای کاهش بیشتر قیمت‌های پایه در بورس کالا باشد.

- ثبات نسبی قیمت دلار و حتی کاهش محدود این نرخ در بازار غیررسمی

- موجودی بالای انبارهای تولیدکنندگان بزرگ و اصلی که نشان‌دهنده شرایط سخت بازار است.

- بازگشت نسبی تقاضا به بورس و بازار و خودنمایی مجدد تقاضای تجمیع یافته در هفته‌های پیش

- نزدیکی به روزهای پایانی سال و فرارسیدن زمان تقاضای فصلی بسیاری از مواد اولیه و محصولات پلیمری و پتروشیمی

- کم‌توجهی بازار به عرضه‌های قیر مخصوصا در ابتدای هفته گذشته به‌دلیل کاهش قیمت‌های جهانی و بالابودن نسبی قیمت‌های داخلی این کالا

- افزایش مجدد جذابیت وکیوم باتوم که به افزایش مجدد تقاضا تاکنون انجامیده است.

- کاهش قیمت‌ها در بازار داخلی که پس از افزایش حجم خرید این روند کاهشی اندکی تعدیل شده است.

- وجود شایعاتی مبنی بر کاهش مجدد قیمت‌های پلیمرها که این شایعه در روزهای پیش‌رو که در مقایسه با گذشته از وسعت و فراگیری کمتری برخوردار است.

- انتظار برای بهبود بازار حداقل تا پایان سال جاری و تقویت بازارهای جهانی محصولات پلیمری به تبع ثبات قیمت نفت.