سیستان و بلوچستان گنجینه انرژی‌های نو

سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت ژئوپلتیک خاص خود در تمامی زمینه های انرژیهای تجدید پذیر توانمندی و ظرفیت های بسیار ایده آلی دارد که انرژی بادی در کریدرهای باد، انرژی خورشیدی و تشعشع تابش سولار، انرژی زمین گرمایی در دامنه آتشفشان نیمه خاموش تفتان و کوههای منطقه دلگان و بزمان، انرژی بایومس و بایوگاز در مناطق دامداری سیستان، بمپور و باهوکلات و انرژی امواج و اقیانوس با موج های مناسب دریای بزرگ چابهار به بلندای بیش از 12 متر در فصل مونسون از آن جمله هستند.

این استان با گستره 187 هزار و 502 کیلومتر مربع به عنوان پهناورترین استان کشور و با برخورداری از انواع انرژی پاک و تجدید شونده می تواند تامین کننده بخش زیادی از انرژی کشور و کشورهای همسایه همچون افغانستان و پاکستان باشد لذا سرمایه گذاری در این بخش با توجه به نیاز این کشورها به صادرات برق از ایران زمینه توسعه استان و سوددهی فراوان را برای علاقه مندان این عرصه فراهم می کند.

وزیر نیرو در حاشیه بیستمین کنفرانس ملی شبکه های توزیع نیرو و برق در زاهدان به خبرنگار ایرنا گفت: استان سیستان و بلوچستان از نظر منابع انرژی تجدید پذیر یکی از استثنایی ترین استانهای کشور است و تابش بسیار خوب نور خورشید و نیز وزش بادهای مستمر در شمال این استان زمینه مناسبی را برای استفاده از انرژی های نو مهیا کرده است.

حمید چیت چیان از احداث یک نیروگاه 500 مگاواتی در مرکز این استان خبر داد و گفت: نیروگاه کنونی زاهدان با افزایش یک واحد بخار 760 مگاواتی به یک نیرو گاه سیکل ترکیبی تبدیل خواهد شد. وی افزود: با توجه به اظهارات استاندار سیستان و بلوچستان مبنی بر اعطای تسهیلات لازم برای افراد مستعد سرمایه گذاری، موسسات بانکی و صندوق توسعه ملی تسهیلات ویژه ای را در اختیار سرمایه گذاران این استان قرار خواهند داد.

وزیر نیرو اظهار داشت: دو کشور افغانستان و پاکستان واقع در شرق ایران و هم مرز با سیستان و بلوچستان همه ساله مقادیر قابل توجهی برق را از ایران وارد می کنند و بازار خوبی را برای صنعت برق فراهم آورده اند. استاندار سیستان و بلوچستان نیز گفت: با توجه به توافقات صورت گرفته با وزیر نیرو، مزرعه انرژی های پاک در این استان راه اندازی می شود.

علی اوسط هاشمی ادامه داد: این استان با داشتن توانمندیها و ظرفیت های فراوان می تواند به قطب انرژی های پاک کشور تبدیل شود. وی گفت: بر اساس توافقات صورت گرفته با وزیر نیرو، دانش آموختگان رشته برق دانشگاه سیستان و بلوچستان با 10 درصد آورده و 90 درصد حمایت های مالی دولت می توانند مزرعه انرژی های پاک را در استان پایه گذاری کنند. وی تاکید کرد: باید از ظرفیت های بی شمار سیستان و بلوچستان از جمله سواحل مواج دریای عمان، بیش از 150 روز باد با حداکثر سرعت 108 کیلومتر بر ساعت، گرمایش زمین و آفتاب دائمی برای تولید انرژی های نو بهترین استفاده را کرد.

هاشمی ادامه داد: با ایجاد نیروگاه انرژی های نو می توان با نگاهی فرا منطقه ای برق تولیدی در سیستان و بلوچستان را به کشورهای افغانستان و پاکستان که در بدترین شرایط تولید نیرو و توزیع شبکه برق قرار دارند، صادر کرد. دبیر اول کمیته استاندارد توربین های بادی ایران نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بحران انرژی بزرگترین معضلی است که جهان صنعتی با آن رو به رو خواهد شد و این بحران هر ساله تشدید می شود و از طرفی انرژی های فسیلی از نظر میزان رو به افزایش اما از نظر درصد، رشد کاهش نسبی دارند و با افزایش مصرف، رو به اتمام هستند از این رو استفاده از انرژی های نو همانند انرژی خورشیدی کمک قابل توجه ای در زمینه تامین انرژی مورد نیاز خواهد کرد.

غلامرضا سرگلزائی ادامه داد: حدود دو دهه پس از ورود سلول های فتوولتائیک به عرصه عمومی تولید انرژی، ارتباط تنگاتنگ سیاست و منابع انرژی موجب شد تا دیگر جایی برای بحث توجیه اقتصادی یافتن برای روی آوردن به سمت بهره گیری از انرژی خورشید و تولید الکتریسته نماند زیرا ایران روی کمربند خورشیدی جهان قرار گرفته است و یکی از کشورهایی است که از تابش نور خورشید با قدرت و توان مطلوب برخوردار است.

وی افزود: ایران از مناطق بسیار مستعد برای بهره گیری از این انرژی است به طوری که میزان تابش روزانه آفتاب به طور متوسط به شش کیلو وات ساعت بر متر مربع می رسد و متوسط تعداد ساعات آفتابی، از دو هزار و 800 ساعت در سال بیشتر است و در شهرهای کویری کشور همچون زاهدان، ساعات آفتابی به سه هزار و 200ساعت نیز می رسد. وی ادامه داد: با توجه به این که ایران و بویژه استان سیستان و بلوچستان کوهستانی است و بیشتر نقاط آن در ارتفاع بالاتر از هزار متر از سطح دریا واقع شده اند و توان دریافت انرژی از تابش نور خورشید آن بیشتر است از این رو موقعیت انرژی خورشیدی در کشور و این استان ممتاز است و توجه به این مساله را دو چندان می کند.

مجری طرح نیروگاههای بادی و خورشیدی سیستان و بلوچستان ادامه داد: خوشبختانه شمال و مرکز این استان بهترین و ایده آل ترین منطقه تابشی است.وی افزود: بر اساس اطلس نقشه خورشید ایران که توسط سازمان انرژیهای نو ایران تهیه شده است منطقه سیستان و بلوچستان را در هر متر مربع تابش بین 2/5 تا 4/5 کیلو وات ساعت و اطلس ماهواره ای ناسا( سازمان هوانوردی ایالات متحده) از شش تا هشت کیلو وات ساعت نشان می دهد.

سرگلزایی درباره توجیه اقتصادی انرژی همیشگی بادهای سیستان گفت: نیاز مبرم منطقه به انرژی، احداث تاسیسات زیربنایی مصرف کننده پر قدرت برق و درخواست روز افزون برق کشورهای همجوار، ما را مُجاب به احداث نیروگاههای پر قدرت در شمال استان می کند. وی همچنین به بررسی امکان استفاده از انرژی خورشیدی از دیدگاه اقتصاد پرداخت و افزود: هر چند هنوز هزینه استفاده از انرژی خورشیدی بیشتر از دیگر منابع انرژی است، اما امروزه در سیاست گذاری ها فقط هزینه سیستم های خورشیدی در نظر گرفته نمی شود بلکه فواید حاصل از بکارگیری آنها، مانند کاهش آلودگی محیط زیست و صرفه جوئی سوخت و کاهش هزینه های اجتماعی نیز مد نظر قرار می گیرد.

وی ادامه داد: با وجود تمام مسائلی که مطرح می شود می توان مناطقی همچون سیستان و بلوچستان را یافت که استفاده از انرژی خورشیدی در آنها توجیه اقتصادی دارد که به عنوان نمونه استفاده ازسلول های خورشیدی در اطراف زاهدان، خاش، نصرت آباد، میرجاوه، سراوان، نیکشهر و دیگر مناطق دور دست را می توان در عرض چند سال به قیمت روز رساند. وی گفت: با توجه به فناوری های موجود و وسعت استفاده از انرژی خورشیدی در دنیا، به نظر می رسد در بخش هایی مانند گرمایش ساختمان ها، تولید آب گرم، طبخ غذا، خشک کن ها، آب شیرین کن ها و سیستم های فتوولتائیک به عنوان مواردی در پدافند غیر عامل برای کشورمان می تواند مورد توجه قرار گیرد و با انرژی های رایج رقابت کند. وی گفت: سیستان و بلوچستان گنجینه ای از انرژی های نو و تجدید شونده است به طوری که زمینه را برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در تولید انرژی فراهم کرده است.

عضو هیات رییسه انجمن علمی انرژی بادی ایران و مجری طرح نیروگاههای بادی خورشیدی سیستان و بلوچستان گفت: 75 دستگاه سیستم روشنایی LED هیبرید (بادی و خورشیدی) برای نخستین بار در خیابان دانشگاه زاهدان طراحی و نصب شد. سرگلزایی با بیان اینکه عملیات اجرای این پروژه از سال 80 آغاز شد و اکنون به مرحله اجرا در آمد گفت: بر این اساس تصمیم گرفته شد که در هر پایه -تیر برق نصب شده در وسط بلوار- به جای استفاده از چهار عدد لامپ روشنایی 400 وات بخار سدیم پر قدرت و پرمصرف از چهار عدد کلاهک ال ای دی 100 واتی استفاده شود.

وی ادامه داد: در همین زمینه مهندسان شرکت برق سیستان و بلوچستان با مطالعه دقیق و بررسی همه جوانب پخش نور به این نتیجه رسیدند که با چهار کلاهک ال ای دی 100 واتی با استفاده از انرژی های نو می توان مقدار نور بسیار کافی برای تردد مردم این شهر را فراهم کرد.وی تصریح کرد: برای تامین انرژی پاک چهار لامپ ذکر شده یک توربین 400 وات بادی شش پره با دارا بودن یک ژنراتور بسیار مدرن و پیشرفته کوچک از نوع مغناطیسم دائم و پیشبرنده( بدون گیر بوکس) استفاده و نصب شده است.

عضو هیات رییسه انجمن علمی انرژی بادی ایران ادامه داد: دُم متحرک از مهمترین ویژگی های منحصر به فرد این سیستم است که می تواند مسیریابی و پیداکردن همیشگی جهت باد غالب را انجام دهد.سرگلزایی اظهار کرد: دراین سیستم علاوه بر توربین بادی دو عدد پانل خورشیدی 150 وات از نوع منوکریستال فتوولتائیک استفاده شده که ترکیب توربین بادی و پانل خورشیدی دو باطری 200 آمپر را در روز و شب شارژ می کنند و با سیستم کاملا هوشمند پیشرفته خود در زمان تاریکی هوا به صورت اتوماتیک کلاهک LED را روی مدار آورده و روشنایی خیابان را تامین می کند.

وی گفت: این سیستم در هیچ نقطه از ایران به صورت بادی و خورشیدی استفاده نشده و برای نخستین بار در سیستان و بلوچستان توسط کارشناسان ارشد برق استان طراحی و در زاهدان با تعداد 75 دستگاه در بلوار دانشگاه این شهر به صورت آزمایشی شروع به کار کرده است.

وی ادامه داد: از مهمترین ویژگی های این سیستم داشتن مغناطیسم دائم، شش پره بودن، تحمل 80 درجه دمای محیط، کارکردن با بادهای 150 تا 160 کیلومتر بر ساعت، سیستم سولار مخصوص منطقه، برخورداری از راندمان بالای 17 و نیم درصد سلولهای خورشیدی فتوولتائیک، باطری های مخصوص سیستم با 200 آمپر ساعت بدون نیاز به تعمیرات و نگهداری و سازگار با محیط زیست است.

وی هزینه تمام شده هریک از سکوهای خورشیدی و بادی را کمتر از 100میلیون ریال ذکر کرد و گفت: این سکوها در زاهدان طراحی شده و قدرت تحمل شدیدترین بادهای موجود منطقه را دارد به طوری که سیستم با وزش باد شدید نیز دچار مشکل نخواهد شد.

مدیرعامل شرکت مدیریت برق نیروگاه های سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: هم اینک در نیروگاه ایرانشهر چهار واحد 64 مگاواتی بخار برای تولید برق وجود دارد که سالیانه 500 میلیون لیتر مازوت مصرف می کنند.

محب علی پودینه تمیز با بیان اینکه برای تامین سوخت مورد نیاز این نیروگاه سالیانه 17 هزار کامیون به کار گرفته می شود گفت: برنامه گاز سوز کردن این نیروگاه در دستور کار قرار دارد و در این زمینه قرارداد حدود 400 میلیارد ریال در نظر گرفته شده که با تامین مشعل های مورد نیاز نیروگاه از خارج کشور در سالجاری انجام خواهد شد.وی با بیان اینکه بالاترین هزینه ها در نیروگاه ها تامین سوخت است اظهار داشت: با تبدیل سوخت از مازوت به گاز در نیروگاه ایرانشهر هزینه های سوخت، تعمیر و نگهداری تجهیزات 70 درصد در این نیروگاه کاهش می یابد.وی به نیروگاه کنارک در جنوب سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: این نیروگاه قدیمی(با بیش از 35 سال قدمت) شش واحد گازی دارد که قدرت تولید عملی در هر لحظه آن مجموعا 96 مگا وات است.

مدیرعامل شرکت مدیریت برق نیروگاه های سیستان و بلوچستان ادامه داد: این نیروگاه با توجه به صرفه اقتصادی داشتن در مدار تولید قرار دارد به طوری که در طول سال بین سه تا پنج ماه فعال و در مدار است و در این راستا سال گذشته در مدت پنج ماه در مدار بودن و تولید برق حدود 170 میلیون لیتر گازوئیل مصرف داشت.

پودینه ادامه داد: اگر این نیروگاه همیشه در مدار تولید باشد مصرف گازوئیل آن به سه برابر یعنی حدود 500 میلیون لیتر افزایش پیدا خواهد کرد که تاکنون هیچ زمانی همیشه در مدار تولید نبوده است.وی اظهارداشت: همچنین نیروگاه زاهدان با هشت واحد گازی که هر کدام 17 مگاوات تولید دارد همان شرایط نیروگاه کنارک را دارد اما این نیروگاه بیشتر از نیروگاه کنارک در مدار است.وی گفت: این نیروگاه با مصرف سالانه 276 میلیون لیتر گازوئیل 65 درصد در مدار تولید قراردارد و اگر این نیروگاه 100 درصد در مدار باشد میزان گازوئیل مصرفی آن به بیش از 600 میلیون لیتر افزایش خواهد یافت.

وی ادامه داد: از آنجایی که نیروگاه زاهدان به دلیل تغذیه شهرستان های زاهدان، خاش، زابل و سراوان بیشترین مصرف را دارد، از نظر پایداری و تولید ضعیف ترین نقطه محسوب می شود.وی تصریح کرد: تولید مجموع 136 مگاوات برق این نیروگاه پاسخگوی میزان مصرف نیست که خوشبختانه در سفر وزیر نیرو و نصب نیروگاه جدید این مشکل رفع خواهد شد.

پودینه با بیان اینکه نیروگاه بمپور سیستان و بلوچستان تنها نیروگاه گازی استان محسوب می شود گفت: این نیروگاه از بهمن سال 93 از مصرف گازوئیل خارج و گازی شد.وی گفت: این نیروگاه با دارا بودن دو واحد گازی حدود 324 مگا وات برق تولید می کند.وی خاطر نشان کرد: نیروگاه بمپور یک نیروگاه سیکل ترکیبی مشتمل بر بخش گازی و بخاراست که هم اینک قسمت تنها بخش گازی آن راه اندازی شده و بخش بخار آن غیر فعال است.

وی ادامه داد: اگر بخش بخار این نیروگاه راه اندازی شود 160 مگاوات به میزان تولید آن افزوده خواهد شد به طوری که در مجموع به حدود 484 مگاوات تولید خواهد رسید.وی تصریح کرد: راندمان تولید این نیروگاه هم اینک 32 درصد است که در صورت راه اندازی بخش بخار راندمان به 48 درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

مدیرعامل شرکت مدیریت برق نیروگاه های سیستان و بلوچستان گفت :سوخت های موردنیاز نیروگاه های استان از طریق استان های کرمان، اصفهان و بندرعباس تامین می شود.وی افزود: اگر در نیروگاه ها به جای استفاده از گازوئیل که علاوه بر تامین هزینه جابه جایی و سایر هزینه ها و مشکلات از انرژی نو که همان انرژی پاک هستند استفاده شود می توان گفت صرفه اقتصادی بیشتر خواهد بود.

پودینه ادامه داد: توربین های بادی و خورشید شاید در مرحله نخست دارای هزینه های بالایی باشند اما در مدت دو سال بعد از راه اندازی صرفه اقتصادی زیادی خواهد داشت زیرا سیستان و بلوچستان از نظر انرژی های نو جزو استان های برتر کشور محسوب می شود.وی تصریح کرد: سرمایه گذاری در بخش انرژی های نو در سیستان و بلوچستان از یک سو با توجه به نیاز داخل و از سوی دیگر با توجه به نیاز شدید کشورهای افغانستان و پاکستان و امکان صادرات به این کشورها صرفه اقتصادی خوبی دارد.

وی اظهارداشت: هم اینک از سیستان و بلوچستان 65 تا 70 مگاوات برق به کشور پاکستان و20 تا 25 مگا وات به افغانستان صادر می شود که با توجه به نیاز این کشورها و درخواست بیشتر از سوی این کشورها زمینه برای سرمایه گذاری در بخش انرژی های نو این استان فراهم است .وی تاکید کرد: علاقه مندان سرمایه گذاری می توانند با آورده 10 درصد از مزایای صندوق توسعه ملی استفاده کنند.وی ادامه داد: استاندار و تمامی مسوولان استانی آماده همکاری با سرمایه گذاران این بخش هستند.وی پیشنهاد داد برای افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در بخش انرژی های نو سیستان و بلوچستان دولت دو تا سه مزرعه انرژی در استان راه اندازی کند تا بخش خصوصی بعد از صرفه اقتصادی داشتن و اعتماد سازی اولیه این مزارع را از دولت خریداری کند.

رییس دانشگاه زابل گفت: انرژی ها نو یکی از مباحث مطرح در جهان است و استان سیستان و بلوچستان به ویژه منطقه سیستان از نظر تولید برق بادی در شرایط بسیار مطلوب قرار دارد.

دکتر محمود اوکاتی صادق ادامه داد: منطقه سیستان با 200 روز وزش باد در سال آن هم با سرعت کافی دارای صرفه اقتصادی بالا برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در زمینه راه اندازی توربین های بادی در منطقه است.وی تصریح کرد: خوشبختانه هم اینک تکنولوژی توربین بادی در دنیا پیشرفت خوبی داشته و سرمایه گذاری این بخش دارای صرفه اقتصادی بسیار خوب برای سرمایه گذاران است زیرا در منطقه سیستان رنکینگ باد خیلی بالا است به صورتی که بهترین رنکینگ باد دنیا محسوب می شود.وی با بیان اینکه انرژی های بادی دارای صرفه اقتصادی خیلی خوبی هستند گفت: با توجه به قابلیت های بالای منطقه سیستان و صرفه اقتصادی داشتن این بخش می توان چندین هزار مگاوات برق با استفاده از توربین های بادی در منطقه تولید کرد.

رییس دانشگاه زابل گفت: خوشبختانه علاوه بر پرداخت تسهیلات خوب و قابل توجه از سوی صندوق توسعه ملی به سرمایه گذاران، استاندار سیستان و بلوچستان و مسوولان استانی با توافق با وزارت نیرو آماده هر گونه همکاری با علاقه مندان سرمایه گذاری این بخش در استان هستند.

اوکاتی صادق گفت: برق تولید شده در منطقه هم مصرف کننده داخل دارد و هم با توجه به نیاز کشورهای همسایه مصرف کننده خارج از کشور دارد و بررسی ها نشان داده که سرمایه گذاری در منطقه با توجه به قابلیت های فراوان دارای توجیه اقتصادی خوبی است به طوری که در مدت سه تا پنج سال برگشت سرمایه و سود آوری امکان پذیر است.وی گفت: انرژی بادی نسبت به انرژی خورشیدی صرفه اقتصادی بالاتری دارد و سایر انرژی ها نیز از جمله انرژی دریایی در دنیا در مرحله تحقیقاتی قرار دارند.