۲۰ درصد تلفات جهانی زلزله در ایران بوده است!

به گزارش ایسنا، حسن علی مجبوریان ـ قائم‌مقام مدیرعامل خانه عمران ـ در نشست خبری "ایمن‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله" اظهار کرد: در طول ۵۰ سال گذشته مقایسه زلزله در ایران و سایر کشورهای جهان نشان می‌دهد در کل دنیا ۴۷۰ هزار نفر در جهان از بین رفته‌اند و این رقم در ایران ۱۱۴ هزار نفر است. ما یک درصد جمعیت دنیا را داریم ولی بیش از ۲۰ درصد تلفات زلزله در جهان مربوط به ایران است.

وی با اشاره کشور ژاپن گفت: ژاپن با وجودی که از نظر ساخت‌وساز ایمن وضعیت مطلوبی داشته در سال ۲۰۰۳ تصمیم می‌گیرد که ۲۵ درصد ساختمان‌ها که مقاومت لازم از نظر استانداردهای خودشان را نداشته مقاوم‌سازی کنند که در طول ۱۵ سال آن رقم را به ۱۰ درصد کاهش داده‌اند.

زلزله بعد از مدتی فراموش می‌شود

قائم‌مقام مدیرعامل خانه عمران اظهار کرد: بسیاری از ساختمان‌هایی که در زلزله کرمانشاه فروریخته‌اند نوساز بوده‌اند. ما فراموشکاریم، زلزله اتفاق می‌افتد و ۴۰ هزار نفر کشته می‌شوند؛ رقمی که معادل یک جنگ است اما بعد از مدتی از یاد می‌بریم. باید از تجارب کشورهای دیگر استفاده کنیم. در بعضی کشورهای اروپایی بخش‌های خصوصی را درگیر کرده‌اند. بدنه جامعه نیز درگیر شده و انتظارات را بالا برده‌اند.

گردش مالی صنعت ساختمان از درآمد نفتی بیشتر است

به گفته مجبوریان، صنعت ساختمان تقریبا بزرگترین صنعت کشور است و از نظر ارقام مالی در صدر قرار دارد. ترنور مالی این بخش حدود ۸۰ تا ۹۰ هزار میلیارد تومان است که از میزان کل فروش نفت بیشتر است. درآمدهای کشورها در حوزه مالیاتی هم در همین حدود است.

وی افزود: هزینه ایجاد اشتغال با استفاده از صنعت ساختمان بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان در سال است؛ در حالی که در سایر صنایع به طور متوسط ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان است. بنابراین بخش ساختمان از زوایای مختلف دارای اهمیت است.

قائم‌مقام مدیرعامل خانه عمران با طرح این سوال که هدف اصلی در صنعت ساختمان چیست، گفت: کارکرد اصلی باید این باشد که یک خانه امن برای آسایش و آرامش ایجاد کنیم. مهمترین تستی که معمولا در ساختمان اتفاق می‌افتد زلزله است؛ رویدادی واقعی که متاسفانه حذف شدنی نیست. زلزله کرمانشاه بهانه‌ای شد تا یک بار دیگر به این موضوع بپردازیم.

مجبوریان اظهار کرد: عملکرد ساختمان‌های فلزی بر اساس گزارش موسسات رسمی نشان از نامناسب بودن اتصالات، جوش‌های نامناسب، جداشدگی دارد. در ساختمان‌های بتنی نیز مهم‌ترین مسئله پایین بودن کیفیت بتن، آرماتوربندی نامناسب، شکست اتصالات بوده است.

۸۰ درصد مشکلات ساختمان ناشی از ۲۰ درصد بی‌توجهی است

وی با بیان اینکه ۸۰ درصد مشکلات ساختمانی ناشی از ۲۰ درصد بی‌توجهی است گفت: در حال حاضر آیین‌نامه ۲۸۰۰ برای ساختمان‌های اسکلت فلزی یا بتنی راهکار دارد ولی در اجرا این کار اتفاق نمی‌افتد.

مجبوریان تصریح کرد: بیمارستان جدیدی که باید در بحران خدمات می‌داد در کرمانشاه ساخته شده بود در زلزله تخریب شد و نتوانست سرویس بدهد. آیین‌نامه‌های ما در چند سال گذشته سختگیرانه‌تر شده است. پس قاعدتا باید به سمت ایمنی می‌رفتیم اما چه اتفاقی افتاده که این مشکلات ایجاد می‌شود.

وی با بیان اینکه راهکارها باید جامع باشند گفت: باید راهکاری ایجاد کنیم که همه در آن ذی‌نفع باشند. مثلا کسی که می‌فروشد باید علاقه‌مند باشد، کسی که می‌خرد مطمئن باشد که کالای ایمن می‌خرد، بنابراین باید به منافع مشترک برسیم.

مجبوریان، دانش فنی و مدیریتی، طراحی، اجرا، نظارت، نظام‌مهندسی، متولیان شهری، قوانین مدنی، مصالح باکیفیت و رویه‌ها را ازجمله نقاط ضعف عنوان و تاکید کرد: نگاه تک‌بعدی و محدود را باید کنار بگذاریم و فضایی برای مشارکت ایجاد کنیم که در این فضا تعامل برای همه ذی‌نفعان ایجاد شود. از آنها دعوت کنیم و حرف‌هایشان را بشنویم. اگر همسویی و هم‌افزایی ایجاد شود راهکارها به نتیجه می‌رسد.

وی افزود: راهبردها باید در قالب آموزش نیروی انسانی، ایجاد مطالبه گری عمومی، پرورش عوامل اجرایی کارآمد و ترغیب نهادهای نظارتی مردم‌نهاد باشد. این راهبردها باید در قالب برد برد تنظیم شود.

مجبوریان، راهکار خانه ایمن را "سایمن" عنوان کرد و گفت: سایمن مخفف ساختمان ایمن است که به سه زمینه کنترل اجرا، صحت سنجی طراحی و بررسی منابع پرداخته شده است. با استفاده از این روش‌ها اگر بتوانیم یک سال به طول عمر ساختمان اضافه شود حدود ۵ تا ۶ میلیارد تومان از سرمایه‌های کشور حفظ می‌شود.

اظهارنظر مدیرعامل خانه عمران درباره ایمنی مسکن مهر کرمانشاه

همچنین حمید ادیبی ـ مدیرعامل خانه عمران ـ در این نشست در خصوص تخریب دیوارهای واحدهای مسکن مهر در زلزله کرمانشاه اظهار کرد: عکس‌ها نشان می‌دهد سقف و ستون‌ها نریخته و دیوارها فروریخته است. اگر زلزله‌ای آمد و ساختمانی سقفش فرو نریخت این ساختمان از نظر ایمنی حداقل‌های استاندارد را داشته است. قرار نیست این ساختمان‌ها مانند بیمارستان پایدار بماند؛ چون نوع ضرایب ایمنی آنها متفاوت است.

وی با اشاره دو دهه فعالیت خانه عمران گفت: ما یک نگاه چندبعدی به بحث ایمنی ساختمان داریم. مسئله ایمنی را نمی‌شود یک‌بعدی بحث کرد. برای تامین ایمنی و تحقق آن که حق افراد است باید یک هم‌افزایی بین ارکان مختلف ساخت‌وساز، تشکل‌های تخصصی، رسانه‌ها و مردم ایجاد کنیم و در قالب برنامه‌هایی مشترک، به ایمنی دسترسی پیدا کنیم.

ارائه هشت راهبرد برای ایمنی ساخت‌وساز

مدیرعامل خانه عمران با ارائه هشت راهبرد برای تحقق ایمنی ساختمان اظهار کرد: اصلاحات ساختاری و فرآیندی در نظام ساخت‌وساز، توسعه دانش و اخلاق حرفه‌ای دست‌اندرکاران، پرورش عوامل اجرایی کارآمد، اجرای مدل‌های انگیزشی و رویدادهای تشویقی داوطلبانه، ارتقای آگاهی عمومی و مطالبه گری بهره‌برداران، شفافیت و پاسخگویی در وظایف و مسئولیت‌ها، استفاده حداکثر از فناوری اطلاعات و ترغیب و بسط نهادهای نظارتی مردم‌نهاد در این مدل باید لحاظ شود.

ادیبی تصریح کرد: با جبر، لزوما امکان دسترسی به ایمنی ساختمان وجود ندارد. کما اینکه طی این مدت با این همه الزامات به این مهم دست پیدا نکردیم. لذا باید به دنبال مدل‌های داوطلبانه که قاعده برد ـ برد در آنها لحاظ شود و منابع مختلف ذی‌نفعان دیده شود این مسیر را طی کنیم. از جمله مواردی که می‌تواند در این راستا به ما کمک کند پیش‌بینی یک سری جوایز، مسابقات و نشان‌ها است. یکی از مدل‌های به اجرا گذاشته شده، مدل ارائه شده از سوی گروه تضمین کیفیت ساختمان ایمن (سایمن) است.

ابداع اتاق ایمن برای زمان وقوع زمین‌لرزه

همچنین آجرلو ـ مشاور ارشد خانه عمران ـ گفت: بعضا ساختمان‌ها در زلزله فرو نمی‌ریزد اما در پس‌لرزه‌ها دچار ریزش می‌شود که باید برای آن راهکار داشته باشیم. اینکه ساختمان‌ها هیچ حرکتی نداشته باشد هزینه‌های زیادی دارد ولی می‌شود در هر واحد یک اتاق را با سازه‌های سبک مقاوم‌سازی کرد؛ به‌طوری‌که اگر ساختمان به نسبت ارتفاع و شرایط دچار ریزش شد آن اتاق، ایمن باشد و به‌محض آنکه هشدارهای زلزله آمد افراد بتوانند به اتاق ایمن بروند. من این طرح را ابداع و در شهرداری مطرح کردم. بعد از آنکه از شهرداری خارج شدم بعضی افراد به نام خودشان پرورش دادند ولی چیزی که عملیاتی شود بیرون نیامد.

سازنده بیمارستان سالم مانده کرمانشاه: اسکلت سالم مانده و بنا دچار تخریب شده است

در این نشست همچنین حسن ارباب، سازنده بیمارستان کرمانشاه که در زلزله اخیر سالم مانده و دچار تخریب نشده است گفت: آن بیمارستان به لحاظ ساختار اسکلت مشکلی نداشت و بیشتر در نمای ساختمان مشکل ایجاد شده که به ساختمان دوخته نشده است. ساختمان ایستایی دارد ولی دیوارها پیوستگی لازم را نداشته است.

مدیر سابق خانه‌سازی افزود: مسئله اصلی این است که ساختمان اقتصادی باشد؛ یعنی فارغ از بحث زلزله، بتواند قابل‌فروش باشد و سودآوری داشته باشد که مقررات متفاوتی هم برای این کار داریم. البته باید فرهنگ‌سازی کنیم که بی‌جهت مصرف مصالح سنگین و گران‌قیمت در نما به کار برده نشود. سنگ بلای عجیبی است. البته برای همه ساختمان‌ها آن را رد نمی‌کنیم.

ارباب با بیان اینکه هزینه هر مترمربع سازه سالم حداکثر ۹۰ هزار تومان بالاتر از سازه غیر ایمن است گفت: در کل قیمت تمام‌شده این رقم حدود ۱.۵ درصد می‌شود. اما می‌بینیم برخی سازندگان برای این رقم ناچیز، با احداث یک ساختمان ناایمن، کل ساختمان را زیر سوال می‌برند.