آیا دوران طلایی تجدیدپذیرها نزدیک است؟

به گزارش ایسنا، برخی می‌گویند تجدیدپذیرها یک تهدید اگزیستانسیالیستی نیستند و بر این باورند که به دلیل هزینه‌های بالا و یارانه‌های دولتی ضروری، ممکن است تا سال ۲۰۴۰ تنها سهم اندکی داشته باشند. از سوی دیگر، دیگران بر این باورند که هزینه‌ها به‌سرعت رو به کاهش است و ممکن است تجدیدپذیرها سهم قابل‌توجهی در تولید برق پیداکرده و نه‌تنها زغال‌سنگ بلکه گاز طبیعی را نیز از این نظر کنار بزنند.

این حقیقت هم وجود دارد که اوضاع به دلیل پیشرفت‌های فناوری، به‌سرعت در حال تغییر است. هزینه سربه‌سر منابع انرژی تجدیدپذیر مختلف به میزان قابل‌توجهی کاهش‌یافته و انرژی خورشیدی و بادی پیشتاز هستند. ظرفیت نیروی بادی جهانی از ۹۳ گیگاوات در سال ۲۰۰۷ به ۵۴۰ گیگاوات در پایان سال ۲۰۱۷ رسید. دراین‌بین، ظرفیت خورشیدی از ۱۰۰ گیگاوات در سال ۲۰۱۲ به ۴۰۵ گیگاوات در سال ۲۰۱۷ رسید که افزایش چهار برابری داشته است. فوتوولتائیک خورشیدی حتی از ظرفیت انرژی هسته‌ای (۴۰۳ گیگاوات در سال ۲۰۱۷) فراتر رفت.

نقش تجدیدپذیرها در سبد انرژی اندک است، اما به‌سرعت رشد می‌کند و ظرف چند دهه آینده احتمالا رقیب سختی برای نفت و گاز خواهد بود. مطمئنا منابعی که ازنظر اقتصادی مقرون‌ به‌ صرفه بوده، به‌راحتی دسترس‌پذیر و دوستدار محیط‌زیست هستند تا سال ۲۰۴۰ راهشان را به صدر منابع انرژی خواهند گشود.

عملکرد مثبت ظرفیت تجدیدپذیر

درگذشته هزینه بالای تولید انرژی تجدیدپذیر، سرمایه‌گذاری در این بخش را محدود کرده بود. بااین‌همه به دلیل پیشرفت‌های فناوری، کاهش هزینه مجاز برق برای انرژی خورشیدی فوتوولتائیک و بادی رقابت‌پذیری این منابع را در برابر فناوری‌های تولید نیروی شناخته‌شده مانند زغال‌سنگ و گاز طبیعی افزایش داده است. در سال ۲۰۱۷ متوسط هزینه مجاز تولید برق آمریکا بدون یارانه برای فوتوولتائیک ۵۴ دلار به ازای هر مگاوات ساعت بود درحالی‌که برای انرژی بادی فراساحلی ۵۱ دلار، تولید نیروی گازسوز ۴۹ دلار، زغال‌سنگ ۶۶ دلار و هسته‌ای ۱۷۴ دلار بود. روند کاهش مداوم هزینه‌های انرژی تجدیدپذیر به افزایش ظرفیت و سرمایه‌گذاری منجر شد.

در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۶۰ گیگاوات ظرفیت تولید نیرو افزوده شد. صنعت تجدیدپذیر ۲۸۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ سرمایه‌گذاری کرد و ۹۸ گیگاوات خورشیدی و ۵۲ گیگاوات بادی اضافه کرد. هر دو مجموعاً ۵۸ درصد در مقایسه با ۲۸ درصد گاز (۳۸ گیگاوات) و زغال‌سنگ (۳۵ گیگاوات) اضافه کردند. هیدرو و هسته‌ای نیز به ترتیب ۱۹ و ۱۱ گیگاوات اضافه کردند.

مشکل ذاتی

باوجود کاهش هزینه مجاز تولید برق، مشکل واقعی تجدیدپذیرها این است که زمانی که هوا آفتابی نیست و بادی نمی‌وزد، چه اتفاقی می‌افتد. ماهیت متناوب جریان برق از منابع خورشیدی یا بادی همچنان یک مشکل مانده است؛ بنابراین انرژی تجدیدپذیر برای تامین هرگونه کمبود یا پیک تقاضا همچنان به شبکه متکی است.

تسلا بزرگ‌ترین باطری لیتیوم یونی جهان را در دسامبر سال ۲۰۱۷ در «استرالیای جنوبی» نصب کرد که مانع از وقوع رویداد ناخوشایندی می‌شود که در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد و کل این ایالت به خاموشی فرورفت. افت قابل‌توجه قیمت باطری و سایر تدابیر کاهش هزینه به بخش تجدیدپذیر کمک خواهد کرد مستقل از یارانه‌های دولتی و بدون تکیه‌بر حمایت شبکه، رشد کند.

دورنمای روشن برای تجدیدپذیرها

برتری سوخت‌های فسیلی که در سال ۲۰۱۷ حدود ۸۵ درصد از مجموع سبد انرژی را تشکیل دادند به نظر می‌رسد از سوی دو مدعی به چالش کشیده خواهد شد: نفوذ خودروهای برقی و منابع انرژی تجدیدپذیر. این دو با تغییر اذهان عمومی که به میزان فزاینده نگران انتشار گازهای گلخانه‌ای و محیط‌زیست است، حمایت یافته‌اند. چند دهه آینده برای بخش‌های نفت، زغال‌سنگ و گاز طبیعی به‌خصوص در بخش‌های حمل‌ونقل و نیرو چالش‌برانگیز خواهد بود. زغال‌سنگ درحال‌حاضر رو به افول است و گاز طبیعی در نوبت بعدی قرار دارد.

طبق مطالعات بلومبرگ نیو انرژی فاینانس، انرژی بادی و خورشیدی تا سال ۲۰۴۰ سهم بزرگی از ظرفیت نصب‌شده جهانی را در مقایسه با سال ۲۰۱۶ به دست خواهند آورد. سهم هر دو از ۱۲ درصد در سال ۲۰۱۶ به ۴۶ درصد در سال ۲۰۴۰ افزایش خواهد یافت درحالی‌که انتظار می‌رود نقش سوخت‌های فسیلی در تولید نیرو کوچک شود.

ما مطمئنا نمی‌توانیم استفاده از سوخت‌های فسیلی را در زندگی روزمره حذف کنیم و بخش یکپارچه‌ای از زندگی ما برای مدت طولانی خواهد بود. بااین‌همه دوران طلایی انرژی‌های تجدیدپذیر نزدیک است زیرا هزینه آن‌ها نسبت به سوخت‌های فسیلی رو به کاهش است و این تحول، کیفیت زندگی بسیاری از بخش‌های جامعه را بهبود خواهد بخشید.