موفقیت محققان در توسعه فناوری نیروگاه‌های خورشیدی حرارتی

دکتر محمود یعقوبی، عضو هیات علمی دانشگاه شیراز و مجری طرح در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به سابقه دانشگاه شیراز در طراحی و ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر، گفت: در دانشگاه شیراز از سال ۱۳۴۷ که من دانشجوی این دانشگاه بودم، پروژه‌ای در زمینه انرژی‌های خورشیدی اجرایی می‌شد و از آن زمان مطالعات در حوزه انرژی‌های خورشیدی به‌ویژه در بخش حرارتی در دستور کار بوده است.

وی با اشاره به انعقاد قراردادی میان این دانشگاه با وزارت نیروی وقت در زمینه ساخت نیروگاه تجدیدپذیر یک مگاواتی، اظهار کرد: این پروژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی متوقف شد، ولی در سال ۱۳۷۸ پیشنهادی از سوی معاونت برق وزارت نیرو به دانشگاه شیراز در زمینه اجرای پروژه نیروگاه خورشیدی ۲۵۰ کیلوواتی با استفاده از فناوری کلکتورهای سهموی خطی ارائه شد.

مجری طرح با بیان اینکه این پیشنهاد از سوی دانشگاه شیراز پذیرفته شد، ادامه داد: طراحی و ساخت اجرای این پروژه ۱۰ سال به طول انجامید و در این طرح از فناوری‌های داخل کشور بهره بردیم.

یعقوبی به بیان جزئیات این طرح اشاره کرد و یادآور شد: در فاز اول این طرح قرار بود بخار با دمای ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد و فشار ۲۱ بار تولید شود که این فاز به نتیجه رسید.

مجری طرح اضافه کرد: فاز دوم این پروژه شامل تولید برق می‌شود که در سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۸۹ به دلیل مشکلات مالی و اعمال تحریم‌ها علیه کشور، سیکل تولید برق این نیروگاه انجام نشد.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز افزود: ولی در ادامه ما نسبت به طراحی و ساخت کلکتور به طول ۲۵ متر اقدام کردیم و با قراردادی که با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به امضا رسید، مقرر شد کلکتور این نیروگاه خورشیدی در مقیاس صنعتی ساخته شود.

وی گفت: از این رو طول کلکتور این نیروگاه ۱۰۰ متر انتخاب شد که برای اولین بار در ایران موفق به طراحی و ساخت کلکتورهای صنعتی به طول ۱۰۰ متر شدیم و توانستیم آن را نصب کنیم.

یعقوبی خاطر نشان کرد: ما امیدوار بودیم که تکنولوژی سهموی خطی برای ظرفیت ۱۷ مگاواتی نیروگاه یزد که قرار بود ۱۰ سال قبل ساخته و نصب شود، به کار برده شود، ولی پروژه یزد ادامه نیافت.

به گفته این محقق، این امر در شرایطی محقق شد که فناوری کلکتورهای سهموی با طول زیاد در حد استانداردهای جهانی را در دانشگاه شیراز و با حمایت سازمان انرژی‌های نوی ایران و معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری کسب کردیم و نشان دادیم که این فناوری در کشور توسعه یافته است.

یعقوبی به کاربرد نیروگاه خورشیدی حرارتی تولیدشده اشاره کرد و یادآور شد: قرارداد امضا شده با وزارت نیرو برای ساخت نیروگاه ۲۵۰ کیلوواتی بود که فاز اول آن که شامل تولید بخار بود، اجرایی شد؛ ولی فاز دوم آن که شامل تولید برق از بخار بود، متوقف شد؛ چرا که تولید برق از بخار یک فناوری ۱۵۰ ساله است و اجرای آن هیچ نوآوری نداشت و نوآوری ما در این طرح این است که توانستیم از انرژی خورشیدی که در منطقه (شیراز) با شدت خاصی می‌تابد، بخار با دمای بسیار بالا تولید کنیم.

وی در این باره توضیح داد: دو نوع سیستم تولید برق از انرژی‌های خورشیدی وجود دارد؛ یکی از آنها استفاده از سل‌های خورشیدی است که به آن سیستم‌های «فتوولتائیک» گفته می‌شود و در حال حاضر در بسیاری از نقاط کشور نصب و راه‌اندازی شده است.

این محقق حوزه انرژی‌های خورشیدی، سیستم دیگر تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر را سیستم حرارتی دانست و گفت: در این روش از کلکتورهای سهموی استفاده می‌شود، به گونه‌ای که روغن از کانون این کلکتور عبور می‌کند و درجه حرارت را به ۲۹۰ درجه سانتیگراد می‌رساند و از این طریق می‌توان بخار را تولید و از آن برق تولید کرد.

وی با تاکید بر اینکه ما با اجرای پروژه «توسعه فناوری انرژی خورشیدی حرارتی در کشور» فناوری‌های انرژی‌ خورشیدی حرارتی را توسعه دادیم، اظهار کرد: در حال حاضر این نیروگاه ۲۵۰ کیلووات و کلکتور ۱۰۰ متری در مجاورت سیکل ترکیبی نیروگاه فارس در حدود ۳۰ کیلومتری شیراز نصب شده است.

مجری طرح ابراز امیدواری کرد که وزارت نیرو برنامه ایجاد ۱۷ مگاوات برق با استفاده از فناوری حرارتی را به مرحله اجرا برساند، تاکید کرد: ایران ظرفیت بسیار فراوانی در انرژی‌های خورشیدی دارد، در حالی که بسیار نسبت به جامعه جهانی در استفاده از این انرژی‌های تجدیدپذیر عقب است.

یعقوبی، میزان مصرف کشور در انرژی‌های تجدیدپذیر را کمتر از یک درصد کل تولید برق کشور دانست و گفت: این در حالی است که تا ۱۰ سال آینده بسیاری از کشورهای دنیا بیش از ۲۵ درصد از انرژی‌های خود را از محل انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشید کسب خواهند کرد.

به گفته وی، رسیدن به این هدف برنامه‌ریزی و سیاست‌زدگی از برنامه‌ها را می‌طلبد.