ایده‌ای برای مقرون‌به‌صرفه بودن برق حاصل از انرژی خورشیدی

دکتر فاطمه راضی در گفت‌وگو با ایسنا با تأکید بر این‌که ایران نباید از تکنولوژی ساخت پنل‌های سیلیکونی خورشیدی دور باشد، اظهار کرد: هم‌اکنون دنیا در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر به حد اشباع رسیده است و ورود ما در این زمان دیرهنگام است، اما درعین‌حال نباید از این موضوع غافل شد.

متخصص انرژی‌های تجدیدپذیر افزود: همواره در تهیه سلول‌های خورشیدی سیلیکونی موضوعات زیست‌محیطی و آب مطرح است.

وی توضیح داد: در همه صنایع، مفهومی به اسم Cycle Assessment Life به معنای ارزیابی چرخه عمر هر چیزی مطرح است، بدین معنا که هر محصولی از لحظه استخراج از معدن تا لحظه نابودی چقدر آب و انرژی، مصرف و یا CO۲ منتشر می‌کند (آلودگی زیست‌محیطی) و آیا این میزان هزینه یا بیشتر از آن در طول مدت عمر استفاده از محصول حاصل می‌شود یا خیر؟

دکتر راضی با بیان این‌که در سلول‌های خورشیدی هم همواره این موضوع مطرح است که برای استخراج سیلیس چقدر انرژی، صرف و چه میزان CO۲ منتشر می‌شود؟ افزود: در LCA ردپای آب و کربن را مدنظر قرار می‌دهند، به عبارتی دو نکته زیست‌محیطی است که البته این موضوع در کشورهای کم‌آبی چون ایران اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که در سلول‌های خورشیدی سیلیکونی میزان آب و انرژی مصرفی بیش از انرژی تولیدی سلول‌های خورشیدی در طول عمر مفید ۲۰ ساله‌شان است.

وی با بیان این‌که سلول‌های خورشیدی سیلیکونی ازنظر رصد علمی و منحنی S به اشباع رسیده است، در ادامه خاطرنشان کرد: اما بشر می‌تواند با استفاده از ایده‌های خلاقانه خود مشکلات را برطرف کند، به‌عنوان‌مثال یکی از این مشکلات استفاده از سیلیکون است که می‌توان با تدابیری میزان بهره‌وری و بازدهی را افزایش داد.

ساخت سلول‌های خورشیدی ارزان‌قیمت بر پایه نانوفناوری سفارش یک متخصص

این متخصص انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده از تکنولوژی دیگری غیر از سیلیکون را از دیگر راهکارهای غیر هزینه‌بر بودن ساخت این سلول‌های خورشیدی برشمرد و افزود: در حال حاضر سیلیکون تجاری و پرمصرف شده است و حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد بازار در دست سلول‌های سیلیکونی خورشیدی است، اما درعین‌حال انواع دیگری از این پنل‌های خورشیدی با قیمت ارزان‌تر وجود دارد که به تکنولوژی‌های پیچیده و پیشرفته نیازی ندارد و بر پایه نانوفناوری بنا شده، به‌ویژه این‌که کشور در حوزه نانو پیشروست.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که در سلول‌های خورشیدی غیر سیلیکونی می‌توان از نوآوری‌های دیگری هم استفاده کرد چون هنوز در آن موارد در منحنی S علم به حد اشباع نرسیده‌ایم، گفت: اما همه این راه‌حل‌ها منوط به آن است که سیاست‌گذاران و نخبگان کشور برای ورود به آن متقاعد شوند.

دکتر راضی با اظهار تأسف از این‌که هنوز پرداختن به موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر در میان سیاست‌گذاران کشورمان یک سرگرمی است، افزود: شاید بیشتر مخالفت‌ها برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور موضوعات اقتصادی است که بخشی از آن ناشی از قیمت پایین انرژی در کشور است.

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران یادآور شد: حتی در صورت هزینه‌بر بودن تولید برق تجدیدپذیر ما باید صاحب این تکنولوژی و دانش فنی باشیم تا چنانچه به دلایل مختلف مجبور شدیم از منابع فسیلی استفاده نکنیم، بتوانیم از این تکنولوژی‌ها استفاده بهینه‌ای داشته باشیم.

وی در ادامه توضیح داد: کسانی که پرداختن به موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر را نوعی سرگرمی قلمداد می‌کنند، توجیهشان آن است که نباید در دام این انرژی‎‌ها بیفتیم و باید در مرحله نخست داشته‌هایمان را بهبود بخشیم که البته حرف اشتباهی نیست.

تأکید بر ضرورت حفظ توأمان داشته‌های موجود و ورود به انرژی‌های تجدیدپذیر

دکتر راضی با اعتقاد به این‌که این دو کار (حفظ داشته‌ها و ورود به انرژی‌های تجدیدپذیر) باید هم‌زمان و توأمان انجام شود، گفت: هم‌اکنون در کشور بخش عمده انرژی برق از نیروگاه‌های حرارتی با سوخت‌های فسیلی نظیر گاز، مازوت و یا نفت تأمین می‌شود که میزان بازدهی آن‌ها به علت دستگاه‌های فرسوده و ... کمتر از ۳۰ درصد است و یا میزان اتلاف در سیستم توزیع برق ایران بیش از آن مقداری است که در کشورهای پیشرو وجود دارد؛ اما با اصلاح تجهیزات موجود می‌توان ظرفیت تولید برق را افزایش و اتلاف را کاهش داد. همچنین با بهینه‌سازی مصرف در بخش‌های مختلف می‌توان تا حد قابل قبولی کمبود تولید برق نسبت به مصرف را جبران کرد.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که با اصلاح وضعیت موجود حتی می‌توان میزان ورود CO۲ و گازهای گلخانه‌ای به جو زمین را کاهش داد، افزود: هم‌چنین می‌توان با اصلاح نیروگاه‌ها و قرار دادن فیلتر در جهت بهبود وضعیت گازهای گلخانه‌ای تلاش کرد، بدین ترتیب انرژی برق با میزان هزینه کمتری (هزینه زیست‌محیطی) حاصل می‌شود.

وی با تأکید مجدد بر این‌که باید بر سرمایه‌های موجود متمرکز شد و در این جهت معایب را اصلاح کرد، خاطرنشان کرد: هم‌اکنون در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و انرژی خورشیدی حتی واردکننده تکنولوژی هم نیستیم، بلکه خریدار تجهیزات (سلول‌های خورشیدی) هستیم.

ایران جزو ۱۵ کشور برتر در حوزه تولید علم و جزو ۴ کشور نخست دنیا در حوزه نانو

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که آیا ورود به دانش فنی انرژی خورشیدی در کشور صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ افزود: ایران در دنیا جزو ۱۵ کشور برتر در حوزه تولید علم و جزو ۴ کشور نخست دنیا در حوزه نانو است و علت این پیشرفت در حوزه نانو ورود زودهنگام ایران و در زمان شکل‌گیری این علم در دنیا بوده است.

دکتر راضی با بیان این‌که در رصد علمی بحثی تحت‌عنوان منحنی S علمی وجود دارد، گفت: این بدان معناست که مراحل رشد هر تکنولوژی منحنی شبیه به S دارد و باید توجه کرد علم در کجای این منحنی قرار دارد؟ آیا در مرحله رشد نمایی است یا در حال ثابت شدن و آرامش هستند.

وی افزود: در حوزه نانو ایران در مرحله رشد نمایی وارد این علم شد، چون در آن زمان این دیدگاه در سیاستمداران وجود داشت که وارد علمی نوآورانه شویم.

وی با بیان این‌که در سال‌های ۷۹ و ۸۰ سرمایه‌های عظیمی به‌صورت اعطای وام‌های بلاعوض به اساتید برای تجهیز آزمایشگاه‌ها هزینه شد، تصریح کرد: چراکه در آن زمان عزم نخبگان علمی و سیاستمداران بر آن بود که در علم نانو وارد شویم، اما در مقابل در میکروالکترونیک باوجود اساتید برجسته به‌موقع وارد نشده‌ایم.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که فناوری‌های "های تک" در انرژی‌های تجدیدپذیر در گذشته تنها در اختیار ۴ تا ۵ کشور بوده است، گفت: اما برخی کشورها نظیر هند و چین با دور زدن فناوری به هر طریقی به این فناوری‌های برتر دست یافته‌اند، این در حالی است که ما همچنان مصرف‌کننده محصولات هندی و چینی هستیم که کیفیت آن با دیگر کشورهای پیشرو در این حوزه برابری نمی‌کند.

قیمت تمام‌شده ساخت کارخانجات ویفرهای سیلیکونی بسیار بیشتر از واردات سلول‌های خورشیدی به کشور

دکتر راضی با بیان این‌که بااین‌وجود، کشورهای هند و چین زمینه ایجاد این فناوری‌های "های تک" را در کشورشان به وجود آورده‌اند، افزود: اساس سلول‌های خورشیدی ویفرهای سیلیکونی است و با توجه به هزینه‌های موجود صرفه اقتصادی ندارد که دانش فنی تولید آن را وارد کشور کنیم.

وی در ادامه توضیح داد: با فرض این‌که ویفرهای سیلیکونی در کشور به مرحله ساخت و تولید رسیده است، باید همه مراحل ساخت و راه‌اندازی کارخانه طی شود که قیمت تمام‌شده آن شاید حدود چندین برابر آن چیزی باشد که سلول‌های خورشیدی را وارد می‌کنیم.

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که علت مقرون‌به‌صرفه بودن این محصولات و راه‌اندازی کارخانجات چندملیتی در چین، وجود کارگران ارزان‌قیمت است، گفت: این موضوع سبب شده است که همه کشورها ازجمله ژاپن کارخانجات خود را در چین راه‌اندازی کنند که از فواید آن برای چینی‌ها انتقال تکنولوژی به این کشور و به کار گرفته شدن کارگران چینی است.

استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در عربستان سعودی باهدف جلب توریست

دکتر راضی با تأکید مجدد بر این‌که علاوه‌بر حفظ داشته‌ها، باید به دانش فنی انرژی‌های تجدیدپذیر هم دست پیدا کنیم، افزود: به‌عنوان‌مثال عربستان سعودی ازجمله کشورهایی با ذخایر غنی نفتی در دنیا است، اما درعین‌حال به بحث انرژی‌های تجدیدپذیر ورود کرده است که یکی از دلایل ورود آن‌ها به این حوزه فان و یا سرگرمی است، با صرف هزینه فراوان تعدادی متخصصان خارجی تکنولوژی و تجهیزات را وارد و نصب کرده‌اند که هدف از آن جلب توریست و گردشگر است.

وی با بیان این‌که کشور امارات متحده عربی هم باهدف جذب توریست و گردشگر در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده است، گفت: این کشور به دنبال ایجاد جزیره‌ای سبز است؛ ازاین‌رو ناگزیر از انتقال خاک هستند (جزایر این کشور نظیر جزیره کیش ازجمله جزایر مرجانی و فاقد خاک است)، سپس می‌کوشند به کمک فناوری "های تک" این جزیره را به جزیره سبز تبدیل کنند تا با جذب گردشگر، محلی برای کسب درآمد برایشان محسوب شود.

استفاده عربستان سعودی از انرژی‌های خورشیدی در آب‌شیرین‌کن‌ها

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که عربستان سعودی در آب‌شیرین‌کن‌ها از انرژی خورشیدی استفاده می‌کند، افزود: از کاربردهای مهم انرژی خورشیدی در موضوع آب‌شیرین‌کن‌هاست که بدین ترتیب آب‌شور دریا را به آب شرب تبدیل می‌کنند.

دکتر راضی بخشی از رسالت دانشگاهیان را متقاعد کردن سیاستمداران برای دستیابی به دانش فنی و تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر به‌شرط شنیده شدن دانست و خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات موجود سلب مسئولیت دانشگاهیان از این موضوع به جهت خودکم‌بینی ناشی از شنیده نشدن حرف‌هایشان است و دیگری کاهش ریسک‌پذیری سیاستمداران برای ورود به حوزه‌های نوین است، درحالی‌که نخبگان دانشگاهی باید منطبق با خواسته‌های جامعه عمل و به این بحث ورود کنند.

وی از دیگر مشکلات را قوانین موجود برای ارتقاء رتبه علمی اساتید دانشگاه برشمرد و افزود: برای ارتقاء علمی اساتید به تعداد مقالات منتشرشده، چاپ کتاب و تعداد دانشجوی فارغ‌التحصیل توجه می‌شود و حل یک مشکل صنعتی توسط یک استاد دانشگاه امتیازی برای وی محسوب نمی‌شود، پس به سراغ آن‌هم نمی‌رود.

تأکید بر ضرورت منظور کردن امتیاز در ارتقای علمی اساتید در صورت حل مشکل صنعتی

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که اما مسئولان همچنان شعار حفظ ارتباط میان دانشگاه و صنعت را سر می‌دهند، گفت: زمانی شاهد وقوع این اتفاق مبارک خواهیم بود که مبنای ارتقاء علمی اساتید حل مشکلات صنعت و داخل کشور باشد.

دکتر راضی توضیح داد: از شروط چاپ مقاله در ژورنال‌های معتبر علمی دنیا حل یک مشکل جهانی است، ازاین‌رو وقتی در چاپ مقاله Case Study مطرح می‌شود به‌ویژه در خصوص ایران آن مقاله به‌راحتی کنار گذاشته می‌شود، چون معتقدند هیچ نوآوری در آن وجود ندارد، پس ارتقایی هم شامل حال آن استاد نمی‌شود.

وی ادامه داد: از طرفی صنعت هم به جامعه دانشگاهی اعتمادی ندارد، چون معتقد است دانشگاه در پی کسب درآمد از صنعت است و مشکلی را حل نمی‌کند. از سوی دیگر دانش دانشگاهی هم متفاوت از دانش صنعت و دانش موجود در کارخانجات است، ازاین‌رو باید مشکلات آموزش به‌صورت پایه‌ای برطرف شود.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که آموزش‌ها در آموزش‌وپرورش عمدتاً تئوریک و فاقد آموزش‌های عملی و مهارتی است، تصریح کرد: این وضعیت در دانشگاه‌ها نامناسب‌تر است و واحدهای کارآموزی دانشجویان به‌درستی گذرانده نمی‌شود که همگی از نقایص سیستم آموزشی کشور است.

دکتر راضی در ادامه سخنان خود با بیان این‌که از انقلاب صنعتی به بعد منابع فسیلی عملاً منبع انرژی در جهان محسوب شدند، گفت: اما هم‌اکنون این منابع فسیلی به‌تدریج رو به اتمام هستند و مباحث سیاسی هم در این خصوص بی‌تأثیر نیست.

وی با اشاره به بحران‌های سال‌های ۱۹۷۸ و نوسان قیمت در آن سال‌ها، افزود: با این بحران مشخص شد که نمی‌توان تنها بر اساس منابع سوخت فسیلی برنامه‌ریزی کرد، باید به دنبال منابع انرژی با امنیت بالا ازنظر سیاست‌گذاری و پایداری ‌بود که درنهایت دانشمندان به این نتیجه رسیدند که نباید در سبد انرژی یک کشور تنها یک منبع انرژی گذاشته شود.

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که بحث موجود درباره انرژی‌های تجدیدپذیر از سال‌ها پیش از منابع فسیلی مطرح شد، خاطرنشان کرد: وجود آسیاب‌های بادی در چند هزار سال پیش از میلاد مسیح نشان می‌دهد که در آن دوران از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شده است.

آشنایی بشر با انرژی‌های بادی و خورشیدی به‌عنوان نخستین منابع انرژی‌های تجدیدپذیر

دکتر راضی تصریح کرد: اما همواره در دنیا سوخت‌های فسیلی به علت راحتی، سهل‌الوصول بودن و قیمت مناسب بیشتر مورداستفاده قرار گرفتند و دانشمندان با گذشت زمان و شرایط قیمت و سیاست‌گذاری و وجود مباحثی چون موضوعات زیست‌محیطی و افزایش دمای زمین و در پی آن تغییرات اقلیمی و آب‌وهوایی بر آن شدند که جهان به سمت کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و استفاده از دیگر منابع انرژی حرکت کند.

وی باد و خورشید را از نخستین منابع انرژی‌های تجدیدپذیر دانست که بشر با آن‌ها آشنایی داشت، خاطرنشان کرد: ازنظر علمی و تکنولوژی انرژی خورشیدی پس از بادی و با گرم شدن کره زمین در دنیا مطرح شد و با موضوعاتی چون مباحث اپتیک، آیینه‌ها، متمرکزکننده‌ها و اجاق‌های خورشیدی موردتوجه بیشتر قرار گرفت.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران افزود: در اواخر قرن ۱۹ با کشف مواد نیمه‌رسانا بحث سلول‌های خورشیدی و سولار سل‌ها مطرح شدند، اما مجدداً به علت وجود مباحث سوخت‌های فسیلی انرژی خورشید برجسته نشد.

دکتر راضی با بیان این‌که با طرح شدن مشکلات سوخت‌های فسیلی، انرژی خورشیدی به‌عنوان منبع تولید انرژی الکتریکی و پاک‌ترین انرژی‌ها مطرح شد، ادامه داد: در دنیای امروز حرف اول را در سرمایش و گرمایش، خودروهای برقی و ... انرژی الکتریکی می‌زند؛ ازاین‌رو دانشمندان به سلول‌های خورشیدی فتوولتاییک برای تبدیل تابش خورشید به الکتریسیته روی آوردند.

آلمان به دنبال حذف انرژی هسته‌ای و جایگزینی انرژی خورشیدی در بازه زمانی طولانی

وی با بیان این‌که رشد انرژی خورشیدی از زمان آغاز و تا به امروز ادامه دارد، گفت: حتی کشورهای اروپایی که فاقد منابع فسیلی و همیشه واردکننده انرژی از این منابع هستند، به فکر تغییر تأمین منابع انرژی از فسیلی به هسته‌ای و اتمی افتادند که ضمن تأمین نیاز روزانه این انرژی‌ها امنیت بالایی هم داشتند، تنها مشکل تهیه اورانیوم بود که از کشورهای تحت استعمارشان تأمین می‌شد، اما به‌تدریج این منابع انرژی هم بعد از داستان فوکوشیمای ژاپن و چرنوبیل روسیه به مشکلاتی ازجمله امنیت دچار شد.

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: آلمان ازجمله کشورهای پیشرو در تکنولوژی به دنبال حذف انرژی هسته‌ای و جایگزینی انرژی خورشیدی در بازه زمانی طولانی بود، درحالی‌که آلمان کشور آفتابی نیست، اما امروز جزو کشورهای پیشرو در استفاده از انرژی‌های خورشیدی و بادی است.

دکتر راضی با بیان این‌که مقرر شده بود آلمان تا سال ۲۰۲۱ همه نیروگاه‌های هسته‌ای خود را تعطیل کند، افزود: اما در مقابل باید انرژی خورشیدی و بادی جایگزین می‌شد.

وی با بیان این‌که چین با تأسیس نیروگاه‌های عظیم خورشیدی در حد تراوات ساعت انرژی الکتریکی در طول سال تولید می‌کند، ادامه داد: چراکه چین به دنبال امنیت انرژی، پایداری منابع انرژی و در اختیار داشتن سیاست‌گذاری منابع انرژی بود تا تعیین قیمت توسط دیگران انجام نشود.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران، میزان تولید برق جهانی را چند ده هزار تراوات ساعت در سال دانست و گفت: این در حالی است که با تبدیل تابش نور خورشید به الکتریسیته می‌توان چندین برابر این میزان نیاز را تأمین کرد، اما واقعیت این است که به علل مختلف ازجمله چگالی پایین این انرژی و بازدهی نه‌چندان مناسب سیستم‌های تبدیل انرژی یعنی سلول‌های خورشیدی، علیرغم همه پیشرفت‌های جهانی تنها ۳ درصد از این مقدار توسط سیستم‌های فتوولتائیک تأمین می‌شود.

دکتر راضی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در بحث حرارتی را هم حائز اهمیت برشمرد و افزود: انرژی خورشیدی می‌تواند منبع خوبی برای تأمین انرژی حرارتی باشد، هم‌چنین انرژی تجدیدپذیر دیگری تحت‌عنوان زمین‌گرمایی وجود دارد که از گرمای درون زمین استفاده می‌شود.

وی زیست‌توده‌ها یا انرژی‌های زیستی را از دیگر منابع انرژی‌های تجدیدپذیر دانست و خاطرنشان کرد: با سوزاندن منابع زیستی و استفاده از حرارت آن برق تولید می‌شود، دقیقاً مشابه آنچه در نیروگاه‌های حرارتی در کشور رخ می‌دهد، یعنی با سوزاندن گاز در نیروگاه‌ها الکتریسیته تولید می‌شود. یا می‌توان توان حرارتی حاصل از انرژی زمین‌گرمایی را جایگزین تولید حرارت با کمک الکتریسیته کرد.

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران، مهم‌ترین حامل انرژی را جریان الکتریسیته دانست و گفت: ایران در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌خوبی وارد نشده، شاید به علت منابع سوخت فسیلی ارزان‌قیمت در دسترس است و یا این‌که هنوز با مشکلات کشورهای غربی و اروپایی مواجه نشده است.

دکتر راضی با بیان این‌که بحث زیست‌محیطی ازجمله آلودگی هوا در همه جای دنیا مطرح است، گفت: بخشی از آلودگی هوا متأثر از سوخت‌های فسیلی است، چون سوخت‎های فسیلی کیفیت مناسبی ندارند و حتی سوخت باکیفیت‌ترین آن‌ها به آلودگی هوا منجر می‌شود.

آغاز پدیده گرمایش زمین براثر وجود CO۲ ناشی از سوخت‌های فسیلی

وی بحث دیگر مرتبط با سوخت‌های فسیلی و مطرح در دنیا را موضوع گرمایش زمین برشمرد و افزود: دانشمندان علت اصلی گرمایش زمین را وجود CO۲ و علت باران‌های اسیدی را وجود اکسیدهای گوگرد و کربن در هوا می‌دانند که همه آن‌ها از سوخت‌های فسیلی منشعب می‌شوند.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: اما دانشمندان بر این باورند که CO۲ بر روی گرمایش زمین تأثیر مستقیمی می‌گذارد و ازآنجایی‌که ایران کشوری با آب‌وهوای گرم و خشک است، کمتر از کشورهای اروپایی واقع در مناطق سردسیر متوجه پدیده گرمایش زمین شده است.

بروز خشکسالی‌های وسیع از عوارض گرمایش زمین

دکتر راضی پدیده خشک‌سالی را ازجمله عوارض گرمایش زمین دانست و خاطرنشان کرد: البته درباره علت وقوع آن باید بررسی‌های علمی دقیقی انجام شود تا دریابیم سهم آلودگی‌ سوخت‌های فسیلی در این موضوع (گرمایش زمین و تغییر اقلیم) تا چه میزان است.

وی با اشاره به ایجاد گازهای گلخانه‌ای و تأثیر آن در حل شدن لایه ازن (O۳) گفت: ازن ترکیب خاصی از اکسیژن است، اکسیژن عادی O۲ و ازن با یک پیوند خاص غیرپایدار O۳ است که در شرایط جوی پایدار می‌ماند، اما این ترکیب خاص از اکسیژن در سطح زمین به‌تدریج از میان می‌رود.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که یک لایه از اتمسفر زمین را ازن تشکیل می‌دهد، افزود: پایداری ازن با انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو از میان می‌رود و بدین ترتیب این ترکیب خاص از اکسیژن، تجزیه و سپس حفره‌های خالی از ازن در اتمسفر ایجاد می‌شود.

دکتر راضی با بیان این‌که نقش ازن در جو جذب اشعه UV(اشعه خطرناک نور خورشید) است، ادامه داد: بدین ترتیب باوجود ازن در لایه اتمسفر تابشی که به زمین می‌رسد، تابش امنی خواهد بود، اما با تغییر غلظت و ضخامت لایه ازن این میزان تابش تغییر می‌کند.

ترمیم سوراخ لایه ازن و تعهدنامه پاریس

وی با بیان این‌که جهان برای ترمیم سوراخ لایه ازن تمهیدات خاصی اندیشیده است، تصریح کرد: مشکل پدیدآمده از سوخت‌های فسیلی ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال طول کشید تا خود را نشان بدهد، اما از بین بردن تأثیرات گازهای گلخانه‌ای به زمان بیشتری نیاز دارد که دراین‌باره دنیا به تعهداتش عمل نکرده است که از آن جمله تعهدنامه پاریس است.

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با بیان این‌که ایران یکی از امضاکنندگان این تعهدنامه است، افزود: به‌موجب این تعهدنامه روند افزایش دمای زمین باید تغییر کرده و از شیب آن کاسته شود.

دکتر راضی گفت: یکی از راه‌های کاهش شیب افزایش حرارت زمین جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر است تا میزان CO۲ کمتری وارد جو شود که برای رسیدن به آن ناگزیر از استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی یا استفاده از فیلتر در نیروگاه‌های سوخت و ... هستیم.

وی با بیان این‌که بحث انرژی موضوعی دینامیک و پویا است، خاطرنشان کرد: هر سال مصرف برق افزایش می‌یابد، برای جبران این افزایش باید در عین این‌که نیروگاه بیشتری اضافه کنیم، از انرژی‌های تجدیدپذیر هم استفاده شود.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران با تأکید بر این‌که باید کارایی و بازده نیروگاه‌های سوخت فسیلی هم افزایش یابد، گفت: همه این راه‌حل‌ها باید در کنار هم گذاشته شود حال آن‌که دنیا همچنان به آن عمل نکرده است.

دکتر راضی افزود: چین باوجود نیروگاه‌های خورشیدی فراوان هنوز به علت مصرف زغال‌سنگ به‌شدت گازهای گلخانه‌ای متصاعد می‌کند، چون هنوز نتوانسته است به تعهدات پاریس برسد.

ارزان‌قیمت بودن سوخت‌های فسیلی از موانع جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور

وی خاطرنشان کرد: در جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر مسائل اقتصادی حائز اهمیت است، هم‌اکنون خدمات انرژی با قیمت واقعی ارائه نمی‌شود و دولت بابت آن سوبسید پرداخت می‌کند.

این مدیر بخش انرژی‌های نو و محیط‌زیست دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران درباره انرژی‌ تجدیدپذیر خورشیدی گفت: در این خصوص با نصب پنل‌های خورشیدی دولت برق تولیدی را چند برابر قیمت برق تولیدی از شبکه می‌خرد، این موردی بود که در خصوص برق تجدیدپذیر به‌صورت فورس ماژور انجام شد و پاسخ هم داد.

دکتر راضی افزود: اما از آن بهتر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر ازجمله خورشیدی است؛ بر اساس قوانین مصوب قیمت برق تجدیدپذیر هر سال اعلام می‌شود، اما امسال قیمت خرید برق تجدیدپذیر کمتر از پارسال بود و دولت میزان برق کمتری را خریداری کرد.

تأکید بر ضرورت ورود دانشگاهیان تأثیرگذار در حوزه سیاست‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر

وی یادآور شد: برای حل این مشکل باید از دانشگاهیان تأثیرگذار در حوزه سیاست‌گذاری استفاده شود، چون هنوز در کشور معتقدند پرداختن به انرژی تجدیدپذیر نوعی سرگرمی است اما موضوع اصلی بحث اقتصادی است. هزینه بالای تولید برق تجدیدپذیر، قیمت پایین انرژی در کشور و ... همه از مواردی است که مسئولان رغبتی به استفاده از برق تجدیدپذیر ندارند.

این عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: اما به اعتقاد من به‌عنوان یک فرد دانشگاهی باید فناوری آن در کشور وجود داشته باشد.