گفتگو با دکتر شهرام تاج و مهندس مایکل احسانی

مصاحبه با رییس دپارتمان مدیریت و بازاریابی در دانشگاه تکنولوژی لارنس میشیگان برای هر خبرنگاری افتخار آفرین است. مردی که مدیریت بازار کمپانی فورد را متحول کرد. کسب بالاترین درجه علمی ، تدریس در دانشگاه های برجسته ی دنیا و کلی افتخار دیگر ، صمیمیت و افتادگی مثالزدنی دکتر شهرام تاج را از بین نبرده است. ویژگی ای که خاص تبار ایرانی اوست. شاید همین رگ و ریشه ی ایرانی اش این استاد مدیریت استراتژیک را از ینگه دنیا به وطن کشانده تا صنعت ما نیز از این تجربیات ارزشمند بهره مند شود. ایشان به همراه مهندس مایکل احسانی که حالا پس از دگردیسی عجیب در سیستم مدیریت کیفیت کالا در شرکت هایی چون توشیبا ، فوجیتسو ، دل کامپیوتر و...به کشور بازگشته است، هم قسم شده اند تا مدیریت کارآمد را در ایران آموزش دهند. گفتگوی اختصاصی نشریه پنجره ایرانیان با دکتر شهرام تاج و مهندس مایکل احسانی رابخوانید:

بیوگرافی:
دکتر شهرام تاج استاد و رئیس گروه مدیریت و بازاریابی در دانشگاه تکنولوژی لارنس در میشیگان است. دکتر تاج سال‌های متمادی تجربه در محیط آکادمیک، مشاور اجرایی، تخصص در  نوآوری مدل کسب و کار، مدیریت استراتژیک، طراحی سیستم‌های تولید، سیستم‌های بهینه سازی / شبیه سازی، و مدیریت زنجیره تامین دارد. وی قبل از پیوستن به دانشگاه تکنولوژی لارنس، در دانشگاه سنت توماس در هوستون از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۳ ریاست گروه مدیریت و بازاریابی را به عهده داشته است. دکتر تاج قبلا در دانشگاه دیترویت مرسی در فاصله سال‌های ۱۹۸۷ الی ۲۰۰۸ تدریس کرده است. او همچنین در برنامه MBA کارآفرینی جهانی  در دانشگاه کاتولیک  فو جن در تایوان  در سال‌های ۲۰۰۴-۲۰۰۶ تدریس و به عنوان استاد مدعو در دانشگاه پکینگ در چین در سال ۲۰۰۴ مشغول به کار بوده است. در فاصله سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۷ ایشان به تدریس در کالج بارو در دانشگاه شهر نیویورک اشتغال داشته است. دکتر تاج فارغ التحصیل  مهندسی صنایع و تحقیق در عملیات از دانشگاه ماساچوست در سال ۱۹۸۴در مقطع دکتراست. او دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته مهندسی صنایع از دانشگاه رود آیلند (۱۹۸۰) و لیسانس در ریاضیات کاربردی  تحقیق در عملیات از مدرسه برنامه ریزی و نرم افزار کامپیوتر در تهران  می باشد(۱۹۷۷).
 بیوگرافی:
مهندس مایکل احسانی دارای 30 سال سابقه در قسمت ارتقاء فرایند وکیفیت تولید می باشد و بیش از 25 سال سابقه ریاست بخش خدمات کیفی AIC Quality Services را در پرونده کاری خود دارد. او در صدها سازمان و شرکت در 32 کشور جهان همکاری داشته تا بتواند به بهبود و ارتقاء تولید وکیفیت کمک کند. آقای مهندس احسانی به عنوان نیروی محرکه ای که سبب موفقیت های شرکت بین المللی مهمی شد مورد قدردانی قرار گرفت، زیرا به کمک تغییراتی که بوجود آورد و مدیریت تولید او این  شرکت کامپیوتری در مدت 2 سال از فهرست تولید کنندگان ضعیف و مردود تبدیل به یک تولید کننده درجه یک در سطح جهانی شد و در نتیجه به یک منبع درآمد چندین میلیارد دلاری رسید.  او حسابرسی پروانه جواز وگواهی طرف سوم، بررسی صلاحیت تولید کننده طرف دوم، بررسی تفاوت ها ، مشاوره شامل lean six sigma،DMAIC  ، PDCA، 8D، 5S CAPA،FMEA ،APQP ،PPAP ،SPC ،TQM ،OE ،VM ،VSM و راهبردهای بهبود فرآیند را به مصرف‌کنندگان سراسر جهان ارائه می دهد که موجب عملکرد بهتر، بازده فرآیند و کیفیت تولید بهتر می شود. علاوه بر این، مهندس مایکل احسانی سمت مدیر کیفی در(British Petroleum)  شرکت  نفت انگلستان، مدیرارتقاء کیفیت در (General Electric) جنرال الکتریک آمریکا، مدیرارتقاء کیفیت (Chevron) شوران امریکا، و مشاور ارشد ISO 9000 در شرکت کامپیوتری Dell می باشد. او فارغ التحصیل دانشگاه هوستون Houston, Texas  دارای مدرک کارشناسی مهندسی الکترونیک و دارای مدرک Six Sigma Black Belt است. همچنین او دارای پروانه مجاز گواهی حسابرس ارشد از شرکت بین المللی حسابرسان (IRCA) می‌باشد. مهندس مایکل احسانی ترکیبی از کیفیت، بهبود فرآیند کار و مهارت های عملیاتی را برای سازمان ها و موسسات سراسر جهان به ارمغان می آورد و آنها را قادر می کند تا به سمت برنامه کاری پیش روند که بهبود فرآیند کار و ارتقاء و کیفیت را در فعالیت های روز مره خود در هم می آمیزد.
 چگونه با این صنعت آشنا شدید؟
دکتر تاج :از طریق آشناییتی که با شرکت نامی کاران دارم با این صنعت آشنا شدم. با توجه به سمیناری که در تابستان برگزار کردم اطلاعات بیشتری کسب کردم و بادیگر اعضا انجمن نیز آشنا شدم اکنون نیز که چند سالی است در این حوزه فعالم. هدف اصلی من این است که با استفاده از تجربه ی ام  بتوانم به بحث مدیریت بحران و بهینه سازی مصرف انرژی کمک شایانی بنمایم. اکنون به درستی تمام نقاط ضعف و قوت این مجموعه را می دانم. ما در این صنعت جدید رشد خوبی داشتیم تا جایی که برخی از شرکت های ایرانی به واقع در این حوزه برند شده اند. در و پنجره یک کالای خاص است. کالای استانداردی نیست که ما به مانند دیگر حوزه ها به بازار برویم و خریداری کنیم. برای خانه ای که پنجره ساخته می شود ابتدا اندازه‌گیری شده سپس باید نصب شوند و این نصب هم باید خوب انجام شود. سپس خدمات بعد از فروش است. اینها همگی مواردی است که به برندینگ یک مجموعه کمک می کند.
 تخصصص شما چقدر به پیشبرد این صنعت کمک می کند؟
دکتر تاج: با توجه به این مهم که تولید پنجره در صورت رعایت نکردن استانداردها بسیار راحت است اگر دولت استاندارد مشخصی را تعریف نکند؛ این صنعت به سرعت رو به زوال خواهد رفت. با رعایت استانداردهای ممکن کارگاه‌های ما تبدیل به کمپانی های برند و پاسخگو شوند آنگاه حتی در صورت بروز مشکل در پنجره ی نصب شده این برند در برابر مشکل پیش آمده پاسخگو خواهد بود. از این حیث مصرف کننده با اعتقاد قلبی راسخ تری سراغ این پنجره ها می رود.
 مولف های یک بازار خوب را تعریف کنید؟
دکتر تاج : شما برای داشتن بازار مناسب بایستی در ابتدا کالای با کیفیت و خوبی به بازار عرضه کنید. باید پرزنت خوبی داشته باشید و باید فروشنده‌های خوبی نیز در اختیار داشته باشید. باید اطلاعات مناسبی در هنگام فروش به مشتری انتقال بدهیم و خدمات بعد از فروش مناسب اینها مواردی است که ممکن است چند شرکت دیگر هم از آن استفاده کنند؛ اما شیوه و خدماتی که شما به بازار عرضه می کنید، آن چیزی است که شما را از دیگران متمایز می‌کند. و این وجه تمایز شما با دیگر شرکت‌ها بایستی که رابطه‌ی طولانی باشد.
 لطفا کمی از خودتان بگویید؟
مهندس احسانی: 30 سال پیش پس از گذراندن دبیرستان از دانشگاهی در آمریکا از رشته مهندسی برق فارغ التحصیل شدم. از آن زمان به بعد با شرکت های الکترونیکی در قسمت کیفیت کالا مشغول به فعالیت شدم. درست زمانی که در صنعت هر کشوری برای خودش استاندارد خاص خود را داشت. به این شکل که اگر پنجره ای برای صادرات به 10 کشور مختلف تولید می شد می باید هر کدام یک نوع استاندارد مخصوص کشور مقصد را دارا می بود. تا اینکه در سال 1987 پنج کشور صنعتی دنیا گردهم آمده و یک استاندارد مشخصی را به عنوان استاندارد بین المللی تعریف کردند. این استاندارد ایزو 9000 نام گرفت. شرکتی که من در آن زمان مشغول به فعالیت بودم بنده را مامور کرد تا جهت فراگیری و مطالعه پیرامون ایزو 9000 تحقیقات خود را شروع کرده و پس از اخذ مجوز لازم این سیستم را در شرکت پیاده کنم. 24 سال پیش یعنی در سال 1990 بنده چهارمین نفری بودم که در آمریکا مجوز پیاده کردن این سیستم بین المللی را دریافت کردم. از این سال به بعد در 32 کشور مختلف دنیا و کمپانی های بزرگی چون: توشیبا، فوجیتسو، دل کامپیوتر و هیتاچی و... مشغول به مشاوره و پیاده سازی این سیستم استاندارد بین‌المللی شدم. این مهم تا 15 سال طول کشید. سپس به جهت اجرای همین سیستم ایزو 9000 در شرکت های نفتی وارد این حوزه شدم. البته این سیستم استاندارد، فوندانسیون مدیریت و کیفیت کالا می باشد در واقع قدم اول تولید محسوب می شود. پس از پیاده سازی و ترویج این استاندارد در شرکت‌هایی از آسیا و آمریکای شمالی و بخش هایی از اروپا با برگزاری انواع سمیناهای علمی و مشاوره‌های تخصصی پیرامون آخرین متدهای مدیریت و کیفیت کالا هم اکنون بعد از 38 سال به ایران بازگشته‌ام تا تجربیات این سال‌ها را به صنعت کشورمان تقدیم کنم.
 با توجه به مذاکر ات 5+1 در صورت توافق نهایی تحولات بازار ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
دکتر تاج: این اتفاق دو نوع نگرش متفاوت دارد. برداشته شدن تحریم های ظالمانه که به مردم کشورمان تحمیل شده بسیار خوشحال کننده است چراکه موجب جذب سرمایه‌گذار خارجی می شود. از طرفی تولیدکنندگان داخلی در رقابت سخت و نفس گیر با تولیدکنندگان خارجی مشغول شوند. از همین رو مقوله‌ی مدیریت بازار و مدیریت کیفیت کالا نیاز حیاتی صنعت کشور ماست. حضور مهندس احسانی در ایران به جهت آموزش های این سیستم‌های مدیریتی غنیمت است. بنده نیز هرجا نیاز باشد به ایران سفر خواهم کرد.
 آیا اجرای این سیستم ها نیازمند بستر خاصی است؟
مهندس احسانی: مسلما اجرای هر سیستمی مستلزم بستر مناسب آن سیستم می باشد. اما یک نکته در این میان از هر چیز دیگری مهم تر است وآن اصول مدیریت است. همه مقوله کیفیت کالا خواه شرکت دولتی و خواه شرکت خصوصی بستگی به مدیریت شرکت دارد. اصول مدیریت یک شرکت اگر درست باشد باعث می شود که کلیه بخش های مختلف آن شرکت درست و روی سیستم مشخص و یکپارچه ای پیش می رود. شما نمی‌توانید کیفیت تولید را به حد مطلوب و استاندارد برسانید مگر در شرایطی که مدیریت آن مجموعه این امکان را فراهم سازد. پس اولین گام در کنترل کیفیت محصولات بحث مدیریت و پایداری آن است. لذا با برطرف کردن روش‌های نا درست مدیریت این مجموعه ها و پیاده کردن روش صحیح مدیریت کارآمد.
دکتر تاج: نکته ای که مهندس احسانی اشاره کردن نکته ی بسیار مهمی است که به سیستم یا روش « بهینه سازی جاری» یا بهینه سازی ای که همیشه در حال انجام باشد، معروف است. ما نمی توانیم سیستم را یک بار اجرا کرده و دیگر رهایش کنیم. چراکه مدام این شیوه جدید می‌بایست پیگیری شود تا هم به درستی اجرا شود ونیز تمامی اجزاء شرکت به شیوه عملکرد جدید عادت کنند.
 ما در حوزه مدیریت کارآمد چقدر با صاحبان صنعت فاصله داریم؟  
مهندس احسانی:متاسفانه ما در امر مدیریت صحیح نسبت به کشور های اروپایی و امریکایی خیلی عقب تر هستیم. چراکه سال ها پیش در امریکا و اروپا شرکت ها به دنبال آموزش و فراگیری این متدهای نوین و کارآمد رفتند.
 در این خصوص به شرکت های ایرانی چه پیشنهادی دارید؟
مهندس احسانی: بنده به شرکت های ایرانی در هر حوزه ای که فعالیت می کنند توصیه می کنم هرچه سریعتر تصمیم بگیرند که در ابتدا یک  روش و سیستم مدیریت کارآمد را اجرا کنند و دوم اینکه : یک مشاور خوب و آگاه که بر این سیستم ها اشراف کامل داشته و تجربه ی لازم را نیز در این خصوص دارا می باشد به جهت پیاده سازی صحیح سیستم و نظارت برآن به کمک بگیرند.   
دکترتاج: البته این مشاوران لازم است در کلیه مراحل اجرای سیستم حضور داشته باشند و کلیه مراحل و بخش های مختلف را مورد بررسی قرار دهند.
مهندس احسانی: اجرای درست این سیستم تا زمانی که کلیه مدیران و کارمندان تمام مجموعه به اجرای آن عادت کنند 6ماه تا 2 سال پیگیری بررسی و مطالعه ی ویژه نیاز دارد. این بازه زمانی باعث می شود تا سیستم در شاکله بازوهای اجرایی مجموعه نهادینه گردد سپس وقت آن می رسد که شرکت مربوطه مسیر خود را با دیگر شرکت ها متمایز کند. دریافت جواز مدیریت بین المللی این مهم را محقق می سازد. بازهم نقش همان مشاوران زبده در دریافت این گواهینامه موثر واقع خواهد شد.
دکتر تاج: نکته مهم دیگر؛ نهدینه کردن ارزش سالاری در تمام مویرگ های مجموعه است. به این معنا که کارمند هر بخش دارای تخصص لازم به آن باشد. این دقیقا یکی از مواردیست که شرکت های ایرانی را با مدل های درجه یک دنیا متمایز می کند. لذا در اجرای سیستم مدیریت کیفیت کالا بایستی ضوابط به جای روابط بنشیند. به بیان ساده‌تر؛ کار را باید به کاردان سپرد. همچنین برگزاری و گذراندن کلاس های آموزشی تخصصی کارمندان در مقاطع زمانی مشخص از دیگر مواردمهمی است که باید اعمال شود.
 آینده ی صنعت پنجره ی ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
دکتر تاج: حقیقتا به آینده ی این صنعت خوش بین هستم. در سمینار سال گذشته به میزان قابل ملاحظه ای با فعالان این صنعت آشنا شدم و دریافتم که همه ی شرکت های فعال به نوعی سعی در ارتقا سطح کیفی محصولات خود را دارند؛ و این هدف نیازمند جهت دهی مناسب می باشد.
 نشریه پنجره ایرانیان را چطور ارزیابی می کنید؟
دکتر تاج: بنده چند شماره از نشریه پنجره ایرانیان را مطالعه کردم . به غیر از تبلیغات زیادش که احتمالا به جهت تامین هزینه های نشریه است بسیار تاثیرگذار می تواند باشد. به واقع خیلی از اطلاعات و داده هایی که پیرامون این صنعت کسب کردم منبع آن همین نشریه می باشد. اتفاقا گزارش بازدید انجمن از کارخانه های تولید کننده که در شماره‌ی قبل چاپ شده بود، بسیار جالب توجه بود. همچنین با مطالبی که چاپ می‌کنید به نوعی سعی دارید تا تولیدکنندگان را به تولید پنجره استاندارد سوق دهید. درآخر جا دارد که از کیفیت خوب کاغذ و چاپ مجله هم تشکر کنم.

پنجره ایرانیان/ سال هشتم اسفند و فروردین شماره 90 - 89