نگاهی به پروژه بوکسیت ایران در گینه

به گزارش برنا، خداداد غریب‌پور، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، به‌تازگی نشستی ویدئوکنفرانسی با وزیر معادن و زمین‌شناسی گینه کوناکری داشت. ازجمله مواردی که در این نشست مطرح شد، همکاری‌های ایران و گینه برای استخراج بوکسیت بود. ایمیدرو سهام 51 درصدی از یک پروژه بوکسیت کشور گینه را در اختیار دارد و به‌منظور ارتقای ظرفیت تولید آلومینا در کشور و تکمیل زنجیره تامین برنامه‌های توسعه‌ای خود را در این معدن با 300 میلیون تن ذخیره دنبال می‌کند. گینه بزرگ‌ترین دارنده ذخایر بوکسیت جهان به شمار می‌آید و ماده نارنجی‌رنگ بوکسیت ماده اولیه زنجیره تولید آلومینیوم محسوب می‌شود.

پیشینه تلاش ایران برای بهره‌برداری از این معدن به حدود 3 دهه پیش برمی‌گردد. ایران ۲۷ سال پیش با هدف تامین مواد اولیه صنعت آلومینیوم در قراردادی امتیاز بهره‌برداری از دو معدن بوکسیت دبولا و توگه در گینه را به دست آورد. با این قرارداد شرکت معدنی مشترک ایران و گینه تاسیس شد تا سالانه ۴ میلیون تن بوکسیت از معدن لگترا در منطقه دابولا در گینه به بندر کوناکری را انتقال دهد. در این سرمایه‌گذاری، ایران با استفاده از انتقال مواد معدنی به‌وسیله لوله که در جهان مرسوم است، تصمیم گرفت حمل بوکسیت از معادن گینه به بندر این کشور به طول نزدیک به ۴۰۰ کیلومتر را به‌عنوان طولانی‌ترین خط لوله برای حمل مواد معدنی در جهان اجرا کند که درمجموع نزدیک به ۵۰۰‌ میلیون دلار سرمایه‌گذاری، نیاز داشت. بااین‌حال این طرح که جایگاه صنعت آلومینیوم را در جهان ارتقا می‌داد، هرگز به اجرا درنیامد.

در سال 1396 گام جدیدی برای پیشبرد این پروژه معلق برداشته شد و توافق ایران و کشور افریقایی گینه برای تولید و انتقال «بوکسیت» به کشورمان، نهایی شد. در آن سال با توجه به پیگیری‌های وزارت امور خارجه و همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت، زمان بهره‌برداری از معادن بوکسیت گینه به مدت ۲۵ سال تمدید شد. برای انعقاد این توافق، وزیر معدن گینه به همراه هیات بلندپایه‌ای در سال ۱۳۹۵ به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده بود و گزارش نهایی طرح توجیه فنی و اقتصادی بوکسیت گینه کوناکری از سوی هیات فنی به مقامات ۲ کشور ارائه شد.

در ادامه این رایزنی‌ها، مهدی کرباسیان، رئیس وقت هیات عامل ایمیدرو و هیاتی فنی از سوی این وزارتخانه، ضمن شرکت در سمپوزیوم معدنی گینه برای نهایی کردن موضوع پروژه به کوناکری رفت و با وزیر معادن گینه کوناکری، رئیس بندر کوناکری، مشاور معدنی رئیس‌جمهوری و همچنین نماینده وزیر دارایی گینه کوناکری، ملاقات و گزارش نهایی طرح توجیه فنی و اقتصادی بوکسیت گینه کوناکری را تایید و تصویب کرد.

دو طرف هم‌زمان با تایید گزارش فنی و اقتصادی طرح بهره‌برداری از معدن بوکسیت، شرایط همکاری برای کاهش هزینه‌ها، نوع اجرا و تامین مالی پروژه را مشخص کردند. این گزارش توجیهی دربرگیرنده بررسی‌های انجام‌شده فنی و اقتصادی طرح تولید و حمل بوکسیت از معدن گینه کوناکری به سواحل جنوبی ایران بود که از سوی مشاوران خارجی، انجام، بررسی و نهایی شد. بااین‌حال همه‌چیز تا همین مرحله متوقف شد.

در دوران مدیریت خداداد غریب پور، نشست اخیر او نخستین گام برای پیشبرد این پروژه بوده است هرچند در این نشست، نیز سخنی از پیشبرد پروژه مطرح نشد. این در حالی است که وزارت صمت به‌تازگی از برنامه خود برای افزایش ظرفیت تولید آلومینیوم کشور تا نزدیک به 800 هزار تن گفت، این افزایش تولید برابر با افزایش نیاز به واردات آلومینا است.