مدال جهانی افتخار برای ساختمان‌های سبز

از لحاظ بین‌المللی LEED، گواهی برای ساختمان‌های سبز می‌باشد. این گواهی سومین فرایندی است که تأیید می‌کند یک ساختمان یا مجموعه به شکلی طراحی و ساخته شده و از استرتژی‌هایی در جهت بهبود عملکرد بنا با توجه به تمام معیارها و استانداردهای مهم استفاده کرده‌است؛ معیارهایی چون: ذخیره انرژی، بهره‌وری مناسب از آب، کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن، بالا بردن کیفیت محیطی‌های داخلی و نظارت بر منابع و حساسیت بر میزان مصرف آنها. گواهی LEED به وسیله انجمن ساختمان سبز آمریکا (U.S Green Building Concil) (USGBC) گسترش یافته است و این گواهی برای مالکان و سازندگان ساختمان‌ها یک چارچوب را برای شناختن، اجرا کردن، طراحی، ساخت و ساز و راه حل‌های نگهداری در ساختمان‌های سبز به شکل عملی و قابل اندازه گیری بوجود آورده است. متقاضیان و مخاطبان این استاندارد جهانی  معماران، صاحبان املاک و مستغلات، مدیران تأسیسات و امکانات، مهندسان، طراحان داخلی، معماران منظر، مدیران ساخت و ساز، مأموران رسمی دولت و... هستند و همه این افراد از LEED برای انتقال محیط ساخته شده به سمت پایداری استفاده می‌کنند. حرفه‌های‌های متنوع از جمله معماران، متخصصان املاک و مستغلات، مدیران مرکز مسکونی و تجاری، مهندسان، طراحان داخلی، معماران فضای سبز، مدیران پروژه‌های ساختمانی، بانک‌ها و مقامات دولتی برای کمک به بازسازی مکان‌های ساخته شده جهت کمک به تبدیل آنها برای ساخت محیط زیستی پایدار در کشورهای پیشرفته و در حال رشد دولت‌ها اتخاذ لید را برای ساختمان‌های دولتی و عمومی که با سرمایه خصوصی ساخته می‌شوند مورد تشویق قرار داده ودر آینده نه چندان دور بنظر می‌رسد دریافت مدرک لید برای هر ساختمانی ضروری شود، در حال حاظر در 41 کشور مختلف ساختمان‌های بسیاری تحت نظارت لید در حال اجراست که در میان آنها کانادا، برزیل، مکزیک و هندوستان را می‌توان نام برد.

سیر تکاملی LEED
لید یا رهبری در طراحی انرژی و محیط زیست، یک سیستم به رسمیت شناخته شده صدور گواهینامه بین المللی ساختمان سبز می‌باشد که در ماه مارچ سال دوهزار میلادی توسط شورای ساختمان سازی سبز ایالات متحده توسعه یافته، لید فراهم کننده یک چارچوب برای شناخت و اجرای عملی و قابل اندازه گیری طراحی ساختمان سبز، ساخت و ساز، عملیات و راه حل‌های تعمیر و نگهداری برای صاحبان ساختمان‌ها و سازندگان می‌باشد.
لید ساختمان‌های سازگار با محیط زیست و شیوه‌های توسعه آنها را از طریق مجموعه‌ای از سیستم‌های امتیازدهی به پروژه‌هایی که از پیاده سازی استراتژی برای عملکرد زیست محیطی بهتر و سلامتر است را مشخص می‌نماید. سیستم امتیاز لید بصورت باز و از طریق فرآیند مبتنی بر اجماع به رهبری توسط کمیته لید و گروه‌های متنوع از داوطلبان حرفه‌ای مقاطع مختلف ساختمان و صنعت ساخت و ساز تشکیل شده است. عناصر کلیدی در این فرآیند شامل یک ساختار متعادل و شفاف کمیته‌ها، گروه فنی مشورتی برای کسب اطمینان از ثبات و دقت علمی و فرصت برای اظهار نظر ذینفعان و سرمایه گذاران به رای اعضاء سیستم امتیاز دهنده و تجدید نظر عادلانه و باز می‌شود. لید به اندازه کافی انعطاف پذیر برای انواع ساختمان - تجاری و همچنین مسکونی، طراحی و ساخت، عملیات و نگهداری، مصرف کنندگان و مقاوم‌سازی قابل توجه آن را در سراسر چرخه عمر ساختمان بررسی می‌کند و همچنین لید برای توسعه وگسترش محله منافع فراتری از یک نقشه ساختمان را در نظر می‌گیرد، لید همچنین باعث می‌شود حس کسب و کار و درآمد برای صاحبان ساختمان‌های تجاری و همچنین مستاجران نیز افزایش داشته باشد.  قوانین و نکاتی که چارچوب LEED را تعریف می‌کنند، به مرور زمان اصلاح و تکمیل شده‌اند و از سال 1988 که اولین نسخه آن با نام LEED 1.0 منتشر شد تاکنون دارای نسخه‌های تکمیل شده گوناگونی با عنوان‌های LEED 2.O در سال 2000 و LEED Canada –NC.V1.0  مخصوص کشور کانادا، LEED V3، LEED online، LEED 2009  ارائه شده است.
 رتبه بندی ساختمان‌ها بر اساس LEED 2009
 در سال 2009 طبق ایین‌نامه داخلی LEED، حدود 100 نمره پایه به علاوه 6 نمره اضافی برای ابتکار در طراحی و 4 نمره برای اولویت‌های منطقه‌ای و اقلیمی در نظر گرفته شده است. ساختمان‌ها می‌توانند با توجه به امتیازشان یکی از 4 رتبه گواهی LEED 2009 را دریافت کنند.
رتبه یک: پلاتین (80 امتیاز و بالاتر)
رتبه دو: طلا (60-79 امتیاز)
رتبه سوم: نقره (50-59 امتیاز)
رتبه چهارم: حداقل امتیاز مجاز برای دریافت گواهی (40-49 امتیاز)
لازم به ذکر است که امتیاز‌های رتبه بندی بالا فقط مربوط به LEED 2009 بود و این امتیازها با توجه به نسخه‌های دیگر LEED و نوع ساختمان و کابرد آن متفاوت است.
گواهی LEED به واقع اهداف زیر را در ساختمان‌ها دنبال می‌کند

•  کاهش هزینه‌های ساخت و بالابردن ارزش سرمایه.
•  کم کردن مواد زایدی که به محل دفن زباله برده می‌شوند.
•  نگهداری از انرژی آب.
•  بوجود آوردن محیطی سالم‌تر و ایمن‌تر برای ساکنان.
•  کاهش انتشار گازهای مخرب گلخانه‌ای.
•  تعهد مالکان برای مسئولیت پذیری در برابر جامعه و نظارت بر محیط.
•  تعریف ساختمان سبز با نشر استانداردهای معمولی اندازه‌گیری.
•  مدیریت و نظارت محیطی بر ساختمان‌های صنعتی.
•  ایجاد رقابت در طراحی سبز.
•  بالابردن آگاهی مردم و مسئولان در مورد فواید ساختمان سبز.

 چرا LEED مهم است؟
در پی هشدارهای دانشمندان نسبت به عواقب تغییرات شرایط اقلیمی (افزایش درجه حرارت، جاری شدن سیل، خشکسالی، تسریع روند ذوب یخچال‌های قطبی، کاهش تنوع موجودات زنده) و افزایش روزافزون مصرف سوخت‌های فسیلی در جهان، انرژی‌های تجدید شونده سازگار با شرایط اقلیمی، اهمیتی بیش از پیش می‌یابند. باد، آب، خورشید، مواد بیولوژیک و گرمای درون زمین به طور نامحدود در دسترس هستند و گاز مضر برای شرایط اقلیمی نیز تولید نمی‌‌کنند.
اگر بخواهیم تا نسل‌های آینده از ما به خوبی و با قدرشناسی یاد کنند تا این‌که ما را با اندوه و بدی بیاد آورند، باید بسیار بیشتر از آنچه که معجزه تکنولوژی در بردارد، بدست آوریم. ما هم‌چنین باید برای آن‌ها‌، تصویری از جهان را همان‌گونه که در ابتدا خلق شده، نگهداریم، نه آن‌طوری که امروز ما در آن دخل و تصرف کرده‌ایم.
مدت‌های مدیدی است که اطلاع‌رسانی‌های عمومی، توسط گروه اندکی از مردم‌، به‌عنوان یک راه حل برای حفاظت محیط زیست، تبلیغ می‌شود. این تلاش‌ها هم‌چنان ادامه دارد... اما گونه جدیدی از برنامه‌های محرک و مشوق، پدیدار شده است که آگاهی مردم را بر صدمات محیطی ناشی از تصمیمات نادرست، افزایش دهد. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برنامه‌هایی اشاره کرد که صنعت خرید و فروش را برای وسایل با بازدهی مطلوب انرژی، معتبر کرده و تجربیات جدیدی را در صنایع اتومبیل بدست آورده که موجبات تولید و توسعه اتومبیل‌های مرکب با بازدهی بهتر گشته است.
تلاش مشابهی نیز که شروع به متحول کردن صنعت ساختمان در ایالات متحده کرده است، بخش سنجش لید (LEED) است. LEED در حقیقت رهبری در انرژی و طراحی محیط‌زیست یا مخفف کلمات Leadership in Energy and Environmental Design است که یک سیستم گواهی ساختمان سبز و شناخته شده در سطح بین‌المللی است. این سیستم، یک مدرک LEED را به ساختمان‌ها و شرکت‌های تولیدی با بازدهی انرژی بالا و با عملکرد عالی‌تر، جایزه می‌دهد.
 لید در 5 سرفصل محیط‌زیستی ارائه طریق می‌دهد:
 سایت‌های سازگار بامحیط‌زیست.
 کارایی و بازدهی آب.
 انرژی و جو.
 حفظ مصالح و منابع.
 کیفیت داخلی ساختمان از نظر محیط‌زیستی.
اگر پروژه‌ای با توجه به‌این 5سرفصل برنامه‌ریزی و طراحی شده باشد یا به عبارت دیگر شرایط لید (LEED) را موردعنایت قرار داده باشد، محصول یکپارچه‌ای را به‌وجود می‌آورد که امکان دریافت گواهی‌‌های پلاتین (Silver)، طلا (Gold) یا نقره (Platinum) را خواهد داشت که میزان توجه به اصول قواعد دوستی با محیط‌زیست درجه گواهی‌‌ها را مشخص می‌کند.
 سایت‌های سازگار با محیط ‌زیست
الف: محل ساختمان.
ب: طراحی محوطه با توجه به محیط‌های طبیعی وکشاورزی.
ج: استفاده از زمین‌های خالی بین ساختمان‌ها و زمین‌هایی که کاربری‌‌های آلوده‌کننده قبلی را داشته‌اند..
د: کاستن نیاز به استفاده از اتومبیل.
ر: بهینه‌سازی‌ بافت محلی.
ز: مدیریت و کنترل آب‌های سطحی.
س: کاهش آلودگی.
 کارایی و بازدهی آب.
الف:‌کاهش میزان آب مورد نیاز برای ساختمان و افراد (مصرف بهینه آب)
ب: عدم‌استفاده از آب شرب برای آبیاری و شست‌وشو.
ج: استفاده از فناوری‌‌های جدید برای تصفیه فاضلاب‌ها.
د: حفاظت از کیفیت آب شرب و آب رودخانه‌ها، نهر‌ها و دریاچه‌ها.
 انرژی و جو
الف: مدیریت بر تاثیر‌گذاری انرژی‌‌ها به اتمسفر زمین و حتی‌الامکان کاهش مصرف انرژی.
ب: استفاده از انرژی‌‌های تجدید‌پذیر.
ج: نگهداری دوره‌ای و اصولی ازساختمان‌ها.
د: حذف‌هالون‌ها و گاز‌های گلخانه‌ای.
ر: عدم‌ استهلاک لایه ازن..
 مصالح و منابع
الف: استفاده مجدد از ساختمان موجود.
ب: کاهش مقدار مصالح مصرفی.
ج: استفادهاز مصالح محلی، منطقه‌ای و تجدیدپذیر.
د: استفاده صحیح از منابع چـــوبی برداشت شده و جایگزینی آن.
ر: کاهش ضایعات و مدیریت بر آن.
 کیفیت داخل ساختمان به لحاظ زیست‌محیطی
الف: حذف یا کاهش منابع آلوده‌کننده داخل ساختمانی.
ب: تهویه هوا و کنترل آلوده کننده‌ها.
ج: مطالعات حرارتی و برودتی و جلوگیری از پرت حرارتی.
د: کنترل کیفیت هوا.
ر: استفاده صحیح و بهینه از نور و منظر.
 فاصله ایران با استانداردهای LEED
کشور ایران از لحاظ منابع مختلف انرژی یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌گردد، چرا که از یک سو دارای منابع گسترده سوخت‌های فسیلی و تجدید ناپذیر نظیر نفت و گاز است و از سوی دیگر دارای پتانسیل فراوان انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله باد می‌باشد. انواع منابع انرژی در سه دسته انرژی‌های سنتی فسیلی، هسته‌ای و نوین تجدیدپذیر دسته‌بندی می‌شوند که ویژگی بارز انرژی‌های تجدید‌پذیر از جمله انرژی‌های خورشیدی و بادی تجدیدپذیری منابع این انرژی‌ها می‌باشد. دلیل اصلی گرایش به انرژی‌های تجدید پذیر کمک به حل مشکلات زیست محیطی می‌باشد. بدون تردید انرژی‌های تجدیدپذیر با توجه به سادگی فن‌آوری‌شان در مقابل فن‌آوری انرژی هسته‌ای از یک طرف و نیز به‌دلیل عدم ایجاد مشکلاتی نظیر زباله‌های اتمی از طرف دیگر نقش مهمی در سیستم‌های جدید انرژی در جهان ایفا می‌کنند. سیستم‌های جدید انرژی در آینده باید متکی به تغییرات ساختاری و بنیادی باشد که در آن منابع انرژی بدون کربن نظیر انرژی خورشیدی و بادی و زمین گرمایی و کربن خنثی مانند انرژی بیوماس مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 سود‌های محیط‌زیستی
احداث بنا و ساختمان‌سازی‌، تاثیر منفی گسترده‌ای بر جنگل‌ها، مراتع، اکوسیستم‌‌های گیاهی و جانوری و کشاورزی دارد. با انتخاب صحیح و جانمایی ساختمان درمحل‌های مناسب می‌توان از این امر جلوگیری کرده و از گسترش بی‌رویه شهر‌ها که یک معضل جدیدی در شهر‌های بزرگ است، جلوگیری کرد. بازسازی ساختمان‌های موجود، استفاده از زمین‌های بایر بین ساختمان‌ها و استفاده از زمین‌هایی که در گذشته به دلایل زندگی ماشینی آلوده شده‌‌اند، می‌تواند مانع رشد بی‌رویه شهر‌ها شود.
 سود‌های اقتصادی
هزینه مصرف انرژی و آب در ساختمان‌هایی که با فناوری لید (LEED) طراحی شده‌اند به میزان قابل توجهی نسبت به ساختمان‌های قدیمی‌کاهش یافته که‌ این میزان در طول یک دوره زمانی قابل رسیدگی می‌تواند هزینه‌های اولیه را جبران و به شاخص مثبت سرمایه‌گذاری دست یابند. ساختمان‌هایی که به نحو مطلوب با این فناوری ساخته شده‌اند می‌توانند منجر به توسعه و پیشرفت پروژه‌های آتی شوند.
بازسازی ساختمان‌های موجود می‌تواند هزینه ساختمانی و زیر ساختار‌های آن ‌را کاهش دهد. دراین سیستم با استفاده از برخی توانمندی‌‌ها می‌توان از یک پروژه به‌عنوان پشتوانه پروژه دیگر استفاده کرد. با کوچک شدن برخی تجهیزات مانند چیلر‌ها می‌توان از مصرف بی‌مورد جلوگیری کرد.
 چگونه می‌توان گواهینامه لید گرفت؟
سطح امتیازات لید از 100 می‌باشد. و نمرات بر حسب تاثیر آن برمحیط زیست می‌باشد. علاوه بر این، 10 نمره پاداش برای هر طرح در دسترس می‌باشد، چهار نمره مربوط به محیط زیست مخصوص به آن منطقه است. یک پروژه باید تمامی پیش نیازها را برآورده کند و حداقل امتیاز را برای دریافت گواهینامه بدست بیاورد، بنابراین استراتژی‌های ساختمان پایدار باید در همان ابتدای شروع کار پروژه در نظر گرفته شود. در یک پروژه یکپارچه، تیم شامل سرمایه‌گذاران اصلی مانند مالک، آرشیتکت، مهندس، آرشیتکت فضای سبز، پیمانکار یا سازنده و مدیران مالی و اداری. پیاده‌سازی یک رویکرد یک پارچه، سیستم‌های مربوط به شروع طراحی یک پروژه سبز، توسعه و عملیات که می‌توانند سودمندی عملکرد و بهبود کلی یک ساختمان در برداشته باشند. ارزیابی اولیه پروژه لید می‌تواند تیمی را بوجود بیاورد که با هم به ارزیابی و بیان اهداف این پروژه جهت دستیابی به گواهینامه لید موثر و سرعت بخش باشد.

نشریه پنجره ایرانیان، سال هفتم، شماره 82، مردادماه 1393