به گزارش صما، آمار خانه‌های دوم خانوارها در جریان تکمیل اطلاعات سرشماری سال ۹۵، برای اولین بار اعلام شد. تعداد خانه‌هایی که خانوارها در قالب اقامتگاه دوم، برای مدتی از سال، حداکثر ۶ ماه ناپیوسته در سال از آن استفاده می‌کنند، در کشور ۲ میلیون و ۱۱۵ هزار واحد است که معادل ۷ درصد کل موجودی مسکن را شامل می‌شود. این تعداد خانه دوم که شبه خالی گفته می‌شود، طی ۵ سال، سه برابر شده است. املاک مسکونی کشور بر اساس نحوه استفاده به سه گروه در حال استفاده، خانه خالی و خانه دوم تقسیم‌شده است.

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

آمارها چه می‌گویند؟

گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395 که اسفند سال گذشته، منتشر شد، نشان می‌داد: کل موجودی مسکن کشور بدون احتساب واحدهای مسکونی خالی از سکنه و اقامتگاه دوم دسته‌ای از خانوارهای کشور، رقمی معادل 22 میلیون و 825 هزار و 46 واحد است. در صفحه 40 گزارش مرکز آمار با عنوان گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395، تاکید شده، آمار 8/ 22 میلیونی از تعداد واحدهای مسکونی در حال استفاده، بدون احتساب خانه‌های خالی و اقامتگاه دوم، محاسبه‌شده است.

بررسی‌ها نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 نیز نشان می‌دهد کل واحدهای مسکونی موجود در کشور از سه دسته خانه در حال استفاده، خانه خالی از سکنه و خانه شبه خالی تشکیل می‌شود که مجموعه آنها معادل 27 میلیون و 528 هزار و 282 واحد است.

 چرا مالکان از مالیات بر خانه‌های خالی نمی‌ترسند

در خصوص مفهوم خانه‌های شبه خالی یک کارشناس مسکن با بیان اینکه خانه‌های شبه خالی جز املاکی محسوب می‌شوند که در طول سال به‌عنوان محل اقامتی کوتاه‌مدت چندماهه قرار می‌گیرند، گفت: اگرچه آثار منفی این املاک نسبت به املاک خالی بهتر است، اما به نظر می‌رسد رسوب مدت‌دار این املاک نیز مناسب شرایط اقتصادی کشور نباشد.

علیرضا خسروی با بیان مطلب فوق گفت: رشد نجومی هر دو گروه از این املاک طی 5 سال گذشته، از یک وضعیت بحرانی در بازار مسکن کشور خبر می‌دهد که در دنیا برای جلوگیری از بروز آن، نسخه آزموده شده، از سوی دولت‌های مرکزی و محلی (شهرداری‌ها)، به کار گرفته‌شده است.

 وی با بیان اینکه تعداد خانه‌های خالی در کشور در فاصله سال‌های 90 تا 95، رقمی معادل 55 درصد رشد پیداکرده گفت: از طرفی، تعداد خانه‌های شبه خالی نیز در فاصله 90 تا 95 با رشد 200 درصدی، از 700 هزار واحد مسکونی به 2 میلیون و 115 هزار واحد رسیده است.

عضو گروه عمران مجلس نهم تاکید کرد: رشد شدید املاک خالی و شبه خالی، به دلیل عدم اخذ مالیات است. اگر هزینه‌های نگهداری دارایی ملکی در کشور عدد و رقمی می‌داشت هم‌اکنون شاهد افزایش این املاک نبودیم.

وی بابیان اینکه در کشورهای توسعه‌یافته با درجات مختلف توسعه‌یافتگی، دو نوع مالیات ملی و محلی اخذ می‌شود گفت: این مالیات‌ها شامل مالیات بر عایدی سرمایه ملکی و مالیات سالانه بر املاک است از مالکان دریافت می‌شود.

خسروی در خصوص مالیات عایدی سرمایه ملکی گفت: این عایدی به‌عنوان عوارض شهری در اختیار دولت محلی قرار می‌گیرد این مالیات شامل اخذ 30 درصد و حتی تا 45 درصد، از مالکان است. مبنای این مالیات، سود حاصل از فروش ملک است؛ به این معنا که بهای فروش، پس از کسر قیمت زمان خرید و هزینه استهلاک، مبنای نرخ مالیات قرار می‌گیرد. مالیات سالانه بر املاک نیز در عمده کشورها، دارای نرخ 1/ 0 تا 5/ 0 درصد است که پایه آن، ارزش روز املاک است.

وی در خصوص مالیات سالانه نیز گفت: این مالیات، در کلان‌شهرها به شکل شارژ شهری با نرخ پایه یک‌درصدی دریافت می‌شود. اگرچه ما در کشور مالیاتی شهری با عنوان عوارض نوسازی با نرخ 01/ 0 درصد داریم اما متاسفانه به علت نبود ضوابط حاکمیتی بالا، بی‌ارزش بودن این نرخ و عدم بزرگ بودن رقم جرائم تاخیر در پرداخت این عوارض به لحاظ ریالی و شکل اعمال، مالکان ترسی از عدم پرداخت عوارض را ندارند.

وی درنهایت گفت: سیاست‌گذاران می‌توانند با ابزارهای مالیاتی، دست‌کم، هزینه‌ها و عوارضی را که وجود خانه‌های خالی و شبه خالی به شهرها وارد می‌کنند به نفع متقاضیان مصرفی مسکن تامین کنند.

 راهکار استفاده از املاک شبه خالی

در همین زمینه مدیرعامل شرکت کنسرسیوم همکاری توسعه فضاهای گردشگری با بیان اینکه عدم سوده‌ی بازارهای موازی باعث شده است مردم به‌شدت به خرید ملک گرایش داشته باشند گفت: در حال حاضر کشور با یک پدیده خانه‌های شبه خالی روبرو شده است که مسئولان باید از این پدیده به‌عنوان یک فرصت استفاده کنند.

شهرام آلبا با بیان این مطلب گفت: مالکان این املاک با همکاری دوجانبه موسسات توریستی می‌تواند از املاک شبه خالی به‌عنوان املاک توریستی بهره ببرند. از آنجایی ‌که موارد مرتبط به گردشگری از معافیت مالیاتی برخوردار هستند این املاک می‌تواند برای مالکان و کشور منافع خوبی داشته باشد.

وی با بیان اینکه این املاک می‌تواند متناسب با توجه به پتانسیل‌های هر استان لحاظ شود گفت: در حال حاضر از این املاک می‌توان به‌عنوان املاک استیجاری شرکت‌های خارجی، بازرگانی، سلامت، تحصیلی و... بهره برد.

مدیرعامل شرکت کنسرسیوم همکاری توسعه فضاهای گردشگری گفت: مسئله گردشگری دارای بیش از 16 طیف متنوع است که می‌توان از این املاک در این طیف‌ها استفاده کرد.

وی با بیان اینکه املاک شبه خالی در تمام کشورها وجود دارد تأکید کرد: مسئله وجود این املاک زا اهمیت بالایی برخوردار نیست مسئله این است که از این املاک بتوانیم به بهترین نحو بهره ببریم.

وی درنهایت گفت: در حاضر کشور ما در بحران خانه‌های خالی و شبه خالی غوطه‌ور‌است و احساس تاسف درمان این مصیبت و هدررفت سرمایه نیست بنابراین باید با بهترین راهکارها ازجمله راهکارهای ارائه‌شده از معضلات این بی‌برنامگی و بیماری اقتصادی رهایی پیدا کنیم.

نشریه پنجره ایرانیان-سال دهم-شماره 116-خرداد 96