پنجره ایرانیان؛ پیش‌بینی‌ها حاکی است که در آینده نه چندان دور انرژی‌های تجدیدپذیر جا پای فسیلی‌ها خواهند گذاشت و نفت و گاز در سبد انرژی جهانیان سهمی نخواهد داشت. در این راستا ایران قدم‌های اولیه برای فراهم کردن بستر تجدیدپذیرها برداشته و طبق آخرین آماری که از سوی وزیر نیرو اعلام شده است تا پایان امسال ۳۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر جدید وارد مدار خواهد شد.
به گزارش ایسنا، ایران کشور پر پتانسیلی از لحاظ انرژی‌های نو مانند انرژی‌های خورشیدی و بادی است. تخمین زده می‌شود با شرایط فعلی بین ۱۵ تا ۲۰ هزار مگاوات ظرفیت قابل نصب نیروگاه‌های بادی که صرفه اقتصادی دارند، در ایران وجود داشته باشد. این ظرفیت در رابطه با انرژی خورشیدی به مراتب بالاتر است، چون نیروگاه‌های خورشیدی محدودیت نیروگاه‌های بادی را ندارند و در بیشتر نقاط کشور قابلیت نصب نیروگاه خورشیدی وجود دارد.
در سال ۲۰۱۷، معادل ۸۱ درصد انرژی مورد نیاز جهان از انرژی‌های فسیلی تأمین شده است و این میزان در ۲۳ سال آینده به ۷۶ درصد می‌رسد. طبق برآوردهای انجام شده، این میزان در بدترین حالت به ۵۶ درصد خواهد رسید. انتظار می‌رود تقاضای جهانی انرژی بین سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۴۰ هر سال ۱۱ درصد افزایش یابد و به طور کلی ۲۸ درصد رشد داشته باشد.
نقش تجدیدپذیرها در جهان
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر یا پاک در جهان، روز به روز در حال افزایش است و در همین راستا، قیمت پنل‌های خورشیدی رو به کاهش و ظرفیت تأمین انرژی از نور خورشید شدت یافته است؛ به‌گونه‌ای که طبق مطالعات صورت گرفته، پیش‌بینی می‌شود که طی پنج سال آینده، پنل‌های خورشیدی بیش‌تری در جهان نصب شود تا جایی که ظرفیت آن به یک تریلیون وات خواهد رسید.
این در شرایطی است که یک تریلیون وات انرژی مورد نیاز یک سوم کل جمعیت آمریکاست، همچنین پیش‌بینی شده که تا سال ۲۰۲۳ حدود ۲۰ درصد کل پنل‌های خورشیدی در جهان در کشورهای آسیایی چون چین، هند و ژاپن نصب خواهد شد. چین و ژاپن تا دو سال آینده نیمی از تأسیسات پنل خورشیدی را راه‌اندازی خواهند کرد و آمریکای شمالی و اروپا تا ۲۰۲۳ در حدود ۲۸ درصد سهم بازار پنل‌های خورشیدی را به خود اختصاص خواهند داد.
طبق این پیش‌بینی‌ها، ظرفیت پنل‌های خورشیدی در خاورمیانه از سه درصد کنونی به ۹ درصد کل جهان خواهد رسید. دلیل اصلی این انتقال به انرژی خورشیدی، افزایش تقاضای برق در جهان است و با توجه به این‌که پنل‌های خورشیدی قیمت هزینه‌های تولید برق را کاهش می‌دهد، هر روز قیمت تولید برق از این طریق رقابتی‌تر خواهد شد و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی هر روز مقرون به‌صرفه‌تر می‌شود.
برنامه دولت برای تجدیدپذیرها
هرچه از میزان تقاضای جهان برای انرژی‌های فسیلی کاهش یابد، میزان تقاضا برای تجدیدپذیرها افزایش می‌یابد. در این میان نمی‌توان ظرفیت بالای ایران در حوزه تجدید پذیرها را نادیده گرفت. البته بیشتر برنامه‌ریزی دولت برای تشویق و ترغیب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این زمینه و از طرفی هم سیاست‌گذاری برای توسعه بوده است؛ یعنی سیاست فعلی دولت احداث مستقیم نیروگاه‌های خورشیدی و بادی توسط خود دولت نیست، لیکن مواردی را به صورت پایلوت مانند نیروگاه‌های بادی منجیل و دیزباد نیشابور و نیروگاه‌های خورشیدی در سمنان و یزد اجرا کرده است.
روندی که در دو سال اخیر در پیش گرفته شده، به تعریف تعرفه‌های جذابی برای خرید برق تضمینی تجدیدپذیرها منجر شده است که این امر باعث تسریع در توسعه احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر به خصوص نیروگاه‌های خورشیدی فتولتائیک توسط سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شده و تاکنون ظرفیت قابل توجهی از نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتائیک در ایران نصب شده است.
چرا فرآیند احداث نیروگاه‌های بادی طولانی‌تر است؟
راه اندازی یک نیروگاه بادی به برداشت اطلاعات آمار لحظه‌ای باد توسط ایستگاه‌های بادسنجی نیاز دارد که این داده برداری‌ها باید حداقل یک سال باشد. همچنین باید در زمین‌ها و نقاط خاصی کار شود، بنابراین به دلیل زمان‌بر بودن و پیچیده بودن کار در زمینه نیروگاه‌های بادی روند توسعه کندتری داشته‌اند.
البته باید گفت یکی از بزرگترین مشکلاتی که اکنون در مسیر توسعه نیروگاه‌های بادی قرار دارد، بحث فاینانس و مسائل بانکی است که کار را مشکل کرده است؛ یعنی اگر کسانی بخواهند در زمینه انرژی بادی یا حتی خورشیدی فعالیت کنند، باید بتوانند از بانک‌ها وام بگیرند که گرفتن وام در کشور برای کار در حوزه انرژی بسیار سخت است و از آنجا که کارمزد بانک‌ها در این زمینه بسیار بالا و غیرمعمول است، سرمایه‌گذاران امکان سرمایه‌گذاری در این زمینه را کمتر پیدا می‌کنند.
سرمایه‌گذاران خارجی هم که می‌توانند از بانک‌های خارجی وام بگیرند یا فاینانس دریافت کنند، به علت محدودیت‌های بین‌المللی ایجاد شده اخیر تا حدودی نگران این موضوع هستند که شاید از نظر بین‌المللی با مشکلاتی مواجه شوند که این مسائل نیز تا حدودی کار را کند کرده است؛ اما در کل راهبرد و سیاستی که دولت در پیش گرفته است قطعاً به زودی منجر به احداث نیروگاه‌های بادی و خورشیدی در سطح وسیع در کشور می‌شود. البته اگر مسائل جدیدی پیش نیاید.
به مدار آمدن ۳۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر
طبق آخرین آماری که از سوی رضا اردکانیان- وزیر نیرو- در این حوزه ارائه شده است تا پایان امسال ۳۰۰ مگاوات نیروگاه تجدید پذیر جدید وارد مدار خواهد شد. به گفته وی، حدود ۸۰ درصد نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور در مدت زمان فعالیت دولت تدبیر و امید وارد مدار شده و این روند همچنان توسعه پیدا خواهد کرد. وزیر نیرو همچنین بر این‌که توجه به انرژی‌های نو جزو اولویت‌های برنامه دولت و وزارت نیرو است و این روند همچنان توسعه پیدا خواهد کرد تاکید کرد و گفت: در حال حاضر ۱۱۵ نیروگاه تجدیدپذیر به ظرفیت ۷۵۰ مگاوات در کشور به بهره‌برداری رسیده است.
راه اندازی ۱۰۰ هزار نیروگاه خورشیدی خانگی در مناطق محروم
در این راستا داود طارمی- فرمانده مرکز مقاومت بسیج وزارت نیرو - نیز با اشاره به برنامه مشترک وزارت نیرو و سازمان بسیج مستضعفان به منظور راه‌اندازی ۱۰۰ هزار نیروگاه خورشیدی خانگی در مناطق محروم کشور، گفت: بر اساس قانون بودجه سال ۹۸ مقرر شده است تا ۱۰۰ هزار نیروگاه خانگی پنج کیلوواتی در روستاها، حاشیه شهرها و مناطق محروم با اختصاص پنج هزار میلیارد تومان از محل سپرده‌های قرض‌الحسنه عملیاتی شود.
به گفته وی به نقل از وزارت نیرو، اخیرا نیز با ابلاغیه بانک مرکزی پنج بانک ملی، صادرات، ملت، سپه و تجارت موظف به اختصاص ۱۰۰ هزار وام ۵۰ میلیونی با بازپرداخت ۶۰ ماهه و نرخ چهاردرصد برای راه‌اندازی نیروگاه‌های یاد شده هستند. پس از این مرحله و اختصاص منابع، مجموعه بسیج نیز موظف است تا بر اساس تبصره ۱۶ قانون بودجه این نیروگاه‌ها را در سراسر کشور به صورت رایگان نصب کند.
