در پی نابسامانی چند ماه اخیر در عرضه و توزیع مواد اولیه آلومینیوم و برخی گمانه‌زنی‌ها در مورد احتمال انحصار در صنعت آلومینیوم کشور و متأسفانه سیاست منفعل دولت در این موضوع، عصر سه‌شنبه نشستی با موضوع بررسی وضع صنعت آلومینیوم در دفتر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران برگزار شد.

در این نشست که با حضور اعضای هیات مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم و جمعی از رسانه‌ها برگزار شد رئیس هیات مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران بر لزوم ساماندهی لازم درزمینه صادرات و تامین مواد اولیه بازار داخلی تاکید کرد. وی گفت: در چهار دهه اخیر به دلایل مختلف ازجمله تحریم‌ها در نوسازی و بازسازی صنایع خوب عمل نکردیم و میزان مصرف انرژی به‌ویژه برق در صنایع ما بالاست و صنایع کشور از تکنولوژی روز دنیا بی‌بهره‌اند.

گودرزی افزود: همه صنایع ما ازجمله صنایع آلومینیوم با مشکل نقدینگی و سرمایه در گردش مواجه‌اند، همچنین مشکلات بانکی و نبود تسهیلات لازم برای خرید مواد اولیه باعث رکود در این بخش از صنعت شده است.

وی به افزایش قیمت مواد اولیه اشاره کرد و گفت: وقتی قیمت مواد اولیه ۳۰ درصد افزایش می‌یابد، با احتساب هزینه‌های دیگر تولید، توان تولید صنعت کاهش می‌یابد و از دولت انتظار داریم در تامین بجا و درست تسهیلات موردنیاز صنایع بالادستی آلومینیوم خوب عمل کند اگر آن‌ها به تسهیلات دسترسی داشته باشند ما در بخش پائین‌دست آرامش‌خواهیم داشت و انتظارات ما از آن‌ها بیشتر خواهد شد.

«هوشنگ گودرزی» افزود: آمار کدال بورس نشان می‌دهد که در ۶ ماهه امسال ۴۹۹۷۰ تن شمش به قیمت هر کیلوگرم ۲۲۳۷۸ ریال صادر شده و ۲۲۵۰۰ تن شمش به قیمت هر کیلوگرم ۷۹۵۵۰ ریال در اختیار بازار داخلی قرار گرفته‌است و با مقایسه اعداد درمی‌یابیم که در این مدت صادرات ۲ برابری شمش نسبت به عرضه در بازار داخلی و باقیمتی پایین‌تر اتفاق افتاده است و این موضوع در کنار عدم عرضه مستمر شمش در بورس و درنتیجه افزایش تقاضا، از دلایل مهم کمبود مواد اولیه در بازار و افزایش قیمت است.

وی اضافه کرد درحالی‌که تعرفه صادرات مواد خام آلومینیوم در حال حاضر به‌طور تقریبی LME+۱۷$ است، این تعرفه برای عرضه در بازار LME+۱۶۰$ است و این مابه‌التفاوت قیمت باعث می‌شود که صنایع داخلی که اشتغال آن‌ها بیش از خارجی‌هاست نتوانند محصول خود را بفروشند و دچار مشکلات زیادی شوند.

گودرزی افزود: وقتی به صنایع بالادستی برای تامین مواد اولیه ارز مبادله‌ای داده می‌شود ما هم انتظار داریم شمش آلومینیوم با قیمت مناسب در اختیار تولیدکننده داخلی قرار گیرد اما با صادرات شمش ارز مبادله‌ای را صادر می‌کنیم.

وی گفت: دو سال است که شعار اقتصاد مقاومتی با محوریت اقدام و عمل یا تولید و اشتغال می‌دهیم، معنی اقتصاد مقاومتی این است که در جنگ اقتصادی با دنیا قرار داریم لذا اگر ما شمش آلومینیوم را باروت فرض کنیم ما آن را به دیگر کشورها صادر می‌کنیم تا آن‌ها با آن فشنگ بسازند و به سینه ما شلیک کنند.

رئیس هیات مدیر سندیکای آلومینیوم اضافه کرد: واردات شمش آزاد است اما با توجه به کاربردهای نظامی و غیرنظامی آن جزو فلزاتی است که در شرایط تحریم، فروش آن محدود می‌شود و باید از واسطه‌ها خریداری شود که این موضوع نیز در افزایش قیمت آن نقش موثری دارد.

وی ادامه داد: نبود متولی یکی دیگر از مشکلات صنعت آلومینیوم کشور است و پیشنهاد می‌شود کارگروه مشخصی برای هدایت این صنعت داشته باشیم.

گودرزی همچنین پیشنهاد کرد رینگ صادراتی ایجاد شود تا شمش با قیمت صادراتی در اختیار تولیدکننده قرار گیرد و سپس محصول باقیمانده صادر شود.

مواد اولیه باید به شکل مستمر در بازار عرضه شود

در ادامه این نشست «هبت الله فاضلی» عضو هیات مدیره سندیکای آلومینیوم ایران نیز گفت: در گذشته مواد اولیه به شکل مستمر و با تناژهای پایین عرضه می‌‌‌شد اما اکنون مواد اولیه در بورس به شکل بلوکی و تناژهای بالا عرضه می‌شود که به نقدینگی زیادی نیاز دارد و صنایع پایین‌دستی قادر به پرداخت آن نیستند.

فاضلی تصریح کرد: نیمی از عرضه مواد اولیه خارج از بورس است و برخی افراد برای کسب میلیاردها تومان سود تبانی می‌کنند که باید این موارد پیگیری شود.

وی اضافه کرد: این مشکلات باعث شده است چند صد هزار نفر که در صنایع پایین‌دستی فعالیت می‌کنند متضرر و در ماه‌های اخیر چند کارخانه تعطیل یا نیمه تعطیل شوند.

تعطیلی ۴۰ تا ۵۰ درصد واحدهای تولیدی

دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم کشور نیز در این نشست گفت: در هفت‌ماهه ابتدای سال ۶۱ هزار و ۸۵۰ تن تقاضای شمش داشتیم و در مقابل ۷۳ هزار و ۹۰۰ تن شمش عرضه شد و فقط ۴۶ هزار و ۶۳۰ تن معامله صورت گرفت. وی تصریح کرد که از این میزان معامله ۲۷۰۰۰ تن به شکل بلوکی عرضه شده است که تولیدکنندگان پایین‌دستی قدرت خرید آن را نداشته‌اند!

«ابوالفضل رضایی» تاکید کرد عرضه مواد اولیه به شکل بلوکی صدمات بسیاری به صنایع پایین‌دستی وارد کرده است.

وی ادامه داد: برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد که متأسفانه در این مدت ۴۰ تا ۵۰ درصد واحدهای تولیدی این صنعت به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل درآمده‌اند.

رضایی افزود: برخی شرکت‌ها اقدام به دامپینگ داخلی کرده‌اند و به‌صورت تصنعی بازار را با کمبود مواد اولیه روبرو کرده‌اند؛ بنابراین سایر تولیدکنندگان در تامین مواد اولیه با مشکل روبرو شده‌اند و بازارهای صادراتی خود را ازدست‌داده‌اند.

دریافت عوارض از شمش صادراتی

«شاهن مارکاریان» یکی دیگر از اعضای سندیکای آلومینیوم ایران نیز در این نشست گفت: بسیار تعجب‌برانگیز است که از شمش صادراتی عوارض دریافت نمی‌شود چراکه طبق قانون و عقلاً هیچ کشوری مواد اولیه صنعتی‌اش را به تاراج نمی‌دهد زیرا جزو منابع طبیعی کشور است. وی پیشنهاد کرد برای صادرات مواد اولیه عوارض سنگین وضع شود.

«مارکاریان» ادامه داد: کشور ما از گذشته با کمبود آلومینا مواجه بوده است و کارخانه‌های مادر، آلومینای موردنیاز خود را از کشورهای دیگر وارد می‌کنند.

به گفته وی، در گذشته به ازای واردات هر هفت تن آلومینا یک‌تن شمش صادر می‌شد اما این تناسب به نسبت ۲ به یک رسیده است؛ یعنی به ازای واردات ۲ تن آلومینا یک‌تن شمش صادر می‌شود که مورد تایید هیچ‌کس نیست.

اشتغال بیش از ۱/۵ میلیون نفر درخطر است

در ادامه این جلسه آقای ملتجی مدیرعامل شرکت آلومینیوم خاتم اراک و عضو هیات مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم گفت: معمولا در دنیا تولید هر یک‌تن آلومینیوم در یک‌سال باعث اشتغال ۵ تا ۸ نفر می‌شود و با احتساب ۳۳۰۰۰۰ تن تولید سالیانه آلومینیوم، پس صنعت آلومینیوم ما بالای یک و نیم میلیون نفر شغل ایجاد می‌کند و با احتساب تعداد خانوار این شاغلین، جمعیتی چند برابری را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

وی افزود: انحصار و دامپینگ در صنعت آلومینیوم و فروختن شمش زیر قیمت بورس درنهایت ایرالکو را زمین‌گیر کرد و انحصار به وجود آمده در بازار مواد اولیه، تولیدکنندگان ما را مجبور به تعطیلی و یا ادامه فعالیت با حداقل ظرفیت کرده است. درواقع این صنعت آلومینیوم است که در حال آب شدن و کوچک‌تر شدن هرروزه است و این موضوع اشتغال بیش از ۱/۵ میلیون نفر به‌اضافه سرنوشت خانواده‌هایشان را متاثر از خود خواهد داشت.

نادرستی واگذاری صنعت آلومینیوم به بخش خصوصی

نایب‌رئیس هیات مدیره سندیکای آلومینیوم کشور نیز گفت: آلومینیوم جزو صنایع راهبردی کشور است و طبق قانون باید ۴۹ درصد آن به بخش خصوصی و ۵۱ درصد در اختیار دولت قرار گیرد؛ درحالی‌که واگذاری کامل این صنعت به بخش خصوصی باعث شده است که بالادستی‌ها خودشان مواد اولیه را خرید کنند و به قیمت دلخواه در بازار بفروشند و این امر بازار شمش ایران با مشکل مواجه کرده است.

«حسن آوازی» افزود: افزایش قیمت شمش داخلی باعث افزایش قیمت تمام‌شده محصولات آلومینیومی شده است و درنتیجه برای مثال در و پنجره خود را از کشورهای همسایه وارد می‌‌کنیم.

وی تاکید کرد باید صادرات مواد اولیه محدود شود و پس از تامین ۶۰ تا ۷۰ درصد مواد موردنیاز بازار داخل، اقدام به صادرات کنیم اما با توجه به واگذاری شرکت‌ها به بخش خصوصی و ایجاد انحصار، بازار با مشکلات زیادی روبرو شده است.