آنچه مسلم است نیاز به دستورالعمل اجرایی در خصوص مسایل فنی صنعت ساختمان در تمامی ابعاد لازم و مبرهن است، خصوصا در بخش نمای ساختمان ها و بناها که از تنوع و آشفتگی بیشتری برخوردار هستند.
پس از مدت ها دستورالعمل طراحی سازهای و الزامات و ضوابط عملـکردی و اجـرایی نمای خارجی ساختمان ها که از این پس ضابطه شماره 714 می نامیم ، از تاریخ اول دی ماه 1395 اجرایی خواهد شد. البته به نظر می رسد این دستور العمل در صورت نداشتن ضوابط بهتر از این، الزامی خواهد بود!!
برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.
بنا به اظهار مهندس شافعی (معاونت فنی و توسعه امور زیربنایی) باوجود تلاش، دقت و وقت بسیاری که برای تهیه این مجموعه صرف شده است، این مجموعه از وجود اشکال و ابهام در مطالب مصون آن نیست.
نماهای ساختمانی در شکل دهی شهر نقش بسزایی دارند. هرنوع نمایی با هرنوع مصالح ساختمانی و با هر هزینه ای، علاوه بر زیبایی ظاهری و آرامش بصری باید بتوانند آسایش و ایمنی ساکنان و شهروندان را فراهم آورد. بدین منظور باید قطعات، اجزاء و اتصالات نما توانایی تحمل بارها و جابه جایی نسبی وارد بر آن را تحت تاثیر عوامل مختلف داشته و پایداری خود را حفظ کنند. لذا توجه به نوع و شیوه اجرای نما از اهمیت زیادی برخوردار است (بخشی از مقدمه ریاست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی).
این دستورالعمل نحوه طراحی نما، برای مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی و بارهای مختلف از جمله طوفان، زلزله و سیل و نیز شیوه اجرای نماهای متداول ساختمان در کشور را همراستا با ضوابط بین المللی ارائه کرده است. این دستور العمل در 8 فصل تنظیم شده است و شامل:
فصل اول: انواع نما شامل: - Veneer wall - Curtain wall Infill wall، نماهای سنگی ، آجری، سیمانی، سرامیک، کامپوزیت، اتیکس، EIFS، چوبی و سبز می باشد.
فصل دوم: الزامات اجرای نماها
فصل سوم: بارهای وارده بر اجزاء نما و معیارهای پذیرش
فصل چهارم: الزامات طراحی و اجرای نمای سنگی
فصل پنجم : الزامات طراحی و اجرای نمای آجری
فصل ششم: الزامات طراحی و اجرای نمای سیمانی
فصل هفتم: الزامات طراحی و اجرای نمای سرامیکی
فصل هشتم: الزامات طراحی و اجرای نمای کامپوزیت، نماهای شیشه ای
همانگونه که رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر اظهار داشته اند طراحی نمای ساختمان حوزه کیفی و محتوایی و مبتنی بر تراوشات ذهنی و خلاقیت معماران است و نمی توان دستورالعمل کمی برای آن تعریف کرد.آنچه به عنوان ضوابط کمیته نما تعیین شده به عنوان گام اول در حوزه ساماندهی نمای آشفته شهری خوب است ولی می بایست به ایده آلها نزدیک شود.
در این ضابطه (714) استفاده از نوع خاصی از مصالح مطرح نشده و صرفا نوع اجرا سازه ها و مسایل فنی مطرح شده است.
اینکه مشخصات فنی و تکنیک های مطروحه در این ضابطه چقدر بهروز و مطابق با استانداردهای رایج می باشند، باید در طول زمان بررسی و مورد تحلیل قرار داد.
شرکت هایی که سال هاست هریک به تنهایی سعی در تبلیغات و رواج استفاده از تکنیک های مهندسی نما در سطح کشور را دارند، از این موضوع خوشحال هستند و این برای اولین گام جهت کشورشمولی این ضابطه می تواند مفید باشد.
از نکات مثبت این ضابطه (714) می توان به موارد زیر به طور اجمالی اشاره کرد:
- عدم تاکید جهت استفاده از نوع خاصی از مصالح
- عدم تاکید جهت استفاده از نوع خاصی از تکنیک ها
- نادیده نگرفتن استفاده از تکنیک ها و مصالح نوین در صنعت ساختمان و به ویژه نمای ساختمان
- توصیه به استفاده همزمان از مصالح بومی و تکنیک های جدید در کنار هم، البته با توجه به اقلیم منطقه
و از نقاط ضعف این ضابطه (714) نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- آشفتگی در ارائه مطالب
2- گنجانیدن مباحث مهمی که می بایست حداقل در 5 نشریه به صورت جداگانه مطرح می گردید.
3- ارائه موارد فنی به صورت کلی و بر اساس اطلاعات برخی از شرکت های داخلی یا خارجی
4- ارائه اطلاعات فنی شرکت هایی که درخارج از ایران هستند و نوع استاندارد و ضوابط ساخت و ساز آنها با ما متفاوت هست ( ملاحظه لیست منابع و مراجع)
به نظر می رسد این ضابطه (714) به عنوان یک کتابچه معرفی و آشنایی با مصالح به کار رفته در نما جهت کسانی که می خواهند با این نوع مصالح و نحوه اجرای کلی آنها آشنا شوند مفید باشد. دانشجویان، علاقه مندان به مباحث یادگیری نما و شرکت هایی که تازه گام در اجرای این گونه تکنیک ها و مصالح گذاشته اند، می توانند اطلاعات مفید و قابل تاملی را کسب کنند.
لیکن جهت ارائه مطالب فنی مهم که به عنوان ضابطه و دستورالعمل می بایست مطرح گردند، نیاز به نشریه های تکمیلی به صورت جداگانه می باشد که به همراه دلایل اجرایی دقیق و برمبنای شرایط کار در مناطق مختلف ایران عزیز تدوین شده اند .
آنچه مسلم خواهد بود حمایت همه جانبه از این نوع دستورالعمل های اجرایی است، چرا که رعایت این دستورالعمل ها به نفع مجریان اینگونه مصالح می باشد، چراکه یک ضابطه مدون و قانونی در خصوص نحوه کار وجود خواهد داشت و کارفرمایان بنا به این مشخصات نسبت به انجام کار و تحویل آن درخواست خواهد داشت و این امر سهولت اجرا و تحویل کار را جهت مجریان فراهم می آورد و نیز با توجه به اینکه تقریبا تمامی این موارد استفاده شده در ضابطه از تکنیک های جدید و فنی و دقیق پیروی می کند، رعایت آنها توسط شرکت های مجری به اصالت کار و ضریب اطمینان این محصولات به مقدار زیادی می افزاید و باید توجه کرد که این ضوابط مهندسی شده هستند و در صورت تکمیل و اجرای دقیق از اظهار نظرهای مغرضانه و غیر کارشناسی و ناشی از منافع شخصی و یا گروهی خاص، در خصوص مصالح نوین در زمینه نمای بناها جلوگیری به عمل خواهد آورد.
در فرصت های بعدی به نکات مهم و سرفصل ها و مباحث پیرامونی آنها می پردازیم .
نشریه پنجره ایرانیان-سال دهم-شماره 111-دی95
