2.6 میلیون در کشور و 500 هزار در تهران خانه‌ خالی وجود دارد
1400/01/29
پنجره‌ایرانیان؛ در شرایطی که ارزش تقریبی ۲.۶ میلیون واحد خالی موجود در کشور به عدد افسانه‌ای ۱۹۵۷ تریلیون تومان رسیده دولت و مجلس عزم خود را برای ورود خانه‌های خالی به بازار مصرف جزم کرده‌اند؛ هرچند با توجه به معافیت اقامتگاه دوم از مالیات، عملا نمی‌توان امیدوار بود بخش قابل‌توجهی از واحدهای خالی فروخته یا وارد بازار اجاره شود.
2.6 میلیون در کشور و 500 هزار در تهران خانه‌ خالی وجود دارد

به گزارش ایسنا، طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ حدود ۲.۶ میلیون واحد مسکونی خالی در ایران وجود دارد. متوسط مساحت خانه‌ها در ایران طبق آخرین آمار از معاملات کشور در تابستان ۱۳۹۹ به میزان ۱۰۵ مترمربع بوده است. میانگین قیمت مسکن کشور در همان مقطع نیز متری هفت میلیون و 172 هزار تومان بود که از طرف وزارت راه و شهرسازی اعلام شد. یعنی ارزش هر واحد مسکونی در کشور به‌طور میانگین 753 میلیون و 60 هزار تومان است و اگر همین رقم را ملاکی برای قیمت خانه‌های خالی قرار دهیم ارزش تقریبی ۲.۶ میلیون واحد خالی به عدد افسانه‌ای 1957 تریلیون و 956 میلیارد تومان می‌رسد! البته واضح است که این ارقام از تابستان گذشته تاکنون نیز افزایش یافته است.

حدود ۵۰۰ هزار واحد از ۲.۶ مسکن خالی کشور در تهران قرار دارد. قیمت هر متر خانه در تهران طی اسفندماه ۱۳۹۹ به‌طور متوسط ۳۰.۲ میلیون تومان و میانگین مساحت واحدهای معامله‌شده در پاییز سال گذشته ۸۷ متر بوده است. یعنی به‌طور تقریبی هر خانه در تهران هم‌اکنون ۲ میلیارد و ۶۲۷ میلیون تومان ارزش دارد. اگر این مبلغ را برای واحدهای خالی در نظر بگیریم هم‌اکنون با ۱۳۱۳ تریلیون و ۷۰۰ میلیارد تومان حبس سرمایه از طریق خانه‌های بدون سکنه تهران مواجهیم. این در حالی است که عمده آپارتمان‌های خالی تهران در شمال شهر قرار دارند که ارزش آن‌ها بیش از متوسط قیمت پایتخت است.

از حدود یک سال قبل دولت و مجلس برای آنکه واحدها خالی را وارد بازار مصرف کنند طرح مالیات بر خانه‌های خالی را دنبال کردند که پیش‌نیاز آن راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان بود؛ سامانه‌ای که می‌بایست از سال ۱۳۹۴ راه‌اندازی می‌شد اما به هر دلیل بین دو وزارتخانه راه و شهرسازی و اقتصاد پاس‌کاری شد تا اینکه نهایتا توسط وزارت راه و شهرسازی مسئولیت آن به وزارت راه و شهرسازی رسید و از مردادماه سال گذشته شکل اجرایی به خود گرفت. اما ثبت املاک توسط سرپرستان خانوار از ۱۹ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ آغازشده و قرار است ظرف دو ماه صاحب‌خانه‌ها اطلاعات واحدهای خود را در این سامانه ثبت کنند.

 

شهرهای کمتر از ۱۰۰ هزار نفر مشمول مالیات خانه خالی نیست

در اصلاحیه ماده ۵۴ قانون مالیات‌های مستقیم، اقامتگاه دوم خانوار در شهر دیگر معاف از مالیات است. خانه‌های واقع در روستاها و شهرهای دارای جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر نیز در صورت خالی بودن مشمول مالیات نمی‌شود. واحدهای نوساز هم پس از ۱۲ ماه و در طرح پروژه‌های انبوه‌سازی پس از ۱۸ ماه از زمان صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی مشمول مالیات موضوع این ماده می‌شوند. با توجه به این مشوق‌ها به نظر نمی‌رسد که تعداد قابل‌توجهی از ۲.۶ میلیون خانه بدون سکنه در کشور مشمول مالیات واحدهای خالی و به بازار مصرف عرضه شود.

مسئولان وزارت راه و شهرسازی می‌گویند که ثبت املاک در این سامانه هیچ نوع مالیاتی را برای هم‌وطنان در پی نخواهد داشت؛ مگر اینکه واحد را خالی نگه دارند. درواقع اگر اجاره بدهند به‌جز خانه‌های بالای ۱۵۰ متر در تهران و بالای ۲۰۰ متر در شهرستان‌ها که باید مالیات متعلق بر اجاره را بپردازند، هیچ نوع مالیاتی به آن تعلق نمی‌گیرد و افراد می‌توانند تا ده‌ها و صدها خانه در تملک خود داشته باشند.

اما بعضی کارشناسان ازجمله عضو هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان معتقدند که هر نوع مالیات از بازار مسکن نهایتا به خریداران منتقل می‌شود. حسن محتشم می‌گوید که جریمه‌های مالیاتی برای واحدهای خالی از سکنه ممکن است در کوتاه‌مدت منجر به عرضه این واحدها و کنترل نسبی قیمت‌ها شود اما در بلندمدت تاثیر منفی بر حوزه ساخت‌وساز دارد و به رشد قیمت‌ها منجر خواهد شد.

از طرف دیگر در تملک گرفتن املاک و زمین توسط بانک‌ها، دستگاه‌ها، ارگان‌ها و اشخاص حقوقی به یکی از معضلات اقتصاد ایران و بخصوص حوزه مسکن تبدیل شده است. آمار دقیقی از تعداد واحدهای در اختیار بانک‌ها وجود ندارد اما مردادماه سال گذشته محمود محمودزاده ـ معاون وزیر راه و شهرسازی ـ گفت که ۱۰۰۰ واحد مسکونی در اختیار یک بانک است. چند روز بعد هم در جریان اجرایی شدن سامانه املاک و اسکان اعلام کرد که یک فرد حقیقی ۶۰۵ واحد و یک شخصیت حقوقی ۲۳ هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی را در تملک دارد.

بااین‌حال تعداد واحدهای خالی در اختیار دستگاه‌ها و ارگان‌های دولتی هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده است. البته شاید پس از ثبت اطلاعات سکونتی اشخاص حقیقی و حقوقی در سامانه املاک و اسکان، آماری در این زمینه به دست بیاید. به‌هرحال خرید مسکن توسط افراد اگر در بازار اجاره یا فروش عرضه شود اشکالی ندارد. کما اینکه همواره کارشناسان و مسئولان به این موضوع اشاره‌کرده و در اختیار گرفتن املاک برای اشخاص حقیقی را بلااشکال دانسته‌اند.

 

غلبه بر تورم انگیزه سفته‌بازی بانک‌ها

اما سوال این است که چرا ارگان‌ها، دستگاه‌ها و بانک‌ها اقدام به خرید مسکن یا ساخت‌وساز می‌کنند؟ مهم‌ترین علت این است که افراد، دستگاه‌ها و بانک‌ها برای غلبه بر تورم سیستماتیک اقتصاد ایران به تملک دارایی‌های ثابت روی می‌آورند. درواقع علت اصلی احتکار مسکن توسط افراد حقیقی و حقوقی، مصون ماندن از تورم است که همواره اقتصاد ایران با آن دست‌به‌گریبان بوده است. یعنی اقدام اول باید کنترل نرخ تورم باشد که راه‌حل بسیاری از معضلات اقتصاد ایران خواهد بود.

تخمین زده می‌شود که در کشور حدود ۲۸ میلیون واحد مسکونی وجود دارد که تاکنون از طریق تقاطع اطلاعاتی ۱۳.۴ میلیون آن در سامانه املاک و اسکان شناسایی شده است. ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار فرد حقیقی و حقوقی مالکیت این واحدها را در اختیار دارند. طبق شناسایی انجام‌شده ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار کشور بیش از یک واحد مسکونی در اختیار دارند و نام ۱۵۰۰ شخصیت حقوقی نیز دراین‌بین به چشم می‌خورد.

 

قانون هست اما اجرا نمی‌شود

دستگاه‌های دولتی و ارگان‌ها به‌جز در اختیار گرفتن املاک به تملک زمین نیز علاقه دارند. در ماده ۱۰ قانون زمین شهری مصوب ۱۳۶۶ مقرر شده است «از تاریخ تصویب قانون اراضی شهری مصوب ۱۳۶۰ کلیه زمین‌های متعلق به وزارتخانه‌ها و نیروهای مسلح و موسسات دولتی و بانک‌ها و سازمان‌های وابسته به دولت و موسساتی که شمول حکم مستلزم ذکر نام است و کلیه بنیادها و نهادهای انقلابی در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی قرار می‌گیرد.

همچنین سال‌هاست که دستگاه‌های دولتی، بنیادها و نهادهای انقلابی مکلف هستند اراضی در اختیار خود را برای اجرای پروژه‌های بازآفرینی اختصاص دهند اما به نظر می‌رسد هیچ دستگاهی این مسئله را جدی نگرفته است؛ به‌طوری‌که عباس آخوندی ـ وزیر سابق راه و شهرسازی ـ در جلسه تودیع خود در ۱۹ آبان‌ماه سال ۱۳۹۷ گفت: «در حال حاضر ایده ارائه زمین دولتی برای بازآفرینی شهری ارائه شد که مایلم به شما بگویم تاکنون کل زمین دولتی که برای این منظور اختصاص یافته ۳۶ مترمربع بوده است»!

مردادماه سال ۱۳۹۸ نیز کاوه حاجی علی‌اکبری ـ مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران ـ گفت: دستگاه‌های دولتی تاکنون حتی یک مترمربع زمین هم برای اجرای این طرح (مسکن ملی) واگذار نکرده‌اند.

بر اساس طرح جهش تولید و تامین مسکن که اخیرا به تصویب مجلس رسیده زمین‌های در اختیار دستگاه‌های اجرایی که بلااستفاده رها شده باید به پروژه‌های مسکن اختصاص یابد؛ بدین‌صورت که بر اساس تشخیص وزارت راه و شهرسازی باید دستگاه‌ها طی مدت مشخصی زمین را در اختیار این وزارتخانه قرار دهند و در غیر این صورت سازمان ثبت املاک باید ظرف دو ماه آن را با هدف ساخت مسکن به نام وزارت راه و شهرسازی کند.

روز ۱۹ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ رئیس مجلس شورای اسلامی در صفحه توییتر خود از تصویب طرح جهش تولید مسکن با هدف احداث سالانه یک‌میلیون واحد مسکونی در کشور خبر داد و نوشت: «بر اساس این قانون، زمین‌های دولتی احتکار شده پس از شفاف‌سازی، وارد چرخه تولید مسکن برای مردم خواهند شد».

 

نماینده مجلس: بانک‌ها زمینه‌ساز افزایش قیمت مسکن شدند

مجتبی یوسفی ـ عضو کمیسیون عمران مجلس ـ می‌گوید: بسیاری از بانک‌ها و دستگاه‌ها به‌جای سرمایه‌گذاری در اقتصاد مولد به بازار سفته‌بازی روی آورده‌اند و خودشان زمینه افزایش قیمت مسکن را فراهم کردند. در هیچ جای دنیا مسکن کالای سرمایه‌ای نیست اما متاسفانه در ایران به دلیل عدم توازن در عرضه و تقاضا شاهد چنین اتفاقاتی هستیم. حال امیدواریم قانون مالیات بر خانه‌های خالی تا حدودی مسکن را از این وضعیت خارج کرده و به کالایی مصرفی تبدیل کند.

با توجه به اقدامات سه‌گانه یعنی راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان، تصویب ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم و تصویب طرح جهش تولید و تامین مسکن، سرانجام قوای سه‌گانه می‌توانند به اهدافی مثل ملزم کردن بانک‌ها و ادارات به خروج از بنگاهداری و سفته‌بازی و از آن مهم‌تر تبدیل مسکن از یک کالای سرمایه‌ای به کالای مصرفی موفق شوند یا همچنان در بر همان پاشنه می‌چرخد؟

علت خزان زودرس ساختمان‌های ایرانی
علت خزان زودرس ساختمان‌های ایرانی

پنجره‌ایرانیان؛ عمر مفید ساختمان در ایران همانند قیمتش خوش‌اقبال نیست که هرروز بالا و بالاتر رود چراکه ساختمان‌ها در ایران خیلی زود فرسوده شده، نامشان با کلنگی بودن گره‌خورده و درنتیجه خزان زودرس ساختمان‌ها شروع می‌شود.

مطالب بیشتر
بازار مسکن، پول‌های بورس را جذب می‌کند؟
بازار مسکن، پول‌های بورس را جذب می‌کند؟

پنجره‌ایرانیان؛ یک کارشناس بازار مسکن گفت: رکود این بازار در ماه‌های اخیر از سه عامل ثبات قیمت نهاده‌های ساختمانی، ورود به فصل سرما و افت ساخت‌وساز نشأت می‌گیرد، اما بازار ملک این ظرفیت را دارد که پول‌های خارج‌شده‌ اخیر از بورس و سپرده‌های بانکی را جذب کند.

مطالب بیشتر
تضییع‌حقوق؛ نگرانی مهندسان تجمع‌کننده جلوی شورای شهر
تضییع‌حقوق؛ نگرانی مهندسان تجمع‌کننده جلوی شورای شهر

پنجره ایرانیان: اقبال شاکری رئیس کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران با اعلام تجمع برخی از مهندسان عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان جلوی شورای شهر تهران، گفت: در آخرین جلسه مقرر شد تا شهرداری تهران، موارد اصلاحی فرآیند را انجام دهد.

مطالب بیشتر
بررسی عملکرد دولت در بخش مسکن و شهرسازی و عمران شهری
بررسی عملکرد دولت در بخش مسکن و شهرسازی و عمران شهری

پنجره‌ایرانیان؛ مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی عملکرد دولت در بخش مسکن و شهرسازی و عمران شهری پرداخت.

مطالب بیشتر
هزینه وام مسکن دوباره افزایش یافت
هزینه وام مسکن دوباره افزایش یافت

پنجره‌ایرانیان؛ درحالی‌که ترمز افزایش هزینه وام مسکن در سال جدید کشیده شده و هفته قبل هر برگ از تسهیلات مسکن حدودا ۷۸ هزار تومان قیمت داشت، قیمت این اوراق اکنون به بیش از ۹۰ هزار تومان نیز رسیده است.

مطالب بیشتر
روزانه پنچ نفر درکارگاه های ساختمانی جان می بازند
روزانه پنچ نفر درکارگاه های ساختمانی جان می بازند

پنجره ایرانیان: رییس سازمان نظام مهندسی و ساختمان کشور گفت:روزانه پنج نفر در کارگاه های ساختمانی کشور جان خود را از دست می دهند، یعنی در کنار مصرف مصالح ساختمانی، در ساخت و سازها جان انسان هم مصرف می شود.

مطالب بیشتر
جدیدترین پیش‌بینی بانک جهانی از وضعیت اقتصاد ایران
جدیدترین پیش‌بینی بانک جهانی از وضعیت اقتصاد ایران

پنجره‌ایرانیان؛ بانک جهانی در جدیدترین گزارش خود از احتمال افزایش رشد منفی اقتصاد ایران در سال‌های پیش‌رو خبر داده است.

مطالب بیشتر
نصف معاملات مسکن در پنج منطقه پایتخت
نصف معاملات مسکن در پنج منطقه پایتخت

پنجره‌ایرانیان؛ حدود ۴۸ درصد خریدوفروش‌های بازار مسکن تهران در پنج منطقه انجام می‌شود که در شهریورماه با رشد تا ۶۰ درصدی معاملات نسبت به مرداد مواجه بودند؛ از دلایل تحرک بازار در این ماه می‌توان به آخرین‌مهلت جابه‌جایی، انتظارات تورمی و افزایش خریدهای سرمایه‌ای اشاره کرد.

مطالب بیشتر
سامانه سادا چه تاثیری بر بازار مسکن می‌گذارد؟
سامانه سادا چه تاثیری بر بازار مسکن می‌گذارد؟

پنجره‌ایرانیان؛ یک عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مجلس در طرح ساماندهی بازار اجاره‌بهای املاک مسکونی مصوبات خوبی برای تکمیل سامانه‌های حوزه مسکن به‌ویژه سامانه املاک و اسکان و سامانه سادا پیش‌بینی کرده است و قطعا تکمیل این سامانه‌ها دست دولت را برای برنامه‌ریزی دقیق در حوزه مسکن بازخواهد کرد.

مطالب بیشتر
مسکن اجتماعی ناقص و کلی است
مسکن اجتماعی ناقص و کلی است

پنجره ایرانیان:همواره سیاست‌های مسکنی دولت را پیگیری می‌کنیم اما از انجایی که هنوز وزارت راه و شهرسازی سیاست نهایی و شفافی ندارد متاسفانه به نتیجه‌ای نمی‌رسیم.

مطالب بیشتر
کاهش اتلاف انرژی با اصلاح تجهیزات مصرف گاز
کاهش اتلاف انرژی با اصلاح تجهیزات مصرف گاز

پنجره ایرانیان: مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران از اجرای طرحهایی برای کاهش مصرف گاز در سال جاری خبر داد و گفت: اصلاح تجهیزات مصرف کننده گاز مهمترین راهکار برای کاهش مصرف گاز است.

مطالب بیشتر
دولت واحدهای مسکن بدون متقاضی را به کمیته امداد واگذار کند
دولت واحدهای مسکن بدون متقاضی را به کمیته امداد واگذار کند

پنجره ایرانیان؛ رئیس کمیته امداد با اعضای فراکسیون مستقلان ولایی مجلس شورای اسلامی دیدار و گفت‌وگو کرد.

مطالب بیشتر