یک شنبه 26 مرداد مرد اول شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در جمع خبرنگاران جزییاتی از بودجه 34 میلیارد دلاری برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور رونمایی کرد و گفت: طرحهای بهینه‌سازی مصرف انرژی با محوریت بخش خصوصی اجرا می‌شود. به گزارش خبرنگار ما، نصرت‌اله سیفی، از تعریف بالغ بر ٣٤ میلیارد دلار طرح در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی خبر داد و افزود: از آنجا که احتمال افزوده شدن طرح‌های جدید در این حوزه وجود دارد و از سویی، نهایی شدن هر طرح در گرو تصویب آن در شورای اقتصاد است، این عدد می‌تواند کاهش یا افزایش یابد. او با بیان اینکه در این زمینه تاکنون حدود ١٧ طرح تعریف شده است، ادامه داد: از این میان، چهار طرح برای تصویب به شورای اقتصاد ارائه شده است و پیش بینی می‌شود سه طرح دیگر نیز طی هفته آینده به این شورا ارسال شود. نکته تاسف برانگیز اینکه در طرح‌های ارسال شده به شورای اقتصاد اصلا صحبتی از جایگزین پنجره‌های قدیمی با پنجره‌های دوجداره نشده و این صنعت پنجره یوپی‌وی‌سی ایران بوده که در تخصیص بودجه 34 میلیارد دلاری سرش بی‌کلاه مانده است
 کاهش اتلاف انرژی در موتورخانه‌ها
 مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت به طرح ارتقای کارایی موتورخانه‌های ساختمان‌های اداری و مسکونی اشاره کرد و گفت: پس از مدت‌ها اجرای آزمایشی این طرح در 5 هزار موتورخانه در سطح کشور، این نتیجه حاصل شد که انرژی بسیاری در موتورخانه‌ها تلف می‌شود و از این رو، ارتقای کارایی موتورخانه‌ها در دستور کار قرار گرفت.   وی گفت: مطالعات ما نشان می‌دهد با توجه به اینکه موتورخانه، قلب توزیع انرژی در ساختمان است، می‌توان با استفاده از راهکارهایی نظیر، عایق‌کاری، تنظیم مشعل، کنترل هوشمند و استفاده از رسوب‌زداهای غیرشیمیایی و بهینه، تلفات انرژی در موتورخانه‌ها را بین ٣٠ تا ٣٥ درصد کاهش داد.
سیفی افزود: به این ترتیب در طرح ارتقای کارایی موتورخانه‌ها مقرر شده است به ازای هر مترمکعب کاهش مصرف انرژی که از محل اصلاح عملکرد در موتورخانه ساختمان حاصل شده باشد، ٥٠٠ تومان پرداخت شود. به گفته وی، برای اجرایی شدن این طرح، شرکت‌های گاز استانی نسبت به شناسایی شرکت‌های سرمایه‌گذار در این زمینه اقدام می‌کنند و پس از اجرایی شدن طرح نیز،  بازرسی و نظارت کافی بر روند اجرا اعمال می‌شود.
سیفی با بیان اینکه به واسطه اجرای این طرح، شرکت‌های خدمات انرژی به عنوان سرمایه‌گذار، صاحبان موتورخانه‌ها به عنوان ذی‌نفعان از کاهش مصرف انرژی، دولت و محیط زیست منتفع می‌شوند، ادامه داد: بحث زیست محیطی این طرح بسیار دارای اهمیت است، چراکه به عنوان مثال، اگرچه تنظیم مشعل ١٠ تا ١٥ درصد از اتلاف انرژی جلوگیری می‌کند، اما بیش از ٩٠ درصد در کاهش آلایندگی زیست محیطی تاثیرگذار است. وی اعتبار برآورد شده برای اجرای این طرح را ٢ میلیارد دلار اعلام و تصریح کرد: مدت زمان پیش بینی شده برای این طرح نیز سه سال و نیم تا چهار سال است.
 افزایش راندمان بخاری‌ها
مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، به طرح دیگری مرتبط با کمک به تولید بخاری‌های گازسوز دودکش دار با گرید بالا اشاره کرد و گفت: متاسفانه تولیدات فعلی کشور در این حوزه بسیار ضعیف است و بخاری‌ها با راندمان حداکثر ٦٠ درصد و گریدهای G و پایین تر از آن تولید می‌شود. سیفی گفت: از طرفی تولید محصول با گرید B، با توجه به قیمت محصول برای تولیدکنندگان جذابیتی ندارد و اگرچه برخی تولیدکنندگان به تازگی به تولید بخاری‌هایی با گریدهای بالاتر روی آورده اند، اما این امر عمومیت ندارد. وی تصریح کرد: در این طرح با دعوت از تولیدکنندگان بخاری در داخل کشور که سالانه در حدود یک میلیون و ٣٠٠ هزار بخاری تولید می‌کنند، روش‌های ممکن برای افزایش راندمان بخاری‌ها تا ٩٠ درصد بررسی شده است و در صورت اجرایی شدن طرح، اقدامات مقتضی انجام می‌شود.
 توسعه حمل و نقل ریلی
 این مقام مسئول با اشاره به توافق‌های وزارت نفت و شرکت راه‌آهن با هدف افزایش حمل بار و مسافر از طریق خطوط ریلی گفت: مصرف انرژی در حمل و نقل جاده ای، بین پنج تا هفت برابر حمل  نقل ریلی است و به این ترتیب اگر بتوانیم حمل و نقل ریلی را توسعه دهیم، صرفه‌جویی بزرگی در مصرف انرژی به دنبال دارد. سیفی گفت: پس از چند ماه بررسی و جلسه‌های مشترک بین وزارت نفت و راه آهن، مقرر شد در این طرح به ازای هر تن کیلومتر افزایش حمل بار توسط خطوط ریلی، معادل ٣٠ سی سی گازوییل و به ازای اضافه شدن هر نفر کیلومتر در حمل و نقل ریلی، ١٥ سی سی گازوییل سهمیه به راه آهن تعلق گیرد. وی یادآور شد: اعتبار مورد نیاز برای این طرح، ١٠ میلیارد دلار برآورده شده است و پیش بینی می‌شود این طرح در بازه زمانی ١٠ ساله انجام شود.
 جایگزینی اتوبوس‌های گازسوز
مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت با اشاره به تفاهمنامه‌ای که چندی پیش بین وزرای نفت و کشور به امضا رسید، عنوان کرد: بر اساس این تفاهمنامه، اتحادیه اتوبوسرانی از طریق معاونت امور زیربنایی وزارت کشور طرحی را ارائه داد که بر مبنای آن، ١٧ هزار اتوبوس درون شهری گازوئیل سوز با اتوبوس‌های گازسوز جایگزین می‌شود.به گفته سیفی، مصرف گاز به جای گازوییل علاوه بر آنکه کاهش هزینه‌ها را به دلیل اختلاف قیمت بین این دو سوخت به همراه دارد، تاثیر بسزایی نیز در کاهش آلایندگی هوا خواهد داشت. وی با بیان اینکه اجرایی شدن این طرح، منجر به صرفه‌جویی چهار میلیارد و ٣٠٠ میلیون لیتری در مصرف نفت گاز می‌شود، ادامه داد: همچنین به واسطه اجرای این طرح، انتشار گازهای گلخانه‌ای بالغ بر ٤,٥ میلیون تن کاهش می‌یابد. سیفی یادآور شد: اعتبار این طرح، بیش از یک میلیارد و ٨٠٠ میلیون دلار برآورد شده است و در صورت تصویب در شورای اقتصاد، با کمک اتحادیه اتوبوسرانی اجرا می‌شود.
 تاکسی‌ها و موتورسیکلت‌های برقی در راه ایران
وی به طرح جایگزینی ١٤٠ هزار تاکسی فرسوده با تاکسی‌های برقی، هیبریدی و مصرف کننده سی ان جی اشاره و تصریح کرد: اگرچه خودروسازها تاکنون نتوانسته اند در بهبود تولیدات خود و حرکت به سمت تولید خودروهای هیبریدی و برقی، موفق باشند اما با توجه به برخی مذاکرات خودروسازها برای انتقال دانش فنی خودروهای برقی و یا افزایش میزان پیمایش خودروهایی که از سوخت سی ان جی استفاده می‌کنند، امیدواریم قابلیت اجرایی شدن این طرح در آِینده‌ای نزدیک فراهم شود. سیفی همچنین از طرح جایگزینی ٤٠٠ هزار موتورسیکلت برقی به جای بنزینی خبر داد و گفت: موتورسیکلت‌های بنزینی، علاوه بر آلودگی صوتی، به دلیل احتراق ناقص سوخت، تا چهار برابر خودروها آلایندگی زیست محیطی تولید می‌کنند و به این دلیل، جایگزینی آن با موتورسیکلت‌های برقی الزامی است.
وی با بیان اینکه در صورت اجرایی شدن این طرح، پس از مدتی از ورود موتورسیکلت‌های بنزینی به داخل شهر جلوگیری می‌شود، گفت: در این طرح که اعتبار آن ١٩٠ میلیون دلار پیش بینی شده است، به ازای هر موتورسیکلت ٣٠٠ دلار به سازنده پرداخت می‌شود. این مقام مسئول در ادامه، نقش مترو را در جابجایی مسافران و کاهش مصرف انرژی در حوزه حمل و نقل یادآور شد و گفت: به ازای هر مسافری که از مترو استفاده می‌کند، بخشی از مصرف سوخت‌هایی مانند گازوییل، بنزین یا سی ان جی کاهش می‌یابد و مصرف برق، جای آن را می‌گیرد.
سیفی توضیح داد: استفاده از برق، صرفه اقتصادی بیشتری دارد و بر اساس این طرح، به ازای افزایش هر مسافر در حمل و نقل مترو، مبلغی از سوی وزارت نفت پرداخت می‌شود که هنوز این رقم به طور دقیق نهایی نشده است. وی با بیان اینکه این طرح در کلانشهرها پیاده می‌شود، اعتبار کلی طرح را ١٠ میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: از این میان، ٢ میلیارد دلار برای اجرای طرح در تهران اختصاص می‌یابد. طرح نوسازی ناوگان باری سنگین و نوسازی ناوگان اتوبوس بین شهری از دیگر طرح‌های مورد اشاره مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت بود که بر اساس اعلام وی، اعتبار طرح نوسازی ناوگان باری سنگین نیز حدود ٢ میلیارد دلار برآورد شده است.
 اصلاح ‌سیستم مصرف انرژی مرغداری‌ها و گلخانه‌های
سیفی به ٢ طرح صنعتی دیگر در حوزه اصلاح سیستم مصرف انرژی در مرغداری‌ها و گلخانه‌های صنعتی نیز اشاره کرد و گفت: به ازای تولید هر کیلوگرم مرغ، ١,٢ لیتر گازوییل مصرف می‌شود که با بهینه‌سازی سیستم‌های مصرف انرژی مرغداری‌ها با اعتبار پیش بینی شده ٣٨٠ میلیون دلار، مصرف گازوییل تا حدودی کاهش می‌یابد. وی همچنین به طرح برقی کردن چاه‌های کشاورزی اشاره و تصریح کرد: در این طرح، حدود ٥٥ هزار حلقه چاه از مجموع بیش از ٢٠٠ هزار حلقه چاه شناسنامه دار کشور برای برقی شدن مدنظر قرار دارند و اجرای این طرح، علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف نفت گاز، از آلوده شدن زمین‌های کشاورزی و عقیم شدن خاک که به دلیل ریختن گازوییل بر روی زمین‌ها حادث می‌شد، جلوگیری می‌شود.
مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام کرد: در بین طرح‌های تعریف شده، ٢ طرح نیز به گازرسانی مربوط می‌شود که بر اساس یکی از این طرح‌ها، شرکت ملی گاز ایران، جایگزینی سوخت گاز را به جای گازوییل و مازوت در نیروگاه‌های استان سیستان و بلوچستان در دستور کار قرار می‌دهد. سیفی گفت: این طرح با اعتبار پیش بینی شده یک میلیارد و ٤٠٠ میلیون دلار، اوایل مردادماه امسال برای تصویب به شورای اقتصاد ارسال شده است.
وی طرح بعدی را گازرسانی به روستاها و شهرهای کوچک عنوان کرد و افزود: هم اکنون در برخی روستاها و شهرهای کوچک از سوخت‌هایی مانند نفت سفید، گازوییل و ال پی جی استفاده می‌شود که با گازرسانی به این نقاط، حدود ٢ میلیون انشعاب جدید گاز در کشور ایجاد می‌شود و جمعیت تحت پوشش سیستم گازرسانی از حدود ٨٧ درصد کنونی به بیش از ٩٥ درصد افزایش می‌یابد. سیفی، اعتبار این طرح را چهار میلیارد دلار اعلام کرد.
این مقام مسئول به طرح‌های دیگری از جمله، استفاده از میکرو CHP‌ها (سیستم‌های تولید همزمان برق و حرارت)، طرح توسعه جایگاه‌های سی ان جی، عایق کاری جداره‌های غیرشفاف ساختمان‌ها و مواردی از این دست اشاره و تصریح کرد: فرهنگ سازی برای اجرای هر یک این طرح‌ها نیز مدنظر قرار دارد.
وی تصریح کرد: اگرچه عامل قیمت، شرط لازم برای اصلاح مصرف انرژی است اما باید پذیرفت این شرط، شرط کافی نیست و در شرایطی می‌توان امکان اصلاح الگوی مصرف را فراهم کرد که تکنولوژی‌های لازم در این زمینه نیز فراهم شود. بر اساس بند «ق» تبصره ٢ قانون بودجه سال ٩٣ کل کشور، وزارت نفت اجازه دارد با متقاضیان و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و عمومی به روش بیع متقابل معادل ١٠٠ میلیارد دلار برای توسعه میدان‌های نفت و گاز قرارداد منعقد کند و با توجه به مجوز وزارت نفت در این بند قانونی، شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت با موافقت وزیر نفت، اجازه دارد برای اجرای طرح‌های کاهش شدت انرژی در بخش‌های مختلف از جمله در بخش خانگی از این منابع استفاده کند.

نشریه پنجره ایرانیان، سال هفتم، شماره 83، شهریورماه 1393