پنجره ایرانیان:یکی از بحث هایی که این روزها در بین تولیدکنندگان و فعالین صنعت ساختمان مطرح است، موضوع تفاوت های گواهینامه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و نشان استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران است. این موضوع تا جایی پیش رفته است که برخی با مقایسه این دو یکی را برتر از دیگری دانسته اند؛ موضوعی که از نظر کارشناسان استاندارد موضوعیت ندارد.
صدور گواهینامه فنی منافاتی با نشان استاندارد ندارد
در این رابطه، قائم مقام اسبق سازمان ملی استاندارد ایران گفت: مرکز تخصصی تدوین استانداردها، سازمان ملی استاندارد است. اما این سازمان برای تدوین این استانداردها از مراکز و گروه های تخصصی که در این زمینه تایید صلاحیت شده اند بهره می گیرد. تا آنجا که من مطلعم مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز برای تدوین پیش نویس استانداردها مورد تایید سازمان استاندارد است و بنابراین می تواند در این زمینه نقش ایفا کند.
محمد صادق عطروش افزود: هر سازمان تخصصی می تواند نسبت به صدور گواهینامه فنی اقدام کند که مسئولیت آن هم بر عهده سازمان صادرکننده گواهینامه است و این موضوع هیچ منافاتی با اعطای نشان استاندارد به محصولات ندارد. بنابراین هم گواهینامه فنی مرکز تحقیقات و هم نشان استاندارد معتبر است.
عطروش در خصوص تفاوت استانداردهای اجباری و تشویقی گفت: استاندارد برخی محصولات توسط سازمان ملی استاندارد اجباری شده است؛ این بدان معناست که اگر محصولی طبق این استاندارد تولید نشود، رفتاری خلاف قانون انجام شده است و باید از توزیع آن در بازار جلوگیری شود. همچنین سازمان استاندارد می تواند برای واحدهای تولیدکننده این محصولات جریمه نقدی در نظر بگیرد یا حتی نسبت به بستن کارخانه اقدام کند. اما سایر محصولاتی که دارای استاندارد اجباری نیستند، می توانند به صورت تشویقی نسبت به دریافت استاندارد اقدام کنند. همان طور که از اسم این استانداردها مشخص است، دریافت آنها اجباری نیست. البته در مورد محصولات ساختمانی، با توجه به اهمیت فراوان استاندارد بودن این محصولات و تاثیر بسزای آن در حفظ ایمنی ساختمان ها، دریافت نشان استاندارد برای بسیاری از محصولات ساختمانی اجباری است.
مدیرعامل مجمع استاندارد و کیفیت اسلامی ادامه داد: به نظر من تولیدکننده ها نباید به دنبال اختلافات گواهینامه فنی و استاندارد ملی ایران برای دریافت یکی و عدم دریافت دیگری باشند؛ بلکه گواهینامه و نشان استاندارد مکمل و پوشش دهنده یکدیگر هستند که لازم است تولیدکنندگان برای دریافت هر دو اهتمام داشته باشند.
عطروش در پایان در خصوص پیشنهادش برای ترویج تولید استاندارد گفت: برخی از اتحادیه ها و انجمن های صنفی در زمینه ترویج تولید استاندارد با قوت و قدرت عمل می کنند؛ به صورتی که راسا نسبت به تاسیس آزمایشگاهی مورد تایید سازمان استاندارد برای تایید و کنترل کیفیت محصولاتی که در زمینه کاریشان تولید می شود اقدام کرده اند. به نظر من این بهترین روند برای ترویج تولید استاندارد است. تا این احساس نیاز از طرف خود تولیدکنندگان شکل نگیرد و آنها خود را ملزم به رعایت استاندارد و ترویج آن در میان همکارانشان ندانند، به صرف الزام از طرف دستگاه های دولتی، تولید در کشور استاندارد نخواهد شد؛ هرچند سازمان ملی استاندارد آمادگی دارد با تولیدکنندگان محصولات استاندارد در این خصوص همکاری لازم را به عمل آورد.
در ارائه گواهینامه فنی ضوابط استاندارد مدنظر قرار می گیرد
همچنین احمد کاوه ای، کارشناس استاندارد سازمان ملی استاندارد ایران، گفت: این بحث که گواهینامه فنی اعطا شده توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با نشان استاندارد سازمان ملی استاندارد منافاتی دارد، بحث درستی نیست. هرچند قطعا در ارائه گواهینامه فنی مرکز تحقیقات ضوابط استاندارد هم مدنظر قرار می گیرد.
کاوه ای در خصوص تفاوت نشان استاندارد و گواهینامه فنی گفت: استانداردها در سطح دنیا به طور کلی به چند دسته تقسیم می شوند؛ استانداردهای سیستماتیک و استانداردهای محصول. رابطه ای که استاندارد می تواند با ساختار تولید مسکن و ساختمان داشته باشد، بسته به تفکیک این دو موضوع است. کاری که در مرکز تحقیقات برای ارائه گواهینامه فنی انجام می شود، به صورت یک پکیج سیستماتیک است. اما در سازمان استاندارد، به تفکیک محصول و خدمت نسبت به اعطای نشان استاندارد اقدام می شود.
این بازرس کیفیت سازمان استاندارد گفت: دیدگاه سازمان استاندارد آن است که به وسیله ابزارهای نظارتی خود بر محصولات تولیدشده نظارت کند تا در هنگام تولید، ضوابط فنی مربوط به آن کالا رعایت شده باشد و آن کالا مناسب استفاده توسط کاربران باشد. اما در جاهایی مانند مرکز تحقیقات، علاوه بر محصول، در مورد فرآیند نصب و استفاده از محصول نیز دستورالعمل هایی وجود دارد. بنابراین هم خود قطعه باید استاندارد باشد، هم نحوه استفاده از آن محصول در ساختمان. برای مثال یک محصول استاندارد ممکن است در شهری مانند یزد، با شرایط اقلیمی و آب و هوایی اش سازگار باشد، در حالی که این محصول برای استفاده در شهری مانند تبریز مناسب نباشد. این یکی از موضوعاتی است که در هنگام ارائه گواهینامه فنی مرکز تحقیقات مورد توجه قرار می گیرد.
وی در خصوص نحوه تضمین استفاده از محصولات استاندارد در ساختمان ها گفت: سازمان استاندارد به صورت مستقیم نمی تواند بر فرآیند ساخت ساختمان نظارت کند؛ بلکه این سازمان های نظام مهندسی و شهرداری ها هستند که باید با همکاری مراکز تخصصی مانند سازمان استاندارد نسبت به جلوگیری از کاربرد محصولات غیراستاندارد در ساختمان ها اقدام کنند. طبیعتا با این اقدام بازار فروش محصولات غیراستاندارد از بین می رود و در نتیجه تولیدکنندگان زیرپله ای از بین خواهند رفت.
کاوه ای در پایان دلیل عدم استفاده از کالاهای استاندارد در ساختمان را این چنین برشمرد: عدم آگاهی خریدار در بسیاری از موارد دلیل اصلی استفاده از محصولات غیراستاندارد در ساختمان است. تا وقتی که این احساس در خریدار ایجاد نشود که حق دارد در ساختمانی زندگی کند که اصول اولیه استاندارد در آن رعایت شده باشد و تضمین کننده کیفیت مورد نیاز او باشد، برخی از فروشنده ها و تولیدکننده ها خود را ملزم به رعایت این موارد نخواهند دانست. بنابراین لازم است که در این زمینه فرهنگ سازی صورت گیرد.
