توصیه‌های بانک‌جهانی به ایران برای مدیریت عواید لغو تحریم‌ها
توصیه‌های بانک‌جهانی به ایران برای مدیریت عواید لغو تحریم‌ها
1394/05/25
پنجره ایرانیان: بانک جهانی با اشاره به آزاد شدن دارایی های بلوکه شده ایران و افزایش درآمدها از منابع دیگر مدیریت صحیح این دارایی‏ ها را برای توسعه اقتصادی لازم دانست و تاکید کرد دولت باید از هزینه کردن پول‏ های به دست آمده در بخش مصرف خودداری کند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، بانک جهانی در بخشی از گزارش خود با موضوع اثرات اقتصادی لغو تحریم ‏های ایران به چگونگی مدیریت دارایی‏ های آزاد شده پرداخته و نوشته است: لغو تحریم‏ های اقتصادی ایران را قادر خواهد ساخت تا به میلیاردها دلار دارایی‏ های بلوکه شده ‏اش دسترسی پیدا کند. این دارایی با توجه به رقم پایین بدهی‏ های ایران، دارایی قابل توجهی محسوب می ‏شود.

گشایش اقتصادی ناشی از تحریم ‏ها همچنین هزینه دادوستد تجاری خارجی ایران را کاهش خواهد داد و این کشور را قادر خواهد ساخت تا بیش از سطح فعلی حدودا 130 میلیارد دلاری خود تجارت داشته باشد. هزینه‏ های دادوستد تجاری در برخی موارد به حدود یک سوم کل ارزش کالاهای خریداری شده و نیمی از ارزش کالاهای حمل شده توسط ایران می ‏رسد. از بین رفتن این هزینه اضافه احتمالا در کوتاه مدت تاثیر چندانی بر صادرات کالاهای غیرنفتی نخواهد داشت، اما می ‏تواند هزینه واردات، سرمایه ‏گذاری و تولید را کاهش دهد و صادر کنندگان و ارائه دهندگان خدمات ایرانی را قادر سازد تا کالا و خدمت خود را در میان مدت با قیمت‏ هایی رقابتی‏ تر در بازار جهانی عرضه کنند.

ایران احتمالا با افزایش قابل توجه سرمایه‏ گذاری در بخش میادین نفت و گاز خود مواجه خواهد بود که می ‏تواند در نهایت صادرات کشور را به نزدیک 3 میلیون بشکه در روز برساند. حتی اگر قیمت نفت در حد فعلی باقی بماند یا تا حدی کاهش یابد، درآمدهای ایران افزایش خواهد یافت. به علاوه، ورود سرمایه‏ های خارجی احتمالا در واکنش به فرصت‏ های فراوان موجود در بازار ایران به‏ شدت افزایش خواهد یافت، به خصوص از این جهت که رشد اقتصادی اقتصادهای نوظهور در حال کند شدن است و میزان سوددهی در کشورهای توسعه یافته نیز به لحاظ تاریخی پایین آمده است.

در کوتاه مدت، اقتصاد ایران، سود بادآورده قابل توجهی را از آن خود خواهد کرد. شبیه‏ سازی های انجام شده توسط مدل سی‏ جی ‏ای نشان می‏ دهد که سود خالص بازدهی ناشی از لغو تحریم ‏‏ها حدود 2.8 درصد میزان رفاه است.

این گزارش در ادامه نوشت: اینکه، سود بادآورده پیش گفته تبدیل به رشد اقتصادی پایدار و اشتغال ‏زایی شود یا نه، بستگی به سیاست‏ های دولت ایران و به خصوص سیاست‏ ها و نهادهایی دارد که از صادرات و تنوع بخشی به اقتصاد حمایت می ‏کنند.

اولا همزمان با ورود سرمایه‏ های جدید به بازار ارز در ایران، ارزش ریال به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت. این می ‏تواند در بخش قابل تجارت اقتصاد ایران و به خصوص بخش صادرات غیرسنتی اختلال‏ زا باشد. بین سال‏ های 2002 تا 2012، زمانی که نرخ ارز بالا رفت، میزان صادرات غیرنفتی ایران نیز رشد کرد. اما این بدان دلیل بود که دولت از رانت‏ های نفتی و اعطای یارانه برای ارتقاء بخش ‏های پتروشیمی، پلاستیک و برخی صنایع غذایی ‏اش استفاده کرد. زمانی که استفاده‏ های دیگری برای دارایی‏ های دولتی تعریف شد، این صادرات به‏ سرعت کاهش یافت. برای جلوگیری از اثرات زیانبار افزایش ارزش ریال، دولت باید عرضه کالاهای غیر قابل داد و ستد در اقتصاد را افزایش دهد.

ثانیا، نیاز ایران به سرمایه‏ گذاری فراوان است. در حال حاضر سرمایه‏ گذاری حدود 5 درصد تولید ناخالص داخلی کشور یعنی 20 میلیارد دلار است که پایین تر از رقمی است که بتواند رشد اقتصادی کشور را به متوسط 5 تا 6 درصد سال‏ های اواخر دهه 1990 تا اواخر دهه 2000 میلادی برساند. برای دستیابی به رشد سریع‏تر و جبران رشد منفی سال‏های گذشته، باید میزان سرمایه ‏گذاری افزایش قابل توجهی بیابد. اما برای این کار، دولت باید از هزینه کردن پول‏ های به دست آمده در بخش مصرف خودداری کند. به‏ علاوه، پروژه‏ های سرمایه‏ گذاری باید به دقت مورد نظارت قرار گیرد تا جلوی هدررفت سرمایه‏ ها گرفته شود.

برای دستیابی به این اهداف دولت ایران باید چند نکته را مد نظر قرار دهد. اولا باید به نظارت، و به خصوص شفافیت، موثر بودن بخش اداری و مهار فساد اولویت ویژه داده شود. ایران همچنین باید به تنگناهای زیرساختی احتمالی خود توجه کند. زیرساخت‏ های ایران در بسیاری از زمینه‏ ها گسترده است، اما در برخی حوزه‏ ها فاقد کیفیت لازم می‏ باشد و وقتی رشد اقتصادی شتاب می‏ گیرد این می ‏تواند ایجاد مشکل کند.