به گزارش خبرگزاری تسنیم، جولان عبدالخالق کارشناس ارشد بانک جهانی طی گزارشی به بررسی پتانسیل‏ های بخش فناوری ایران پرداخته است.

عبدالخالق در این گزارش که پایگاه مجمع جهانی اقتصاد آن را منتشر کرده نوشته است:

در دهه گذشته به دلیل موضوع هسته ‏ای، پتانسیل‏ های اقتصادی ایران تحت الشعاع قرار گرفته است. ظرفیت‏ هایی که اگر تحقق یابد تعریف جدیدی از داستان توسعه اقتصادی و سیاسی خاورمیانه و آسیای مرکزی ارائه خواهد داد.

در اینجا مطلبی بسیار جالب توجه ‏تر از موضوع هسته ‏ای مورد بررسی قرار گرفته است. هزاران فناوری بی‏ خطر که اگرچه آرام آرام، اما به‏ طور قطع آینده ایران و احتمالا منطقه اطراف آن را تغییر خواهد داد. موضوعی جالب توجه است. با چشم ‏انداز برداشتن تحریم‏ ها، بخش فناوری تجاری ایران در چهارراه تاریخی قرار می‏ گیرد.

حال که دولت پشتیبانی بی‏ سابقه ‏ای در بالاترین سطح ارائه داده است، ایران به خوبی می‏ تواند به کشوری پیشرو در حوزه‏ های تکنولوژی و علمی منطقه تبدیل شود. اما در دورانی که ٦٠ درصد جمعیت ایران زیر ٣٠ سال هستند نوآوری نمی ‏تواند بدون آزادی اجتماعی تحقق یابد. در همین راستا پارادوکس قابلیت‏ های تکنولوژیکی و علمی ایران شکل می‏ گیرد.

در ادامه ٦ روندی که آینده این حوزه را شکل می ‏دهند مورد بررسی قرار گرفته است:

١.  هزینه‏ های دولتی در بخش تحقیقات

برنامه هسته ‏ای ایران زیرمجموعه ‏ای از یک مجموعه بزرگتر هزینه‏ های علمی دولت است. با وجود اینکه این کشور زیر فشار تحریم‏ ها قرار داشت هزینه‏ های موثری در ایجاد قابلیت‏ های ملی در زمینه‏ هایی مانند نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی، تحقیقات سلول‏ های بنیادی، ژنتیک، مهندسی شیمی، تحقیقات هوا فضا، کشاورزی، سیستم ‏های ارتباطی لیزری، علوم کامپیوتر و الکترونیک و غیره به عمل آمده است. دولت برای سال ٢٠١٦ تا سال ٢٠٢١ توسعه تکنولوژی را در راس سه اولویت ملی خود قرار داده است. هنگامی که تحریم‏ ها برداشته شود و فضای مالی دولت گسترش یابد، بودجه تحقیقاتی تا سال ٢٠٣٠ چهارصد درصد افزایش می‏ یابد و به ٤ درصد تولید ناخالص داخلی خواهد رسید. چنانچه این ارقام تحقق یابد ایران به ‏خوبی در حوزه توسعه فناوری تجاری تبدیل به رهبر منطقه ‏ای خواهد شد.

٢ .تامین مالی برای کسب و کارهای کوچک

اکنون کسب و کارهای کوچک از سوی سرمایه‏ گذاران سراسر جهان به‏ طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. با داشتن تنها سه شرکت سرمایه‏ گذاری و تعداد انگشت شماری برنامه‏ های دولتی که از شرکت‏ های کوچک و متوسط حمایت می ‏کند، آزادکردن سرمایه‏ گذاری خارجی راه آسان‏تری برای توسعه کسب و کار در کشور می‏ باشد. با این حال این بخش نه تنها نیازمند سرمایه است بلکه نیاز دارد دستیابی بدون محدودیتی به تکنولوژی سراسر این حوزه داشته باشد. حال که شرکت‏ های تکنولوژی بین‏ المللی برای راه ‏اندازی فروشگاه در ایران به رقابت پرداخته ‏اند احتمالا افق‏ های خلاقانه ‏ای از کارآفرینان تکنولوژی توسعه خواهد یافت. بدین ترتیب می‏ توان راه درازی را یک شبه طی کرد. مدل‏ های کسب و کار نوآورانه، منعطف و پیچیده‏ای در اختیار کارآفرینان قرار خواهد گرفت.

٣. جلوگیری از فرار مغزها

با وجود اینکه ایران جزو کشورهایی است که بیشترین هزینه‏ ها را برای آموزش مردم صرف می‏ کند، هنوز صاحبان کسب و کار برای استخدام کارکنانی ماهر با دشواری ‏هایی مواجه ‏اند. سالانه ٢٠ درصد از هزینه ‏های اجتماعی ایران در بخش آموزش هزینه می‏ شود؛ به عبارتی بیش از یک دهه است که ایران به‏ طور میانگین ٤.٥ درصد تولید ناخالص داخلی خود را در این بخش هزینه کرده است. این در حالی است که سالانه ١٥٠ هزار متخصص از ایران مهاجرت می‏ کنند و این امر هزینه ‏ای دو برابر (بر اساس برخی برآوردها) از آنچه را از فروش نفت حاصل می ‏شود بر دوش کشور می گذارد. ایجاد فضای مناسب برای بازگشت ایرانی‏ های جوان یکی از اولویت‏ های دولت روحانی می ‏باشد. حال با برداشتن تحریم‏ ها و پیشرفت تکنولوژی شرایط برای برگشتن این افراد مهیا خواهد شد.

٤. به ‏کارگیری کارآفرینی در سراسر جامعه

خلاقیت به طور عمیقی ریشه در فرهنگ ایرانی دارد. این در حالی است که روحیه کار آفرینی در آنها دیده نمی ‏شود. در دید مردم شغل‏ های بخش دولتی همواره مطمئن‏ ترین راه امرار معاش است. آوردن طیف گسترده‏ای از تحقیقات علمی به بازار ایران نیاز به ریسک‏ پذیری بیشتری دارد. اما تعداد اندکی از کارآفرینان طبقه پایین یا متوسط دارای شبکه ‏های تامین امنیت اجتماعی هستند تا در صورت شکست از آنها حمایت کند. در حال حاضر سازمان ‏های غیر دولتی محلی مانند انجمن کارآفرینی ایران به این موضوع پرداخته است و در این راستا کمپین‏ های آگاه ‏سازی و سیاست ‏های حمایتی در جهت ایجاد فضای مدیریتی بهتر برای جوانان ایران فراهم آورده است. به این ترتیب راه ‏هایی فراهم آمده تا جوانان بتوانند در جهت پیاده ‏سازی ایده ‏های تجاری خود قبل از آنکه تصمیمات مهمی بگیرند راهنمایی شوند.

٥.  اصلاحات بیشتر در جهت دستیابی به اینترنت 

ایران در سراسر خاورمیانه و آسیای مرکزی بیشترین تعداد تلفن همراه و کاربران اینترنتی را به خود اختصاص داده است. اما جزو کشورهایی است که کمترین قدرت را از لحاظ دیجیتالی در اختیار دارد. از سویی برخی محدودیت‏ ها و از سوی دیگر قیمت‏ های بالا و کیفیت پایین خدمات ارتباطی باعث شده ارتباط کسب و کارها با مشتریان داخلی و خارجی دشوار شود. طی دو سال گذشته این مشکل با صدور مجوز اینترنت نسل سوم و نسل چهارم برطرف شده است. با این حال اگر ایران بخواهد ظرفیت‏ های تجاری نوآوری بخش تکنولوژی را به مرحله عمل در آورد اقدامات بیشتری مورد نیاز است.

٦ . ایجاد روایتی جایگزین

روشن است که بخش فناوری ایران تمام عناصر لازم برای تبدیل شدن به عنصر پیشرو جهانی را در اختیار دارد اما این خود ایرانیان و رهبران آنها هستند که تصمیم می‏ گیرند راه سنتی یا برتری علمی را پیش بگیرند.