به گزارش ایسنا، با این که گفته می‌شود تشکیل تعاونی‌های مسکن به ایجاد یک میلیون شغل و کاهش قیمت تمام شده ساخت مسکن کمک می‌کند، بنا به گفته رییس سازمان ملی زمین و مسکن، این تعاونی‌ها به دلیل نداشتن ساختار حرفه‌ای و سابقه‌ ساخت‏وساز بعضا دردسرساز می‌شوند؛ با این حال تعاونی‌ها همواره از مشکلات بورس بازی و سوداگری مسکن که به آنها تحمیل شده رنج برده‌اند.

تعاونی‌های مسکن در دولت‌های هفتم و هشتم پول‌های خرد اعضا را جمع‌آوری و در طول 5 سال حدود 2 میلیون مسکن ساختند و به همین دلیل گفته می‌شود از ظرفیت خوبی برای کمک به تولید مسکن برخوردارند. برآورد ساخت مسکن توسط تعاونی‌ها 600 تا 650 هزار تومان در هر متر مربع است و این میزان توسط انبوه‌سازان به دلیل حاشیه سود 30 درصدی به یک میلیون تومان می‌رسد.

استفاده از این ظرفیت می‌تواند کمک خوبی برای تولید بخشی از نیاز سالانه 1.5 میلیون واحد مسکونی کشور باشد اما به دلیل غیرحرفه‌ای بودن بعضی از اعضای تعاونی‌ها عموما ساز و کاری که انتخاب می‌شود، صحیح نیست.

محمد پژمان در این خصوص گفته است: اینکه جمعی نسبت به تاسیس تعاونی‌ها و مجموعه‎هایی برای ساخت مسکن اقدام کنند و تمام پروسه تهیه زمین و اخذ پروانه و مسیر قانونی آن را طی کند و عده‎ای از این طریق صاحب خانه شوند، اتفاق خوبی است. اما نکته مهم و اساسی غیرحرفه‎ای بودن این مجموعه است.

اما وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در عین حال که نیمی از تعاونی‌ها را غیرفعال خوانده، از عملکرد آنها دفاع کرده و گفته است که دانش تعاونی‌های مسکن نباید از بین برود.

علی ربیعی تعداد تعاونی‎های مسکن را در کشور 26 هزار تعاونی با بیش از 3 میلیون عضو برشمرد و افزود: از این تعداد 14 هزار تعاونی مسکن با یک میلیون و 550 هزار عضو به دلایل مختلف غیرفعال هستند .

وی با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی در سال های 90 و 91 برخی از شرکت‎های فعال در ساخت ‏و ساز را به تعاونی‎ها تحمیل کرده است به اشکالات به وجود آمده در مسکن مهر به‏ خصوص در پروژه پردیس که تحویل آنها نیز طولانی شده است، اشاره کرد و گفت: گذشته از این اشکالات عملکرد تعاونی‌های مسکن در مسکن مهر چه از نظر انتخاب سازه و استحکام و چه از نظر استفاده از مصالح بهینه بسیار موفقیت آمیز گزارش شده است.

ظاهرا قرار است تعاونی‌ها به کمک مسکن اجتماعی ــ که هنوز با معضلات نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کند ــ بیایند. البته معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی می‌گوید: طرح مسکن اجتماعی شروع شده ولی چون بنا نبوده سرعت جنبه تبلیغاتی آن از اجرای‌اش بیشتر شود کمتر به آن پرداخته شده است با این حال سازمان‌هایی چون سازمان ملی زمین و مسکن و بنیاد مسکن در مقیاس‌های کوچکی در حال اجرای این طرح هستند.

کارشناسان، عملکرد تعاونی‌ها را مثبت ارزیابی می‌کنند و عمده مشکلات آن را عوامل بیرونی ناشی از سوداگری و سفته‌بازی بخش مسکن می‌دانند.

با مراجعه به دهه آغازین انقلاب یعنی در دهه‌ی ۶۰ مشاهده می‌شود که تولید مسکن از رشد چشمگیر و بسیار خوبی برخوردار بود. زیرا در این دهه تکیه دولت برای خانه‌دار شدن مردم بر تعاونی ‏های مسکن بود. نمونه‌های فراوانی از عملکرد موفق تعاونی‏ های مسکن در دهه‌ی نخست انقلاب در شهرهای بزرگ و کوچک و از جمله تهران وجود دارد.

با این حال برخی معتقدند بی‌توجهی دولت به قانون بخش تعاون و تحمیل برخی کارکردها به بخش تعاونی‏ های مسکن از جمله تحمیل طرح مسکن مهر به بخش تعاون و در سایه قرار دادن تعاونی‏ های مسکن موجود به ویژه در زمینه تسهیلات در کنار سیاست ‏های کلان بخش مسکن باعث شد تعاونی‏ های مسکن نتوانند به اهداف خود دست یابند.

کارشناسان می‌گویند رفع مشکلات از تعاونی‎های مسکن را نمی‎توان جدای از مشکلات مسکن دید. بلکه این قوانین و مقرارت بایستی در یک مجموعه سیاستی برای کلان شهرها، شهرهای بزرگ و دیگر شهرها در نظر گرفته شود. همچنین تا زمانی که مسکن از حالت کالایی خارج نشده و همانند سال‎های آغازین انقلاب و طبق اصل ۳ قانون اساسی در اولویت وظایف دولت قرار نگیرد، بورس بازان، طمع وزران و کسانی که دنبال پول‎های بادآورده هستند به راحتی با اعمال نفوذ در شهرداری و مسکن و شهرسازی خسارت‎های مالی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی فراوانی را بر دولت و ملت تحمیل می‏ کنند.