به گزارش ایسنا، اکبر ترکان، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور گفت: برنامه ششم توسعه که در حال حاضر در مجلس در دست بررسی است با چالش‌های عمده‌ای مواجه است و برنامه‌ریزی یعنی حل این چالش‌های عمده‌ای که اگر حل نشوند مشکلات حادتر خواهند شد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در بیان چالش‌های عمده کشور به بحران آب اشاره کرد و افزود: برای معماران عضو سازمان نظام مهندسی کشور غریبه نیست که در حال حاضر به دلیل برداشت بی ‏رویه و مدیریت نادرست هم در آب‏ های سطحی و زیرسطحی مشکل بزرگ داریم که محصول مدیریت ناصحیح در همه ادوار گذشته است. بدین معنا که در دشت ‏های کشور آسیب جدی به ‏وجود آمده و از ۷۷۰ هزار چاه موجود، ۳۴۰ هزار چاه غیرقانونی و بقیه نیز که قانونی ایجاد شده‌اند با برداشت‌های غیرمنطقی به وضعی رسیده‌اند که کشور را با چالش آب مواجه کرده‌اند.

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

فرونشست دشت‌های کشور جدی است
مشاور رئیس جمهور ادامه داد: فرونشست در دشت های کشور جدی است. یعنی حتی اگر بارندگی‌های فراوانی هم داشته باشیم چاه‌ها و دشت‌های ما ظرفیت نگه‌داری آب را ندارند و متراکم شده‌اند. این مقام مسئول در دولت تدبیر امید، چالش جدی دوم را چالش محیط‌ ز‌یست عنوان کرد و گفت: نمود چالش محیط‌ زیست در کشور، خشک شدن دریاچه ارومیه است که همزمان شاهد هستیم علاوه بر دریاچه ارومیه، هفت دریاچه عمده کشور خشک شده یا در معرض خشک شدن هستند که نشان از مدیریت نامناسب آب‌های ورودی به دریاچه‌های کشور است.
ترکان ادامه داد: همه می‌دانند که حق‌آب زیست‌محیطی ورودی به دریاچه‏ ها، غصب شده، چون هر دریاچه‌ای به اندازه اقلیم خود تبخیر دارد. حق آب زیست محیطی سطح دریاچه ضربدر ارتفاع تبخیر است که سالانه باید رها کنند تا به دریاچه‌ها وارد شود. وقتی در بالادست این حق آب را برمی‌دارند و ورودی آب به دریاچه‌ها کمتر از تبخیر است که موجب خشک شدن تدریجی دریاچه ها می‌شود. وقتی عده‌ای می‌خواهند این مشکلات را حل کنند عده ای دیگر متشبث به عوام فریبی می شوند و هیجان آفرینی می کنند و حل آن آسان نیست.

مصرف ناهنجار انرژی در ایران
ترکان در بیان چالش سوم که در نظام برنامه‌ریزی کشور مشکلات عمده‏ای را ایجاد کرده است، به چالش انرژی اشاره کرد و افزود: مصرف انرژی در کشور، ناهنجار است. بدین معنا که در برابر استانداردهایی که در دنیا برای مصرف انرژی وجود دارد، ایران مصرفی چندین برابر دارد. در حال حاضر ما یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون بشکه نفت مصرف انرژی در کشور داریم و تولید ناخالص داخلی ما ۴۰۰ میلیارد دلار است. یعنی به ازای هر ۱۰۰۰ دلار تولید ناخالص داخلی ۴.۵ بشکه نفت مصرف می‌کنیم. در کشورهای دیگر دنیا این عدد نزدیک به یک و یا یک بشکه است.

مصرف ۵ برابری انرژی در ایران نسبت به ترکیه
این مقام مسئول و سیاستگذار حوزه نظام مهندسی ساختمان کشور ادامه داد: در همسایگی ایران و در کشور ترکیه تولید ناخالص داخلی ۲.۵ برابر ایران و میزان انرژی مصرفی آنها نصف ایران است. بدین معنا به ازای هر واحد تولید، ایران، پنج برابر ترکیه، انرژی مصرف می‌کند و این قابل قبول نیست.
ترکان تاکید کرد: مجاز نیستیم با ثروت و دارایی‌های نسل‌های آینده اینگونه رفتار کنیم. از سوی دیگر کشوری که نمی‌تواند طرح‌های عمرانی‌اش را تخصیص اعتبار کند چگونه چنین ثروتی را در سال هدرسوزی می‌کند.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در بیان چالش دیگر کشور، چالش نظام بانکی را عنوان کرد و گفت: بانک‌های ما در طی ۸ تا ۱۰ سال گذشته، ترازنامه‌ها و سودهای غیرواقعی دادند و بر اساس سودهای غیرواقعی، سود توزیع کردند و پاداش به مدیران بانک‌ها دادند. در حالی‏ که این دارایی‌ها واقعی نبود و وام‌هایی که داده شد بعضا و هیچوقت برنخواهند گشت. در حال حاضر دارایی‏ های سوخته داریم، اما در دارایی‏ های بانکی ثبت شده و خود را نشان می‏ دهد. تعدادی وام داده شده که سوخته نیست، اما عملا نمی ‏دانیم که برمی‏ گردند یا خیر؟
ترکان ادامه داد: تقریبا حدود یک هفتم تا یک هشتم دارایی‏ های مردم که نزد بانک‏ ها هست و چرخه بانک‏ ها را می‏ چرخاند، تسهیلات داده می‏ شود. سال گذشته مقدار تسهیلات واقعی که به مردم داده شد ۱۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شد این رقم عدد کوچکی است و این اقتصاد با این تسهیلات بانکی اندک نمی‌تواند به رونق برسد.
این مقام مسئول حوزه نظام مهندسی کشور چالش صندوق‌های بازنشستگی را از دیگر چالش‌های عمده در نظام برنامه‌ریزی عنوان کرد و گفت: صندوق بازنشستگی کشور، بدون استثنا ناتوان و از کار افتاده است. در طی همه سال‏ های گذشته تصمیمات عجیبی گرفته و تخفیف داده شد. کسورات به صندوق‏ ها ارائه نشده و صندوق‏ ها الان نمی‏ توانند حقوق بازنشستگان را بدهند. به‏ عنوان نمونه تامین اجتماعی ۳.۵ میلیون بازنشسته و ۱۳ میلیون کسورات دارد که این کسورات را ۱۳ میلیون نفر اعم از کارفرما و کارگران به صندوق می‌دهند و دولت نیز معادل‌اش را می‌دهد تا حقوق بازنشستگان تامین شود. در حالی ‏که این ۱۳ میلیون نفر کسورات در آینده باید بازنشست شوند و حقوق بازنشستگی دریافت کنند. صندوق‏ های بازنشستگی کشوری نیروهای مسلح نیز همین وضعیت بحرانی را دارند.

آیا ۷۵ میلیون نفر در ایران نیازمند دریافت یارانه هستند!؟
ترکان افزود: چالش یارانه از دیگر چالش ‏هاست و عادتی است که گذاشته شد. عده‏ ای واقعا نیازمند دریافت یارانه هستند، اما واقعا ۷۵ میلیون نفر در ایران نیازمند این هستند تا ماهانه ۴۵ هزار تومان یارانه بگیرند!؟ ما می‌دانیم که تحت پوششی‌های کمیته امداد و بهزیستی را باید دولت حمایت کند و یارانه بدهد. همچنین دولت می‌داند که گروه‌های فقیر باید یارانه دریافت کنند. اما نمی‌دانیم که گروه‌های غنی کیستند که نباید یارانه دریافت کنند.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور ادامه داد: بنابراین شناسایی گروه های غنی با آمارهای موجود دولت امکانپذیر نیست، اما شناسایی گروه‏ های ضعیف امکانپذیر است. اینکه چگونه باید این مشکل را حل کنیم نیازمند توافق در سطوح عالی کشور است.
ترکان با اشاره به اینکه چالش ‏های متعدد دیگری نیز وجود دارد، گفت: فرهیختگان نظام مهندسی کشور بدانند که مجموعه اشکالاتی وجود دارد و حل آنها نیازمند یکدل شدن و مدیریت یکپارچه است تا نظام تصمیم‌گیری کشور جلو برود.
وی تاکید کرد: امروز اگر نظام تصمیم‌گیری کشور یکپارچه نباشد امکان ورود به حل هیچ یک از چالش‌ها نیست.
ترکان گفت: اما آنچه که معماران می‌توانند کمک کنند در بحث چالش انرژی است. ما برای نگهداری ثروت و دارایی‌های بین‌نسلی خود که منابع هیدروکربوری اعم از نفت و گاز مهمترین آنهاست باید جلوی هدرسوزی را بگیریم. بخش عمده ‏ای از این هدرسوزی در ساختمان اتفاق می‌افتد. می‌دانید که متوسط ساخت‏ و‏ ساز اخیر، سالی ۱۰۰ میلیون متر مربع بوده که در طی یک دهه رقمی معادل یک میلیارد متر مربع و نزدیک به ۵۰ درصد ساختمان‌های کشور می‌شود. در همه ساختمان‏ هایی که در ۱۰ ساله اخیر ساخته شد، ما و شما نوشتیم باید مبحث ۱۹ مقررات ملی رعایت شود و گرنه پایان کار نمی دهند. آیا مبحث ۱۹ به طور واقعی رعایت شد!؟
مهندس اکبر ترکان با اظهار تاسف از رعایت نشدن قوانین و مقررات ملی ساختمان در نظام ساخت‏ و ساز کشور، تاکید کرد: همه ساختمان‌های ساخته شده پایان کار دارند و این بدین‌معناست که مبحث ۱۹ باید در آن رعایت می‌شد که متاسفانه نشده است. این‏ ها اشکالاتی است که جامعه مهندسان باید آن را حل کند. نمی‏ توانم چشمم را ببندم به اینکه ما در ساخت ‏و ساز، مقررات ملی داریم که یکی از مهم‏ترین مباحث مقررات ملی، مبحث ۱۹ است که به انرژی مربوط است و دستورالعمل‏ های بسیار ساده ‏ای دارد که می ‏گوید باید صرفه‏ جویی کنیم و در عین حال آن را نادیده می‏ گیریم.
مشاور رئیس جمهوری یادآوری کرد: مصرف انرژی در ایران به ازای یک متر مربع ساختمان حدود ۵۰۰ کیلووات ساعت انرژی است. این در حالی است که در کشورهای اروپایی، مصرف یک متر مربع انرژی در ساختمان اعم از سرمایش، گرمایش و روشنایی حدود ۲۰۰ کیلووات ساعت است و اروپایی‌ها دارند می‌روند به سمتی که این مقدار را به ۵۰ کیلووات ساعت در سال کاهش دهند.

پیشنهاد اصلاحات در مصرف انرژی با بهبود کیفیت ساخت‏ و ساز
این مقام مسئول در بیان راهکارهای خود گفت: ایران می‌تواند با اصلاح روش کار و اجرای مقررات ملی ساختمان در مبحث ۱۹ و مصرف بهینه انرژی این هدرسوزی را کاهش دهد. مهندسان دقت کنند که اگر مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان رعایت نشد زیربار نروند.
وی مشکلات آلودگی شهر تهران را یکی از چالش‌های مهمی عنوان کرد که در صورت مصرف بهینه انرژی و رعایت آن در ساخت‏ و ساز، می‌تواند کاهش یابد.
ترکان در این‌باره افزود: شهر تهران در پنج ماهه سرد سال، روزانه ۸۰ میلیون متر مکعب گاز و روزانه ۲۴ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل می‌سوزاند. اگرچه بیشتر تمرکزها بر سوخت بنزین و گازوییل است، زیرا آنها بیش از سوخت خانگی در آلودگی موثر هستند، اما سهم مصارف خانگی سوخت در ۵ ماهه سرد سال ۳ برابر بنزین و گازوئیل در تولید گازهای کربنی است که باعث وارونگی هوا می‌شوند و لحافی از دی‌اکسیدکربن را روی شهر تهران می‌کشد. به همین دلیل می‌توان با رعایت مبحث ۱۹، در بازدهی مصارف انرژی خانگی ۵۰ درصد صرفه جویی کرد.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور تاکید کرد: رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان برعهده مهندسان است و در این مورد نمی‏ توان فرافکنی کرد. مهندسان نباید از معیارهای مباحث مقررات ملی ساختمان اغماض کنند تا صرفه ‏جویی در انرژی ممکن شود.
وی در پایان افزود: از جامعه مهندسی تقاضا می ‏کنم در رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان بدون گذشت و اغماض رفتار کنند و همگی در ۳۱ استان کشور همت کنند تا صرفه ‏جویی در مصرف انرژی در ساختمان‏ ها محقق شود که این دستاوردی مهم برای کل کشور محسوب می ‏شود.

نشریه پنجره ایرانیان ــ سال نهم ــ شماره 104 ــ خرداد 95