به گزارش صمت، کشور ما از لحاظ منابع مختلف انرژی یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود؛ چراکه از یک سو دارای منابع گسترده سوخت‌های فسیلی و تجدیدناپذیر همچون نفت و گاز است و از سوی دیگر ظرفیت فراوانی در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد دارد. با توسعه نگرش‌های زیست‌محیطی و راهبردهای صرفه‌جویانه در بهره‌برداری از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده از انرژی باد در مقایسه با سایر منابع انرژی مطرح در بسیاری از کشورهای جهان رو به فزونی است. این در حالی است که آنچنان که باید و شاید و متناسب با ظرفیت‌های ایران از این انرژی خدادادی مشابه انرژی خورشیدی استفاده نشده است.

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

هرچند همایون حائری، رییس مرکز توسعه صادرات و پشتیبانی صنایع برق و آب به مهر گفته است: درحال‌حاضر حدود ۳۰۰ مگاوات ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور وجود دارد که براساس برنامه وزارت نیرو قرار است در ۱۰سال آینده حدود ۸هزار مگاوات انرژی بادی و خورشیدی به این ظرفیت اضافه شود.  شاید همین ظرفیت‌ها و جذابیت‌هاست که برخی از سرمایه‌گذاران کشورهای خارجی را بر آن داشته که به ایران بیایند و در لابه‌لای مذاکرات سیاسی و اقتصادی به موضوع انرژی‌های نو هم بپردازند.

جذب سرمایه‌گذاری و صحبت از اهمیت انرژی بادی یک طرف قاعده تولید برق است و فعالیت پیمانکاران ایرانی و احداث نیروگاه‌های انرژی بادی نیز طرف دیگر؛ محمد پارسا، رییس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته در این زمینه به صمت گفت: نیروگاه‌های بادی در کشور ما در دو مقیاس قرار گرفته‌اند؛ یکی با ۷۰۰ کیلووات و دیگری تا ۳ مگاوات کار می‌کند.

وی با بیان مختصات ساخت نیروگاه‌های بادی گفت: پیمانکاری در ساخت نیروگاه بادی بسیار ساده‌تر از پیمانکاری نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و حرارتی است. بنابراین مشکلی از جهت تولید، اجرا و نصب در این بخش وجود ندارد. سوخت این نیروگاه‌ها از باد است و تنها پروانه‌ای دارند که در آسمان می‌چرخد. آنها تنها به توربین و دکل نیاز دارند اما نیروگاه سیکل ترکیبی نیاز به حرارت، توربین بخار و گاز دارد و ساخت آن‌ها حتی پیچیده‌تر از ساخت یک پالایشگاه است.

نیروگاه‌های بادی در طول فعالیت نیازی به سوخت ندارند. رییس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته درباره گستره سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌های بادی نیز گفت: درحال‌حاضر شرکت‌های ایرانی پیمانکار در کشورهایی همچون پاکستان، قزاقستان و... پروژه می‌گیرند و فعالیت می‌کنند. با این حال در کشور ما میزان سرمایه‌گذاری در این بخش کمتر است؛ چراکه هزینه سرمایه‌گذاری در احداث نیروگاه‌ها بر مبنای انرژی‌های جدید ۲، ۳ برابر احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی است بنابراین اگر سرمایه‌گذار در بخش نیروگاه‌های بادی به موقع شاهد بازگشت سرمایه یا پول خود نباشد بهره زیادی بابت وام‌هایی که گرفته باید بدهد بنابراین اگر دولت بیمه‌ای برای پوشش و ریسک پرداخت نشدن از سوی دولت پذیرفته شود سرمایه‌گذار با اطمینان خاطر بیشتری در این بخش فعالیت می‌کند. مشابه بسیاری از کشورهای دنیا که اگر دولت تا ۲ ماه طلب پیمانکاران را ندهد بیمه‌های پوشش ریسک سیاسی و تجاری پول سرمایه‌گذاران را پرداخت می‌کنند.

البته این قاعده برای پروژه‌های اجرایی در خارج از کشور وجود دارد اما باید شرایطی فراهم شود که برای پروژه‌های داخل کشور نیز صندوق ضمانت صادرات پوشش بیمه‌ای در نظر گیرد. اگر چنین شرایطی ایجاد شود سرمایه‌گذار و پیمانکار ایرانی به جای احداث نیروگاه بادی در کشورهای دیگر می‌توانند در ایران نیز نیروگاه احداث کنند.

پارسا افزود: قیمت‌های خرید برق از سوی وزارت نیرو نیز بسیار کم است و ثبات ندارد. این در حالی است که سرمایه‌گذار نیاز دارد که سرمایه خود را در مدت کمتری دریافت کند. درحال‌حاضر نیز شاهد هستیم که برخی پیمانکاران بیش از ۱۰میلیارد تومان از دولت طلب دارند. البته میزان بدهی‌ها شامل سرمایه‌گذاران در نیروگاه‌های دیگر نیز می‌شود. وی درباره تجهیزات ساخت نیروگاه‌های بادی نیز گفت: شرکت سدید حدود ۲۰سال است که فعالیت در این بخش را آغاز کرده و با ۱۰۰ درصد تجهیزات داخلی کار می‌کند.

با این حال بین ۷۰ تا ۸۰درصد تجهیزات در داخل تولید می‌شود و تنها ۳۰درصد از خارج کشور تامین می‌شود و در اقلامی همچون توربین نیاز به واردات است. شرکت مپنا نیز توربین را تولید می‌کند اما برخی از قطعات اصلی توربین‌ها نیز از خارج وارد می‌شود. پارسا گفت: تمام قطعات نیروگاه‌های بادی تا ۷۰۰ کیلووات در کشور ساخته می‌شود؛ چراکه زمان زیادی است که روی آنها کار شده است. نیروگاه‌های ۳مگاواتی نیز دو سال است که کار خود را آغاز کرده‌اند و برخی قطعات آنها از خارج کشور وارد می‌شود. اگر فرض کنیم مجموع قطعات توربین از خارج وارد شود باز هم تا حدود ۷۰درصد تجهیزات در داخل ایران تامین می‌شود و تنها ۳۰درصد از خارج واردات داریم.

رییس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته با اشاره به سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی در زمینه انرژی‌های بادی گفت: خارجی‌ها علاقه‌مندی بیشتری برای سرمایه‌گذاری در ایران در زمینه نیروگاه‌های بادی دارند. آنها پول از خارج می‌آورند و پوشش بیمه‌ای را از داخل کشور خود می‌گیرند.

البته تنها مشکل این است که اگر آن‌ها بخواهند در کشور ما سرمایه‌گذاری کنند نمی‌توانند شریک داخلی پیدا کنند مگر اینکه پیمانکار داخلی نیز در خارج از کشور، شرکت خود را ثبت و از پوشش بیمه‌ای یک کشور خارجی استفاده کند که مراحل زیادی دارد. پارسا چشم‌انداز احداث نیروگاه‌های بادی را در کشور مثبت دانست و گفت: احداث نیروگاه‌های بادی در آینده پیشرفت فیزیکی زیادی خواهد کرد؛ تا جایی که می‌توان گفت با توجه به وضع جریمه‌ها برای نیروگاه‌های سیکل ترکیبی پس از سال ۲۰۲۰م براساس پیمان کیوتو، فعالیت و تولید برق از انرژی‌های نو اقتصادی‌تر است.

نیروگاه‌های انرژی‌های نو در حالی در آینده جایزه می‌گیرند که نیروگاه‌های انرژی فسیلی جریمه می‌شوند. علاوه بر این ما در کشور مناطق پرباد زیادی داریم و براساس بررسی‌ها تا ۴۰هزار مگاوات ظرفیت احداث نیروگاه‌های بادی در ایران وجود دارد. وی درباره قیمت برق تولیدی نیروگاه‌های بادی در مقایسه با نیروگاه‌های سوخت فسیلی گفت: دولت برق نیروگاه‌های انرژی‌های نو را ۱۰ برابر قیمت برق نیروگاه‌های فسیلی می‌خرد. البته زمانی که برق را به مردم می‌فروشد یارانه بیشتری می‌دهد و قیمت کمتری از مردم دریافت می‌کند.

پیام باقری، عضو هیات‌مدیره و رییس کمیته صادرات صنعت برق نیز به صمت گفت: امروز ظرفیت تولید صنعت برق در کشور ما در حالی به ۷۵هزار مگاوات رسیده که سهم تولید برق از محل نیروگاه‌های بادی ناچیز است. مجموع نیروگاهای تجدیدپذیر منهای نیروگاه‌های آبی زیر یک درصد است و باید گفت نیروگاه‌های بادی از این مقدار نیز بسیار ناچیزتر است از این‌رو می‌توان گفت که ما از محل نیروگاه‌های بادی سهم قابل توجهی در تولید برق نداریم. این در حالی است که در کشور ما ظرفیت تولید برق در نیروگاه‌های بادی وجود دارد. کافی است اطلس بادی کشور را مطالعه کنیم تا استعداد ذاتی کشور را به لحاظ آب‌وهوایی و مناطق قابل توجهی که می‌توان در آنها مزرعه بادی ایجاد کرد بسنجیم.

با این حال متاسفانه در این زمینه کار زیادی انجام نشده و دلیل آن اتکای تولید برق از محل سوخت‌های فسیلی است. باقری افزود: ارزان بودن سوخت فسیلی و در دسترس موجب شده که سرمایه‌گذاری چندانی در زمینه انرژی بادی نشود. البته با توجه به برنامه‌های وزارت نیرو برای آینده در راستای تولید برق و اضافه شدن ۱۰هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق از محل انرژی‌های تجدیدپذیر باید شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی در استفاده از انرژی بادی باشیم.

نشریه پنجره ایرانیان-سال دهم-شماره 109-آبان 95