به گزارش ایسنا، عباس آخوندی در حاشیه شانزدهمین همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، اظهار کرد: مسکن مهر در حال حاضر تقریبا در تمام شهرها به پایان رسیده است. چالش‌هایی در بخش مسکن مهر پردیس داریم که در این خصوص جلساتی گذاشتیم. باز هم جلسات دیگری برگزار می‌کنیم تا بتوانیم برای آن تدابیر ویژه‌ای داشته باشیم. البته این تدابیر لزوما به مفهوم افزایش سقف تسهیلات نیست و نمی‌خواهیم این انتظار را در جامعه ایجاد کنیم.

وی افزود: در پردیس بیشتر به دنبال حل مسائل زیرساختی اعم از راه، آب، فاضلاب، مدرسه، مسجد و به طور کلی خدمات زیربنایی و روبنایی هستیم. به طور مثال در این شهر برای احداث خیابان، دیوار حائل ۱۷ متری کشیدیم که هیچ بودجه و اعتباری برای آن پیش‌بینی نشده بود.

برای مشاهده فایل پی دی اف کلیک کنید.

وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که آیا مسکن اجتماعی به عمر دولت فعلی کفاف می‌دهد یا خیر؟ گفت: مقدمات مسکن اجتماعی با بحث توسعه‌ای شدن بانک مسکن در حال فراهم شدن است. اجرای این طرح قطعا باید پس از اتمام مسکن مهر باشد که با این شرایط تامین اعتباری مشکلات زیادی ایجاد کرده است البته هم‌اکنون برنامه مسکن اجتماعی را تعقیب می‌کنیم و در سازمان برنامه و بودجه آن را پیش می‌بریم.

آخوندی درباره تمهیدات لازم برای کاهش قیمت و نرخ سود اوراق تسهیلات مسکن (تسه)، گفت: هم‌اکنون در حال افزایش عرضه اوراق هستیم. نرخ سود آن نیز دو درصد کاهش پیدا کرد و باز هم باید با افزایش عرضه، قیمت اوراق را کاهش دهیم.

وی ادامه داد: من با دخالت دولتی در بحث اوراق مسکن موافق نیستم. مداخلات دولتی فقط به یک بی‌نظمی و بی‌انضباطی درازمدت منجر می‌شود لذا هر چه بتوانیم بر اساس سیستم بازار عمل کنیم پایداری و قابلیت اطمینان برای خریدار و خانواده بیشتر می‌شود و بازار مسکن را از تصمیمات فردی خارج می‌کند.

وزیر راه و شهرسازی همچنین به سه موضوع مهم در بخش مسکن اشاره کرد و گفت: نکته اول این است که اساسا سهم درستی از تحولات ساختاری شهرنشینی در ایران داشته باشیم که بحث بسیار مهمی است.

آخوندی با بیان اینکه هنوز در ایران به یک اجماع جدی در زمینه تحولات ساختاری زندگی شهری نرسیده‌ایم، گفت: جمعیت شهری ایران که در دهه ۳۰ کمتر از شش میلیون نفر بود در دهه ۹۰ به ۵۶ میلیون نفر رسید یعنی در مدت ۶۰ سال ۹ برابر رشد کرد. این رشد شتابان شهری یک نوع سیاست‌گذاری شهری و مسکن را طلب می‌کرد اما سوال این است که آیا این رشد همچنان ادامه دارد.

وی تصریح کرد: در حال حاضر تقریبا تمام سیاست‌گذاران، جامعه و رسانه‌ها عادت کرده‌ایم دنبال راهکارهایی باشیم که پاسخ‌گوی  رشد سریع جمعیت باشد که در دهه‌های گذشته پروژه‌های عظیم ساخت مسکن را طلب می‌کرد اما حال آنکه در اکثر شهرها جمعیت به یک تعادل رسیده و قالب شهرها به افق جمعیتی خود نرسیده‌اند لذا در شهرهایی که رشد جمعیت تقریبا ساکن است به دنبال مفهوم تولید انبوه رفتن معنی نمی‌دهد.

وزیر راه و شهرسازی گفت:‌ در شش سال گذشته این تلقی وجود داشت که مسکن پروژه‌محور است لذا در محیط‌های روستایی، ساختمان‌های چند طبقه تعریف کردند که فاقد هرگونه مشتری است. عنوان می‌شود در تهران ۲۵۰ تا ۴۰۰ هزار ساختمان خالی وجود دارد که البته امیدواریم در سرشماری جاری تعداد دقیق این رقم روشن شود اما این خانه‌های خالی پیام می‌دهد آنچه که ایجاد شده متناسب با بازار تقاضا نبوده است و از سوی دیگر اساسا چنین رشد تقاضایی وجود ندارد. این مهم است چون هنوز هم این انتظار وجود دارد که ما می‌توانیم اقدامات دهه ۵۰ و ۶۰ را دنبال کنیم.

آخوندی همچنین بحث مسکن مهر را به بمبی تشبیه کرد که به ویرانی سلسله نهادهای تامین مسکن منجر شد.

وی افزود: کار مسکن توسط یک سلسله نهاد ایجاد می‌شود. از خانواده گرفته تا نهادهای مهندسی، شهرداری‌ها و دولت درگیر هستند تا محصول این نهاد که ساخت یک سکونت‌گاه است تولید شود ولی ما در سال ۹۲ در دولت با این مساله مواجه بودیم که نهاد ایجاد مسکن مثل بمباران شدید سوریه و یمن ویران شده بود.

وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: اتفاقی که در دولت قبل رخ داد این بود که نهادهای عرضه و تقاضا را دچار مشکل کرد. تا قبل از آن صددرصد عرضه مسکن در دست بخش خصوصی بود. طرف تقاضا هم بر اساس ثروت افراد با منابع بانکی وارد بازار می‌شد. بنابراین یک سیستم نهادی وجود داشت که یک آقایی پیدا شد و گفت همه این ها را کنار بگذارید. ۵۰۰ تومان پول بدهید صاحب خانه شوید. او تمام مفهوم نظام پس‌انداز را از بین برد و گفت در طرفه‌العینی می‌توانیم صاحب خانه شوید.

آخوندی با بیان اینکه در بخش مسکن نیاز به یک رژیم اقتصاد خانوار ضروری است، اظهار کرد: بدون لحاظ کردن اقتصاد خانوار صحبت کردن در مورد مسکن غیرممکن است. آمارهای بانک مسکن نشان می‌دهد تا سال ۱۳۸۳ تعداد پس‌اندازکنندگان در این بانک به سه میلیون نفر می‌رسید که به یک باره یک آقایی گفت اصلا پس‌انداز نکنید. نتیجه این صحبت این شد که کل سیستم انتظارات و برنامه‌ریزی در جامعه ایران با مسائلی مواجه شد و دیدیم که چه بلایی بر سر طرف تقاضا آمد.

وی ادامه داد: در حالی که تقاضای مسکن در شهرها بود طرف عرضه در جای دیگری اقدام به ساخت و ساز کرد. از سوی دیگر یک بخش صددرصد خصوصی به یک باره در اختیار دولت قرار گرفت و  این مداخله عظیم دولتی در شرایطی انجام شد که صحبت از خصوصی‌سازی اقتصاد بود.

وزیر راه و شهرسازی افزود: وقتی شما رفتار جامعه انسانی را مختل می‌کنید حالا باید چندین سال با انبوه‌ساز بحث کنید که وظیفه او پیمانکاری نیست و باید سرمایه‌گذاری را بپذیرد. همه نهادها دچار اختلال شدند دقیقا مثل بازار سوریه و یمن که بمباران شده است. یک بازار که داشت کار خودش را می‌کرد حالا دیگر نه انبوه‌سازش انبوه‌ساز است نه بانکش بانک. لذا باید همه چیز دوباره تعریف شود.

آخوندی معضل دیگر را سوداگری در مدیریت شهری عنوان کرد و گفت: بحث مسکن مثل هر بخش دیگر متاثر از متغیرهای اقتصاد کلان است ولی به کیفیت زندگی هم می‌پردازد که در این بخش هم با بمباران مواجه بودیم.

وی گفت: وقتی نهاد شهری فکر می‌کند تمام مقررات و ضوابط قابل خرید و فروش است نگرش‌ها به سمت سوداگری کشش پیدا می‌کند. این باعث می‌شود همه چیز در شهر از هم بپاشد کما اینکه می‌بینیم حمل و نقل در شهر مشکل اساسی دارد، مساله قابلیت زندگی به چالش کشیده و حتی نفس کشیدن با هزاران مشکل مواجه است.

وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: بحث مدیریت شهری به صورت طولانی مدت توانسته سوداگری را حرفه اصلی خود قرار دهد و می‌بینیم که در شهر با هزاران چالش مواجه می‌شویم. من در شهری با هفت هزار نفر جمعیت دیدم که فردی یک ساختمان هفت طبقه ساخته بود که زندگی همسایه‌ها را مختل کرده بود لذا به نظر می‌رسد ما با چالش نهادی مدیریت شهری مواجهیم.

آخوندی نتیجه این سوداگری را عدم تعادل قیمت مسکن در جنوب و شمال شهر دانست و گفت: در جنوب شهر قیمت هر متر مربع مسکن حدود ۲.۵ میلیون تومان است و در شمال شهر به ۸ ـ ۹ میلیون تومان می‌رسد یعنی با یک عدم تعادل وحشتناک اجتماعی در خصوص قیمت مسکن مواجهیم.

وی با طرح این سوال که آیا پاسخ مساله مسکن در ایران تولید انبوه مسکن است؟ اظهار کرد: اگر پاسخ به این سوال مثبت باشد باید به سمت صنعتی‌سازی برویم اما اگر پاسخ این است که باید معضلات را در دل شهر حل کنیم آن وقت مساله فرق می‌کند و منبت‌کاری باید مدنظر قرار گیرد.

وزیر راه و شهرسازی گفت: آنچه من می‌فهم این است که میزان خانوار و خانه تقریبا به نسبت برابر رسیده ولی وقتی وارد جزئیات می‌شویم می‌بینیم ۳۰ درصد از جمعیت یا در حاشیه شهرها، یا در بافت میانی که دچار فرسودگی شده یا در روستاها که به شهر پیوسته زندگی می‌کنند بنابراین اگر صورت مساله تهران بافت‌های حاشیه‌ای،فرسوده و ناکارآمد است آن وقت سوداگری در منطقه ۲۲، فروش تراکم، فروش باغات تجریش هیچ دردی را دوا نمی‌کند.

آخوندی با بیان اینکه در حال از بین بردن منطقه ۴ که شش تنفسی تهران است هستیم، گفت: این معضلات را در مشهد هم می‌بینیم. پیرامون حرم حضرت امام رضا (ع) که باید فضایی برای مجاورت و سکونت زوار باشد ۳۰۰ ساختمان بدقواره ایجاد شده که تقاضای زائر را هم پاسخ نمی‌دهد.

وی کیفیت زندگی مادی و معنوی در بحث مسکن را مورد تاکید قرار داد و گفت: نباید مسکن را صرفا به مفهوم چهاردیواری تصور کنیم بلکه باید کیفیت فیزیکی زندگی از نظر آسایش، بهداشت، خدمات و زیرساخت‌ها را در نظر بگیریم.

وزیر راه و شهرسازی درباره ارتقای کیفیت معنوی زندگی شهرنشینی هم بیان کرد: بزرگ‌ترین ادعای هر ایرانی تمدن و تاریخ است اما این مفهوم تمدنی در ساختمان‌های لوکس منطقه یک، ۲۲ یا مسکن مهر تداعی‌ می‌شود؟ از کدام یک می‌توانیم نمونه تمدن ایران‌شهری را نشان دهیم.

نشریه پنجره ایرانیان-سال دهم-شماره 109-آبان 95