پنجره‌ایرانیان؛ خبر ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی و جوار آن در هفته‌های اخیر بازتاب گسترده‌ای در جامعه کارگری داشته و با توجه به آنکه بخش اعظمی از کارگران در شهرک‌های صنعتی مشغول کار و فاقد خانه هستند، اهمیت بسیاری پیدا کرده است.
به گزارش ایسنا، باوجودآنکه کارگران یکی از محروم‌ترین و آسیب‌پذیرترین قشر جامعه به شمار می‌روند و به‌عنوان بدنه اصلی تولید نقش اساسی در توسعه اقتصاد کشور دارند اما به لحاظ داشتن مسکن با مشکل مواجه‌اند.
آمارها نشان می‌دهد که در شهرک‌های صنعتی دستکم بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر مشغول کار هستند و به دلیل مشکلاتی که در بحث رفت‌وآمد و طی کردن مسافت طولانی تا محل کار دارند، نیاز به تامین مسکن آن‌ها بیش‌ازپیش احساس می‌شود.
در همین راستا تفاهم‌نامه‌ای میان اتاق تعاون ایران و وزارت راه و شهرسازی در قالب طرح اقدام ملی مسکن به امضا رسید که به‌موجب آن، احداث ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در جوار شهرک‌های صنعتی با مشارکت تعاونی‌های مسکن پیش‌بینی‌شده و ساخت منازل کارگری در جوار شهرک‌های صنعتی باهدف تامین مسکن ارزان‌قیمت برای کارگران و حل مشکل تردد آن‌ها در دستور کار قرارگرفته است.
بر این اساس مقدمات کار در ۱۲ استان کشور آغازشده و ساماندهی متقاضیان در استان‌های زنجان، همدان، آذربایجان شرقی، فارس، خراسان رضوی، اصفهان، اردبیل، سمنان، مرکزی، خوزستان، قم و البرز آغازشده است.
همچنین کمیته استانی مسکن‌های کارگری کشور با محوریت اتاق‌های تعاون ایجاد شده است؛ دبیرخانه ملی ساخت مسکن کارگری نیز در اتاق تعاون ایران راه‌اندازی و اتاق‌های تعاون به‌صورت کارگزار اقدام به ساماندهی متقاضیان و اجرای پروژه می‌کنند.
به‌موجب تفاهم‌نامه مذکور، وزارت راه و شهرسازی متولی و سیاست‌گذار اصلی و وزارت کار متولی پایش اطلاعات کارگران و بانک مسکن تامین کننده مالی و اتاق تعاون ایران هماهنگی و مدیریت اجرای طرح را بر عهده دارند.
آن‌طور که رئیس اتاق تعاون ایران گفته قرار است با حذف قیمت زمین، واحدها به شکل ارزان در اختیار کارگران گذاشته شود.
او میزان آورده کارگران در این طرح را بسته به نوع مسکن موردتقاضا متفاوت دانسته و می‌گوید «۴۰ درصد آورده متعلق به بانک و ۲۰ درصد دیگر از سوی کارگران تامین می‌شود.»
به گفته عبدالهی، احداث مسکن کارگران الزاما در قالب متراژهای ۶۵ و ۷۵ متر نبوده و پیش‌بینی‌شده واحدهای با متراژ بالاتر هم بنا به درخواست کارگران ساخته شود.
پیش‌ازاین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تفاهم‌نامه مشترکی با وزارت راه و شهرسازی به‌منظور ساخت ٢٠٠ هزار واحد مسکونی برای کارگران، بازنشستگان و مستمری‌بگیران تامین اجتماعی در دی‌ماه سال ١٣٩٨ منعقد کرده بود و کارگروه مشترکی میان وزارت تعاون و اتاق تعاون ایران باهدف برنامه‌ریزی برای ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی و تدوین برنامه عملیاتی برگزار شده بود.
بسیاری از کارشناسان و فعالان کارگری ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی را اقدامی راهگشا در جهت رفع دغدغه کارگران می‌دانند.
دبیر کل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران در گفت‌وگو با ایسنا، با استقبال از ساخت شهرک‌های مسکونی در جوار شهرک‌های صنعتی، می‌گوید: ساخت شهرک‌های مسکونی باید هم در درون کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی باشد تا کارگران دغدغه خانواده و زندگی را نداشته باشند و هم از شهر دور نباشند تا در تامین مایحتاج و نیازهای ضروری و بهداشتی و ارتقای سطح علمی و آموزشی فرزندان دچار مشکل نشوند.
به گفته وی، در گذشته برخی کارخانه‌های بزرگ در محوطه خود منازل سازمانی برای پرسنل و کارگران احداث کرده بودند و در حال حاضر نیز یکسری از کارخانه‌ها این امکان را برای کارگران خود فراهم کرده‌اند.
علی‌اکبر سیارمه فعال حوزه کار نیز بهره‌گیری از ظرفیت انجمن‌های صنفی کارگری برای شناسایی کارگران فاقد مسکن را مورد تاکید قرار داده و می‌گوید: ساخت مجتمع‌های مسکونی در داخل کارخانه‌ها ضمن تامین رفاه و آسایش خانوارهای کارگری مشکل مسکن بسیاری از کارگران را برطرف کند.
در راستای اجرای طرح ساخت مسکن کارگری در شهرک‌های صنعتی، چهار شهرک صنعتی در استان‌های تهران، البرز، سمنان و قزوین برای اجرای طرح شناسایی شده است؛ شهرک‌های مذکور شامل شهرک صنعتی ایوانکی سمنان، شهرک صنعتی شمس‌آباد تهران، شهرک صنعتی اشتهارد البرز و شهرک صنعتی کاسپین قزوین است.
در حال حاضر مقدمات احداث در شهرک صنعتی ایوانکی انجام‌شده و زمین‌ها مراحل آماده‌سازی و کلنگ زنی را طی می‌کنند. قرار است در این شهرک و در زمینی به مساحت ۱۰ هکتار مقدمات ساخت ۱۰۰۰ واحد مسکونی فراهم و کلنگ زنی آن به‌زودی انجام شود.
در شهرک صنعتی کاسپین، ساخت و تکمیل ۹۰۰ واحد مسکونی پیش‌بینی و مقدمات کار آغازشده است.
در شهرک صنعتی اشتهارد، مذاکرات برای تخصیص زمین موردنیاز با وزارت راه و شهرسازی آغازشده و جانمایی و امکان‌سنجی و شناسایی اراضی قابل‌استفاده در این منطقه به‌طور ویژه موردنظر قرارگرفته و با توجه به شناسایی ۱۰۰۰ متقاضی واجد شرایط، کلنگ زنی پروژه هزار واحدی در فاز نخست هدف‌گذاری شده است.
در شهرک صنعتی شمس‌آباد که بیش از ۴۵ هزار نفر ظرفیت اشتغال دارد و بزرگ‌ترین شهرک صنعتی کشور محسوب می‌شود نیز کار در مرحله مقدماتی است.
ماده ۱۴۹ قانون کار اعلام کرده کارفرمایان مکلف‌اند با تعاونی‌های مسکن و در صورت عدم وجود این تعاونی‌ها مستقیماً با کارگران فاقد مسکن جهت تأمین خانه‌های شخصی مناسب همکاری لازم را صورت دهند. کارفرمایان بنگاه‌های بزرگ نیز موظف به احداث خانه‌های سازمانی در جوار کارگاه یا محل مناسب دیگر هستند و دولت موظف شده با استفاده از تسهیلات بانکی و امکانات وزارت راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط همکاری لازم را در این خصوص صورت دهد.
