پنجره‌ایرانیان؛ صنعت آلومینیوم نسبت به سایر صنایع فلزی درحال‌حاضر از رونق بهتری برخوردار است و به‌عنوان یک فلز سبک، روند رو به رشدی را طی می‌کند.
به گزارش عصر اقتصاد، بسیاری از فناوری‌هایی که درحال‌حاضر مورداستفاده قرار می‌گیرند در نانوفناوری در صنایع خودرو و ساختمان کاربردهای فراوان پیداکرده‌اند و نیاز به آنها بیش‌ازپیش احساس می‌شود. این صنایع در کشورهای توسعه‌یافته روزبه‌روز مورداستفاده قرار می‌گیرند و فناوری‌های آن نیز نوین به‌شمار می‌روند. علاوه بر این در صنایع پایین‌دست آلومینیوم میزان اشتغال‌زایی به‌مراتب چندین برابر بیشتر از صنایع بالادست آن است. در کشور ما نیز صنایع پایین‌دست آلومینیوم در شاخه‌های مختلف قادر شده‌اند رشد و گسترش قابل‌توجهی پیدا کنند.
درحال‌حاضر یکی از مهمترین مشکلاتی که تولیدکنندگان در صنایع پایین‌دست آلومینیوم با آن روبه‌رو شده‌اند، افزایش بهای شمش آلومینیوم است چراکه از ابتدای سال جاری تاکنون نرخ شمش تحت تاثیر نوسان نرخ ارز و دلار قرار داشته که این نوسان، هزینه‌های تولید را بسیار افزایش داده است.
هم‌اکنون با هزینه‌های بالا، تولیدکنندگان صنایع پایین‌دست آلومینیوم قادر به ادامه تولید نیستند. بسیاری از مشتریان در حالت انتظار قرار گرفته‌اند و بسیاری از تولیدکنندگان نیز برای تولید مردد هستند چراکه با هزینه‌های موجود، سرمایه آنها برگشت نخواهد خورد. البته تقاضا در بازار به‌طور نسبی در وضعیت خوبی قرار دارد و کمبود ورقی وجود ندارد اما مهمترین موضوع درحال‌حاضر افزایش بهای محصولات است و به دلیل مشخص نبودن روند قیمت‌ها در بازار، مشتری‌ها تنها به‌اندازه نیاز کوتاه‌مدت خود خرید می‌کنند و تولیدکنندگان تمایلی به تولید ندارند.
صنعت آلومینیوم در پایین‌دست خود باوجود ۲ کارخانه تولید شمش آلومینیوم در کشور در سال‌های گذشته همواره با کمبود تامین مواد اولیه روبه‌رو بوده اما این روزها علاوه بر تامین مواد اولیه باوجود قوانین مختلف دچار سردرگمی و مشکلات صادراتی شده است؛
قوانینی همچون ثبت سفارش واردات مواد اولیه یا تعهدات ارزی برای صادرات و... فضای تولید و رقابت را برای تولیدکنندگان تنگ کرده است.
از تعهد ارزی تا ثبت سفارش
در چند ماه گذشته، نرخ شمش آلومینیوم پا به‌پای افزایش بهای دلار سیر صعودی را طی کرده است. وضعیت بازار این روزهای آلومینیوم کمی ناخوش‌احوال است به‌طوری‌که بهای شمش آلومینیوم در چند ماه گذشته به‌شدت افزایش یافته است. برای مثال شمش درجه ۲ را کیلویی ۳۲ تا ۳۳ هزار تومان در بازار می‌فروشند، درحالی‌که سال گذشته بهای آن حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار تومان بود.
البته صنعت آلومینیوم گرفتار چند مشکل کلان است که ریشه‌دار بوده و تا پایین‌دست را نیز دچار مشکلات همیشگی خود کرده است.
یکی خصوصی‌سازی‌های جهت‌دار کارخانه‌های شمش آلومینیوم است و دیگری عرضه‌های نامنظم و دستوری در بورس کالا. به‌تازگی هم اعلام کرده‌اند که عرضه شمش را برای واحدهای پایین‌دست به‌صورت سهمیه‌بندی در نظر گرفته‌اند.
موضوع دیگری که این روزها برای تولیدکنندگان مشکل ایجاد کرده، در زمینه تعهدات ارزی است. بیشترین میزان صادرات شرکت‌های پایین‌دست آلومینیوم به عراق است، درحالی‌که ایران و عراق هیچ‌یک بانک بین‌المللی ندارند که ارز حاصل از معاملات ردوبدل شود.
امیرحسین بابایی، فعال حوزه آلومینیوم در همین مورد تصریح کرد: با توجه به این شرایط، تعهد اجباری از تولیدکننده می‌گیرند که دلار را به سامانه نیما برگردانند یا اجازه صادرات به آنها داده نمی‌شود. یکی از مهمترین مشکلات ما این است که هرروز یک قانون جدید تصویب می‌شود.
این فعال حوزه آلومینیوم با اشاره به مشکلات دیگر در زمینه قوانین که امسال به تصویب رسیده است، عنوان کرد: موضوع دیگر ثبت سفارش کالا برای واردات است که بیشتر شامل مواد اولیه تولیدکننده می‌شود و به نظر چند کارشناس از وزارت صنعت، معدن و تجارت وابسته است. این تصمیم اشتباهی است که نیاز کل کشور به مواد اولیه از زیر نظر چند کارشناس بگذرد. این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز فساد و رانت شود.
بابایی افزود: یک روز سری به وزارت صنعت، معدن و تجارت بزنید، در این صورت شاهد یک صف طولانی برای ثبت سفارش خواهید بود. وقتی نوبت به شما برسد، عنوان می‌کنند که خود مدیرعامل با کارت بازرگانی باید حضور داشته باشد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: شرکتی که سال گذشته ۱۶۰۰ تن تولید می‌کرد امسال ۹۰۰ تن تولید می‌کند. هزینه‌ها چند برابر شده اما فروش و درآمد کاهش یافته است. اگر چنین روندی ادامه داشته باشد، شاهد تعطیلی بیشتر واحدها خواهیم بود.
این فعال حوزه آلومینیوم با اشاره به این موضوع که در شرایط بسیار بی‌ثبات و بدی قرار داریم، عنوان کرد: ما تصمیم می‌گیریم که تجارت‌مان را گسترش دهیم اما با این قوانین سد راه ما می‌شوند. برای مثال درحال‌حاضر قرص منگنز آلومینیوم را برای آلیاژسازی آلومینیوم نمی‌توانید در بازار پیدا کنید چراکه حدود ۵ ماه است از واردات آن جلوگیری می‌کنند. با این شرایط نمی‌توان کار کرد. کارشناسان مختلف وزارتخانه برای ثبت سفارش‌ها نیز نظرهای متفاوتی دارند. شرایط کار و تولید در کشور با این قوانین، یک بام و صد هوا شده است.
گروه‌های کالایی و مصائب تولیدکنندگان
مشکل دیگری که در زمینه تامین مواد اولیه برای تولیدکنندگان آلومینیوم به وجود آمده است، قرار نگرفتن گروه‌های کالایی و مواد اولیه آنها در یک ردیف است. برای مثال شمش آلومینیوم و صنایع پایین‌دستی در یک ردیف قرار نگرفته‌اند.
در همین ارتباط مدیرعامل یک کارخانه ورق و فویل آلومینیومی عنوان کرد: بخشنامه‌های مختلفی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ می‌شود که در یک راستا نیست و مشکلاتی را برای تولیدکننده به همراه می‌آورد. برای نمونه شمش آلومینیوم که ماده اولیه صنایع پایین‌دستی به شمار می‌رود، در گروه ۲ کالایی و محصولات پایین‌دستی مانند فویل آلومینیومی در گروه کالایی ۱ قرار گرفته‌اند و همین موضوع به افزایش بهای شمش آلومینیوم در بازار منجر شده که نتیجه‌ای جز ضرر برای تولیدکننده ندارد.
مشکل اصلی این است که محصولات ما در گروه کالایی ۱ قرار دارند و باید ارزان در بازار عرضه شوند، درحالی‌که بخش بیشتری از شمش موردنیازمان را باید با نرخ بالاتر خریداری کنیم. اگر این روند ادامه یابد چاره‌ای جز تعطیلی کارخانه نخواهیم داشت.
این تولیدکننده پایین‌دست آلومینیوم در پاسخ به این پرسش که فویل‌های آلومینیومی در چه صنایعی مورداستفاده قرار می‌گیرند، گفت: این فویل‌ها در صنایع غذایی، دارویی، ساختمانی، حرارتی و برودتی، خودروسازی و... کاربرد دارند. فویل‌های شرکت ما نیز در صنایع ماست و پنیر و روکش قرص‌ها استفاده می‌شوند.
وی تاکید کرد: اگر این سیاست در پیش گرفته شود که به اقلام پایین‌دستی، دلار دولتی تعلق بگیرد اما شامل مواد اولیه نشود، همه به سمت واردات روی می‌آورند، درحالی‌که هر کشور توسعه‌یافته‌ای برای ایجاد اشتغال به مواد اولیه یارانه می‌دهد و برای محصولات تعرفه وضع می‌کند.
این تولیدکننده پایین‌دست آلومینیوم در پاسخ به این پرسش که پیشنهاد شما برای خروج کارخانه‌ها از بحران کنونی چیست، عنوان کرد: در وهله نخست، باید نظام تعرفه از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌درستی تعریف شود. برای مثال در زمینه شمش آلومینیوم باید این مواد اولیه را در ردیف گروه کالایی قرار دهند که محصول نهایی آن قرار می‌گیرد. در گام بعدی با توجه به صادر شدن شمش داخلی، باید تسهیلاتی را برای واردکردن شمش در نظر گرفت یا در شرایط سخت کشور، کارخانه المهدی را مجبور کرد که محصولش را در بورس عرضه کند.
