پنجره‌ایرانیان؛ بحث به‌کارگیری از انرژیهای نو به‌قدری که در دیگر کشورها جاافتاده، در کشور ما همچنان به‌عنوان یک موضوع گنگ و ناشناخته مطرح است و به دلیل نبود آشنایی و فرهنگ‌سازی و همچنین عدم توجه ویژه به این موضوع، جایگاه انرژیهای نو در ایران تاسف بار تلقی می‌شود.
به گزارش صما، این در حالی است که بیشتر کشورهای جهان به اهمیت و نقش منابع انرژی به‌ویژه انرژیهای تجدیدپذیر پی برده‌اند و به‌طور گسترده برای بهره‌برداری از این منابع، تحقیقات وسیع و سرمایه‌گذاری اصولی انجام داده‌اند.
درواقع به لحاظ اینکه تولید و استفاده از انرژی فسیلی همیشه با ایجاد آلودگی همراه بوده و از طرفی با توجه به اهمیت انرژی در استقلال اقتصادی، کشورها به دنبال تولید انرژی ارزان و پاک هستند و در راه رسیدن به این هدف از سرمایه‌گذاری کلان و جدیدترین علم روز بهره برده‌اند.
بنابراین بسیاری از کشورهای دنیا، برنامه‌ریزی آینده خود را در این جهت قرار داده‌اند و پیشرفت‌های بسیاری درزمینه استفاده از انرژیهای نو و تجدیدپذیر به‌خصوص انرژی خورشیدی داشته‌اند. به‌طوری‌که در راستای توجه به موضوع محیط‌زیست به‌خصوص توسعه پایدار، سیاست‌گذاری کلانی را برای جایگزینی انرژی خورشیدی به‌جای سوخت‌های فسیلی انجام داده‌اند تا بتوانند انرژی موردنیاز خود را از منابع تجدیدپذیر تامین کنند.
خلا قوانین مرتبط با انرژیهای نو
بااین‌حال هنوز در کشور ما استفاده از انرژیهای نو و تجدیدپذیر در ساختمان‌ها دست‌نیافتنی به نظر میرسد و وقتی صحبت از آن به میان می‌آید، در اذهان عمومی به‌عنوان یک مسئله گنگ و ناشناخته مطرح می‌شود.
درواقع باید گفت به دلیل اینکه قیمت انرژی در کشور ما ارزان بوده و اهمیت انرژی تابه‌حال برای ما مهم نبوده است، اصولا فرهنگ‌سازی دقیقی در این زمینه انجام نشده است. علاوه بر این، قانون و مقررات اجباری برای این منظور تدوین نشده و در مبحث 19 مقررات ملی ساختمان هم که به موضوع انرژی مربوط است، در حد بسیار کمی به انرژیهای تجدیدپذیر توجه شده است. درعین‌حال در قانون اصلاح الگوی مصرف مصوب مجلس هم که ابلاغ شده است، متاسفانه دولت‌ها از سال 89 تاکنون اجرای آن را پیگیری نکرده‌اند.
بر همین اساس کارشناسان حوزه انرژی علاوه بر اینکه بر لزوم اطلاع‌رسانی به مردم و مالکان درباره موضوع انرژیهای نو و فواید آن تاکید می‌کنند، همچنین معتقدند: عواملی که در حوزه ساخت و طراحی ساختمان‌ها ارائه خدمت می‌کنند، باید بیشتر از گذشته نسبت به این موضوعات آگاهی و تخصص داشته باشند تا بتوانند خدمات متناسب با نیازهای روز دنیا به آنها ارائه کنند.
فعالیت‌های حقیقی و حقوقی مهندسان
به عقیده آنها نقش سازمانهای نظام‌مهندسی به‌عنوان نهادی که به‌طور مستقیم با مردم و مالکان و سازندگان ارتباط دارد، در این میان پررنگ به نظر میرسد. به این معنا که این سازمان می‌تواند با ارائه آموزش‌های تخصصی به مهندسان در حوزه انرژی و بهینه‌سازی مصرف آن از طریق به‌کارگیری انرژیهای طبیعی، کاربرد این انرژی‌ها را ترویج کند.
حال اینکه مهندسان چگونه می‌توانند در این حوزه فعالیت کنند، پرسشی است که صاحب‌نظران در پاسخ به آن می‌گویند: در شرایط کنونی مهندسان به دو شیوه در حوزه انرژی امکان فعالیت دارند. مورد اول از طریق تاسیس شرکت‌های خدمات انرژی یا اسکوها است که در حال حاضر وزارتخانه راه و شهرسازی، سازمان نظام‌مهندسی ساختمان و هم سازمانهای فعال در بخش انرژی در این زمینه فعال‌اند و پیگیر این موضوع هستند. همچنین علاوه بر این شرکت‌ها، مهندسان می‌توانند به شکل حقیقی در قالب طراحی و نظارت وارد فعالیت در حوزه انرژی شوند.
آغاز تربیت ممیزین انرژی
در همین راستا به‌تازگی شورای مرکزی نظام‌مهندسی فعالیت خود در حوزه تربیت ممیزین انرژی را شروع کرده و تا چند ماه آینده استارت آن در سازمانهای نظام‌مهندسی خواهد خورد. به‌طوری‌که گفته می‌شود در حال حاضر این شورا با همکاری وزارت راه و شهرسازی در حال تکمیل آیین‌نامه اجرایی ماده 18 قانون اصلاح الگوی مصرف است که اگر این آیین‌نامه نهایی و در دولت تصویب و ابلاغ شود، نظام‌مهندسی نیز می‌تواند به مهندسان ابلاغیه اجرایی بدهد. به‌این‌ترتیب مسئولان نظام‌مهندسی امیدوارند که از این طریق گام بزرگی در حوزه انرژی برداشته شود.
بنا بر اعلام شورای مرکزی، آیین‌نامه اجرایی ماده 18 قانون اصلاح الگوی مصرف از دو جنبه یعنی برای ساختمان‌های موجود و ساختمان‌های در حال ساخت در حال پیگیری است و درصورتی‌که اجرایی شود، حتی امکان نصب پنل‌های خورشیدی و آبگرمکن‌های خورشیدی در ساختمان‌ها وجود خواهد داشت.
کاربرد انرژیهای نو در دوره بهره‌برداری
اما سوال این است که علاوه بر مراحل طراحی و اجرا که مهندسان می‌توانند موضوع انرژیهای نو را در حوزه کاری خود لحاظ کنند، آیا در دوره بهره‌برداری هم می‌توان انرژیهای نو را در ساختمان‌ها به کار گرفت؟
در همین راستا مسئولان شورای مرکزی حتی یک گام فراتر گذاشته و ابراز امیدواری کرده‌اند، با تهیه آیین‌نامه اجرایی مبحث 22 مقررات ملی ساختمان که بر موضوع تعمیر و نگه‌داری ساختمان متمرکز است، بتوانند ساختمان‌های موجود را تحت کنترل قرار دهند و با طراحی‌های مناسب در ساختمان‌هایی که ازلحاظ سازه‌ای استحکام بالاتری دارند، پنل‌های خورشیدی و آبگرمکن‌های خورشیدی را در آنها نصب کنند.
بنا بر اظهارات مسئولان نظام‌مهندسی، آیین‌نامه اجرایی ماده 18 ساختمان‌های موجود را ممیزی انرژی می‌کند و سپس مرحله، ارزیابی و رده‌بندی انرژی ساختمان ازنظر میزان مصرف و معیار مصرف انرژی انجام می‌شود. همچنین این آیین‌نامه ساختمان‌های در حال ساخت را از منظر طرح و تعیین رده انرژی ارزیابی می‌کند؛ یعنی اگر در ساختمان استفاده از عایق‌های مناسب و کاربرد انرژیهای خورشیدی و سایر نکات رعایت شود، به رده مناسبی ازنظر مصرف انرژی خواهد رسید.
با توجه به ضعف‌هایی که در حوزه به‌کارگیری انرژیهای طبیعی وجود دارد، ازجمله ضعف قوانین و نبود اطلاعات کافی در بین اقشار مختلف جامعه، حال باید دید با توجه به اقداماتی که گفته می‌شود در شورای مرکزی در راستای بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعه انرژیهای نو در حال پیگیری است، چه نتایج مثبتی در ادامه راه حاصل خواهد شد و همچنین ثمره آن برای بخش مهندسی کشور و نیز مردم چه خواهد بود.
