پنجره‌ایرانیان؛ رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر اینکه تدوین آیین‌نامه اجرایی قانون اصلاح الگوی مصرف، در گروی تعیین تکلیف جایگاه نظام‌مهندسی ساختمان است، گفت: هنوز جایگاه سازمان نظام‌مهندسی به‌خصوص در مقوله نظامات اداری یا مبحث دوم مقررات ملی ساختمان تعیین تکلیف نشده است و تا زمانی که آیین‌نامه کنترل ساختمان تعیین تکلیف نشود، این مقوله هم رها می‌شود.
محمد شکرچی‌زاده در گفت‌وگو با صما به پرسش‌های زیر پاسخ داد.
آقای دکتر شکرچی‌زاده، قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی از سال 89 وضع‌شده و نزدیک به 7 سال از عمر این قانون می‌گذرد؛ اما با توجه به اینکه این قانون آیین‌نامه ندارد، نهادها و بخش‌های فعال در حوزه انرژی ازجمله نظام‌مهندسی، وزارت نفت و نیرو، وزارت راه و... خود را متولی تدوین آیین‌نامه می‌دانند. به نظر شما این قانون چطور باید اجرایی شود؟
روش‌های کاهش و بهینه‌سازی مصرف انرژی که درباره آنها صحبت می‌کنیم، موکول به این است که آیین‌نامه اجرایی ماده 18 قانون اصلاح الگوی مصرف تعیین تکلیف شود؛ اما مدت طولانی است که این مسئله بین ارکان مختلف در حال رفت‌وآمد است و یک نظر قاطع درباره آن اعمال نمی‌شود. در اینجا رسانه‌‌‌های تخصصی باید این را از دولت مطالبه کنند که وقتی یک تکلیفی بر عهده دولت بوده و باید در زمان مشخصی آیین‌نامه اجرایی آن را ارائه می‌کرد، چرا نسبت به این اقدام تعلل کرده و باید سریع‌تر این موضوع را تعیین تکلیف کند.
تعیین تکلیف سازمان‌های نظام‌مهندسی ابزار لازم برای تدوین این آیین‌نامه اجرایی است، اما هنوز جایگاه سازمان نظام‌مهندسی به‌خصوص در مقوله نظامات اداری یا مبحث دوم تعیین تکلیف نشده است؛ بنابراین شاید تاخیر در تدوین این آیین‌نامه اجرایی، تحت تاثیر این امر قرار گرفته است و طبق تاکید وزیر راه هرچه سریع‌تر باید تکلیف این موضوع روشن شود.
درواقع برآوردم این است تا زمانی که آیین‌نامه کنترل ساختمان تعیین تکلیف نشود این مقوله هم رها می‌شود. بااین‌حال، رسانه «صما» که روی موضوع انرژی تمرکز کرده است، می‌تواند این موضوع را مورد سوال قرار دهد.
به‌طورکلی نقش سازمان‌های مسئول در حوزه انرژی و مهندسان را در بخش مصرف بهینه انرژی چطور می‌بینید؟
امروزه ارکان مختلفی در حوزه انرژی ورود پیدا کرده‌اند و در همین رابطه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم در جلساتی با مشارکت مسئولان وزارت نیرو، سازمان برنامه، سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت و سازمان‌های نظام‌مهندسی دعوت می‌شود و حضور دارد. ارکان مختلفی درگیر مسئله انرژی شده‌اند و در بخش مصرف بهینه انرژی، آن قسمتی از کار انجام شده که اراده مهندسان بر آن قرار گرفته است.
یعنی نکته مهم این است که هنوز الزامات قانونی به نحوی درنیامده که بتواند به‌عنوان ابزاری موثر مصرف انرژی را کاهش دهد و صرفا آن بخشی انجام شده که اراده مهندسان در خصوص آن متمرکز بوده است.
متأسفانه در حال حاضر شهرداری‌‌ها برای صدور پایان کار، اجرای مبحث 19 را جزو چک لیست‌ها قرار نمی‌دهند. از طرفی مهندسان ناظر که ابزار کار ما برای کنترل مقررات ملی ساختمان هستند، به لحاظ سطح دانش و همچنین داشتن تعهد و دغدغه، این کار را انجام نمی‌دهند.
اخیرا در یکی از استان‌ها اعلام شد که مبحث 19 به‌طور 100 درصد رعایت می‌شود، اما باید بررسی شود که آیا این آمار واقعی است یا خیر. وقتی به این موضوع دقت می‌کنیم، می‌بینیم نوعی اراده محلی برای فعالیت در این بخش وجود دارد. برای مثال عده‌ای در استان اصفهان اراده این کار را دارند.
نقش دولت و حاکمیت را در حوزه انرژی چطور ارزیابی می‌کنید؟
درهرصورت در این بخش ما باید از دو جبهه وارد عمل شویم. اول اینکه از دولت و ارکان ذی‌ربط مطالبه‌گر باشیم. زمانی به‌صراحت گفتم، ما به‌عنوان کسانی که در حاکمیت هستیم، وظیفه خود را نسبت به مسئله انرژی به‌خوبی انجام نداده‌ایم. حالا هم صادقانه می‌گویم که باید درباره موضوع بهینه‌سازی مصرف انرژی زودتر تصمیم‌گیری و آن را عملیاتی و اجرایی می‌کردیم و تکلیف مردم را روشن می‌کردیم. درحالی‌که موضوعات مختلفی را به میان می‌کشیم که یکسری از آنها قابل توجیه است. تعیین تکلیف موضوعات و نهایی شدن آنها یک قسمت از کار است که باید در قالب آیین‌نامه به تصویب ارکان ذی‌صلاح برسد.
اقدام دوم هم تقویت اراده‌های محلی است. باید توجه کرد که اگر مصرف بهینه انرژی در کشورهای دیگر به‌صورت یک دغدغه درآمده، بیشتر به این دلیل است که واقعا مردم احساس مسئولیت می‌کنند؛ یعنی فکر می‌کنند که اگر این کره زمین گرم شود، زندگی فرزندان و نسل‌های آینده دچار مشکل می‌شود و کره خاکی دیگر قابل زندگی نخواهد بود.
البته گران بودن انرژی هم در این امر تاثیر داشته و اگر مردم الزامات را رعایت نکنند، باید پول زیادی بابت انرژی بپردازند.
بنابراین در کشورهای دیگر به خاطر گران بودن قیمت انرژی، مردم وارد عمل می‌شوند و به مدیران و مالکان ساختمان برای بهسازی ساختمان ازنظر کاهش مصرف انرژی فشار می‌آورند؛ یعنی در اینجا هم یک اراده محلی وارد عمل می‌شود.
مرکز تحقیقات چگونه می‌تواند علاوه بر ارائه گواهی‌نامه به محصولات و تجهیزات انرژی، کیفیت آنها را ازنظر بحث عایق بودن و یا میزان مصرف انرژی رتبه‌بندی کند؟
ما مسئول فناوری‌های نو در کشور هستیم و در این حوزه وظیفه قانونی داریم. ما حتی می‌توانیم قبل از دریافت نشان استاندارد، به مصالح گواهی‌نامه فنی بدهیم؛ به جهت اینکه در همه کشورها و کشورهای توسعه‌یافته هم به این صورت است.
یعنی در شرایطی که هنوز موسسه استاندارد وارد عمل نشده، اگر یک سازنده یا واردکننده محصول خود را معرفی کند که جوابگوی شرایط موردنظر باشد، ما آنها را ارزیابی و بررسی می‌کنیم.
استفاده از مصالح و حتی روش‌هایی که به‌منظور بهینه‌سازی مصرف انرژی انجام می‌شود، نیاز به کار تخصصی جدی و انجام آزمایشات لازم دارد که خوشبختانه امکان آن در مرکز تحقیقات فراهم است و ما آمادگی داریم که این کار را با امکانات و دانش موجود در بیرون و خارج از مرکز پیش ببریم.
آیا رده‌بندی مصالح ازنظر انرژی هم جزو برنامه‌ها یا اقداماتی است که در مرکز تحقیقات انجام می‌شود؟
ما وقتی‌که می‌خواهیم مصالح را ازنظر مصرف انرژی ارزیابی کنیم، همان‌طور که توجه می‌کنیم تا یک مصالح با رده‌ای از انرژی با آخرین ویرایش مبحث 19 انطباق داشته باشد، همچنین محل به‌کارگیری و شرایط استفاده از این مصالح را نیز با ارائه توضیحاتی در کنار گواهی‌نامه اعلام می‌کنیم. به این معنا که این مصالح با چه ضخامت و شرایطی می‌تواند استفاده شود. در مواردی هم اگر مقوله سازه‌ای مطرح باشد، بحث آکوستیک یعنی صوت و آتش در سازه را مدنظر قرار می‌دهیم.
