پنجره‌ایرانیان؛ روز ۲۹ دی‌ماه روز ملی هوای پاک است؛ هوایی که ماه‌هاست کلان‌شهرهای کشور رنگ آن را ندیده‌اند. رئیس کمیته محیط‌زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام ضمن اشاره به تاثیرات تحریم‌ها روی برنامه‌های کنترل آلودگی هوا گفت: اگر روند مصرف بی‌رویه انرژی در کشور ادامه داشته باشد ما از سال ۱۴۰۳ نیاز خواهیم داشت که گاز وارد کنیم.
سید محمد مجابی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه سیاست‌های کلی محیط‌زیست که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده، برآمده از اصل ۱۱۰ قانون اساسی است، اظهار کرد: این سیاست‌ها به تمامی موضوعات زیست‌محیطی - که عناصر حیاتی هستند - پرداخته است. ازاین‌رو «هوا» نیز یکی از مواردی است که در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری موردتوجه قرار گرفته است.
سرانه مصرف انرژی در ایران طی سال ۱۳۹۰ به ۱۸.۸ بشکه معادل نفت خام رسید
وی با بیان اینکه لازم است که ما از دو جنبه آلودگی هوا و افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای که منجر به تغییرات اقلیم می‌شود، به مسئله هوا در کشور توجه کنیم، تصریح کرد: سرانه مصرف انرژی در ایران بسیار بالا است به‌طوری‌که در سال ۱۳۷۰ سرانه مصرف ما ۷.۳ بشکه معادل نفت خام بوده اما سرانه مصرف در سال ۱۳۹۰ به ۱۸.۸ بشکه معادل نفت خام رسید.
سه برابر کل جمعیت کشور هند گاز مصرف می‌کنیم
رئیس کمیته محیط‌زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با اشاره به اینکه افزایش مصرف انرژی سبب گرم شدن کره زمین می‌شود که تبعات خود را به‌دنبال دارد، گفت: مصرف گاز طبیعی در ایران تقریبا برابر با کشور چین است همچنین ما سه برابر کل جمعیت کشور هند گاز مصرف می‌کنیم. اگر این روند مصرف انرژی در کشور ادامه داشته باشد ما از سال ۱۴۰۳ نیاز خواهیم داشت که گاز وارد کنیم.
۷۲۰ میلیون تن، میزان تولید دی‌اکسید کربن در ایران طی سال ۲۰۱۸
به گفته مجابی از سوی دیگر ما جزو ۱۰ کشور اول تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای در جهان بعد از ژاپن و آلمان هستیم، به‌طوری‌که در سال ۲۰۱۸ میزان تولید دی‌اکسید کربن در ایران حدود ۷۲۰ میلیون تن اعلام شد.
وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری در سیاست‌های اصلاح الگوی مصرف به‌صورت مستقیم به موضوع بهینه‌سازی مصرف انرژی اشاره کرده‌اند، تصریح کرد: علاوه بر این در سیاست‌های ابلاغی محیط‌زیست نیز به این موضوع اشاره شده است بنابراین بهینه‌سازی مصرف انرژی ازجمله تکالیفی است که دستگاه اجرایی کشور باید به آن بپردازند.
رئیس کمیته محیط‌زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش دیگری از صحبت‌های خود ضمن اشاره به مسئله آلودگی هوا در کشور اظهار کرد: طی سال‌های اخیر از غلظت برخی آلاینده‌های هوا ازجمله ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون، دی‌اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار مانند بنزن کاسته شده است. بهبود کیفیت سوخت، ارتقای استاندارد خودروها، کاهش نسبی طوفان‌های گردوغبار، افزایش نسبی بارش‌ها و... در این امر بی‌تاثیر نبوده است.
مجابی با اشاره به اینکه در حال حاضر علت اصلی آلودگی هوا در کلان‌شهرهای کشور افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون است، گفت: قانون هوای پاک که نتیجه تعامل خوب بین مجلس و دولت است، باتوجه به سیاست‌های ابلاغی رهبری راهکارهای کنترل آلودگی هوا به‌دلیل افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون را مشخص کرده است.
وی ادامه داد: قانون هوای پاک در ۳۴ ماده به مسائل مختلف در حوزه آلودگی هوا به‌صورت جامع پرداخته و تکالیفی را برای دستگاه‌های ذی‌ربط مشخص کرده است همچنین در این قانون به موضوع جرم انگاری و جریمه منابع آلاینده اشاره شده است.
قوانین بازدارنده ضریب نفوذ کمتری نسبت به قوانین ترغیب‌کننده دارند
رئیس کمیته محیط‌زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه قوانین بازدارنده ضریب نفوذ کمتری نسبت به قوانین ترغیب‌کننده دارند، تاکید کرد: ازجمله موضوعاتی که باید به آن پرداخته شود حمایت‌های اقتصادی از صنایع برای جلوگیری از آلودگی در کنار وضع قوانین و مقررات مالیاتی و عوارض است که ما در زمینه موفق نبوده‌ایم. هرچند که در قانون اصلاح مالیات بر ارزش‌افزوده به حوزه محیط‌زیست پرداخته شده است البته این قانون از سال آینده اجرایی می‌شود.
به گفته وی اخیرا در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی تصویب شد که ۳۵ درصد از عوارض آلایندگی - از محل یک درصد از قیمت فروش- در اختیار محیط‌زیست قرار گیرد.
مجابی با بیان اینکه مسئله بسیار مهم برای رفع آلودگی هوا در کشور این است که دستگاه‌های اجرایی مختلف نسبت به اجرای قانون هوای پاک اقدام کنند، گفت: البته در این راستا باید چند موضوع را مدنظر قرار داد. اول آنکه ما در حال حاضر به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه‌ای که علیه ایران وجود دارد، محدودیت‌هایی در برخی موارد مانند فیلتراسیون، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، حذف فلر، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده - که در گذشته به ازای ورود خودروهای خارجی اتفاق می‌افتاد - و... داریم.
در شرایط تحریم نمی‌توانیم مازوت را صادر کنیم
رئیس کمیته محیط‌زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه تصریح کرد: علاوه بر این ما باید تسلط، دانش و سرمایه‌گذاری خود را برای کنترل تولیدات جانبی نفت افزایش دهیم. تقریبا به نسبت یک به سه در ازای تولید مشتقات سبکی مانند بنزین، مشتقات سنگینی مانند مازوت تولید می‌شود. از سویی کشور در شرایط تحریم نمی‌تواند مازوت را صادر کند بنابراین این وظیفه برعهده دانشمندان و مسئولان کشور است که برای سوخت‌های سنگینی مانند مازوت برنامه‌ریزی کنند. اگر راهکاری برای آن پیدا نکنیم و شرایط به همین صورت ادامه داشته باشد در تله‌ای گیر خواهیم کرد که سوخت سنگین روی دست ما می‌ماند و نمی‌دانیم با آن چه کنیم.
شهرکی تحت عنوان شهرک دانش‌بنیان در حوزه انرژی راه‌اندازی شود
وی با تاکید بر اینکه در این شرایط نیاز به توسعه فناوری‌های ساخت داخل درخصوص فرآورش سوخت، تولید کاتالیست و... داریم، اظهار کرد: متاسفانه سیستم کشور به‌حدی دچار بوروکراسی است که این فعالیت‌ها در پیچ‌وخم بوروکراسی گرفتار می‌شوند. پیشنهاد می‌کنم که در ایران شهرکی تحت عنوان شهرک دانش‌بنیان و استارتاپی در حوزه انرژی راه‌اندازی کنیم. در کشوری مانند ایران که دارای میزان زیادی از ذخایر انرژی تجدیدپذیر ازجمله نور خوشید، انرژی باد، انرژی امواج دریایی و انرژی زمین‌گرمایی است، به‌راحتی می‌توان مشکلات در حوزه انرژیهای تجدیدناپذیر را به سمت بهبودی سوق داد.
مجابی در پایان با اشاره به اینکه حتی می‌توان با استفاده از بیوگاز چاره‌ای برای حل بحران پسماند در کشور اندیشید، گفت: بنابراین استفاده از انرژیهای پاک و پیدا کردن راهکاری برای مدیریت سوخت‌های سنگین باید در اولویت قرار گیرد. منابعی که در کشور ما وجود دارد فرصت بی‌نظیری است برای ایجاد اشتغال و درآمد همچنین با قاطعیت باید گفت که قانون هوای پاک یکی از بهترین قوانینی است که در کشور و در حوزه محیط‌زیست تصویب شده است. اگر تمام بخش‌های مختلف کشور به وظایف خود بر اساس این قانون پایبند باشند می‌توان از معضل آلودگی هوا فاصله گرفت.
