پنجره‌ایرانیان؛ رئیس پژوهشکده شهرسازی و معماری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از آمادگی مرکز تحقیقات برای تدوین پروتکل واحد برای بهبود کیفیت ساخت‌وساز خبر داد و گفت: دولت از فرصت طرح اقدام ملی مسکن برای اجرای ساختمان‌های سبز؛ ساختمان‌های پایدار و متناسب با محیط‌زیست، استفاده کند.
غزال راهب ضمن یادآوری این مطلب که تجربیات تلخ و شیرین مسکن مهر تجربیات ارزشمندی هستند که انتظار می‌رود در اجرای طرح اقدام ملی مسکن رعایت شود، گفت: با توجه به اینکه در حال حاضر وزارت راه و شهرسازی، طرح اقدام ملی را در دست اجرا دارد و قرار است یکسری واحدهای مسکونی در بافت‌های ناکارآمد و سایر بافت‌ها با تولی‌گری و سیاست‌گذاری دولت احداث شود، فرصت خوبی برای پیاده کردن ایده‌های شهرسازی و ساختمان سبز است.
راهب یادآور شد: مسکن مهر این فرصت را که ساختمان‌های فراوانی با کاهش مصرف انرژی در کشور ساخته شوند را از دست داد. بدین معنا، ساختمان‌های فراوانی به متراژ ساختمان‌های موجود افزوده شد که همان ساختمان‌ها چنانچه پروتکل‌های مصرف انرژی در آن‌ها رعایت می‌شد می‌توانستند نقش بسیار موثری در کل کاهش مصرف انرژی داشته باشند و از سوی دیگر الگوهای خوبی برای ساخت‌وساز کشور ارائه دهند.
عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تصریح کرد: زمانی که دولت متولی ساخت‌وساز در کشور می‌شود، بسیاری از موارد غیر الزام‌آور می‌تواند به الزام تبدیل شود. به‌واقع می‌توان با ابزار قدرت دولت، فرهنگ ساخت‌وساز را متناسب با محیط‌زیست، پایه‌گذاری کرد.
راهب توضیح داد: ساختمان سبز و شهر سبز تمامی موضوعات مرتبط با پایداری را در مقیاس کلان که شهر و در مقیاس خرد که شامل ساختمان است، دارد. بدین‌معنا از مصرف انرژی گرفته تا مصرف منابع آب، مدیریت پسماند، مدیریت حمل‌ونقل، نحوه دسترسی‌ها، در شهرها و ساختمان‌های سبز که شهرها و ساختمان‌های منطبق با محیط‌زیست هستند، مدنظر است.
وی خاطرنشان کرد: طرح اقدام ملی مسکن فرصت مناسبی در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار داده تا این سیاست‌گذاری‌ها را در برنامه‌ریزی، طراحی، ساخت و بهره‌برداری، ملاک عمل قرار دهد.
رئیس پژوهشکده شهرسازی و معماری ادامه داد: انتظار می‌رود تا در طرح اقدام ملی مسکن، سیاست‌هایی که در ارتباط با پروتکل‌های ساختمانی و کارگاه‌های ساختمانی می‌تواند مورداستفاده قرار بگیرد ازجمله اینکه با پسماند مصالح چه باید کرد؟ چگونه کار کنیم تا مصالح در فرآیند ساخت‌وساز، آلودگی کمتری در محیط ایجاد کند، اینکه چه کنیم تا رسوباتی که ناشی از فعالیت‌های ساختمانی است شهرهای ما را آلوده نکند؟ حمل‌ونقل مصالح، نحوه بهره‌برداری و همه این‌ها باید به چه شکلی باشد؟ همچنین تعیین تکلیف الگوهای بهره‌برداری ساختمان‌ها چگونه باید باشد؟ مدنظر باشد.
وی با یادآوری اینکه این‌ها موضوعاتی هستند که در مورد آن‌ها، سال‌هاست مطالعه شده است، گفت: مرکز تحقیقات سال‌های گذشته پروژه ساختمان سبز را در شهر جدید هشتگرد طراحی کرد که این پروژه هیچ‌گاه اجرایی و عملیاتی نشد.
تدوین دستورالعمل طراحی ساختمان‌های سبز در تجربه هشتگرد
راهب ادامه داد: هم‌اکنون مرکز تحقیقات درصدد است تا تجارب پروژه هشتگرد، برای تدوین دستورالعمل طراحی، استخراج شود. این دستورالعمل به ما می‌گوید قطعه‌بندی‌ها باید چگونه باشد تا از دید مصرف منابع و پایداری بهینه باشد. درعین‌حال، طراحی شهری و محیط شهری، انتخاب نوع گیاه، محل قرارگیری گیاهان، محل قرارگیری گذرها و فضاهای باز شهری، دیگر فضاهای شهری و موضوعات طراحی محیط‌زیستی که در اطراف شهر است، آن‌ها باید با چه الگوهایی طراحی و اجرایی شوند.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین اعلام کرد: انتظار می‌رود تا دولت در اجرای طرح اقدام ملی مسکن، در مقیاس ساختمان نیز این موضوعات را موردتوجه قرار دهد که ساختمان چگونه باید طراحی شود؟ از چه مصالحی استفاده کنیم؟ از چه اجزایی برای کاهش مصرف منابع استفاده کنیم؟ سیستم‌های مدیریت انرژی در ساختمان‌ها، عایق‌های حرارتی، سیستم تنظیم موتورخانه چگونه است؟ آیا به سمت سیستم‌های متمرکز می‌رویم که در مقیاس محله و یا زیرمحله قرار است تامین انرژی کند و انرژی پاک ایجاد کند یا به سمت این می‌رویم که سیستم‌ها برای هر ساختمان تفکیک شده باشد؟ کدام‌یک برای شهرهای مختلف ما بهینه است. این‌ها موضوعاتی است که از ابتدای طرح باید در مورد آن‌ها فکر و برنامه‌ریزی شود.
راهب از دیگر موضوعات مهم را که در طرح اقدام ملی مسکن باید موردتوجه دست‌اندرکاران قرار بگیرد، مدیریت آب عنوان کرده و گفت: مدیریت آب از مباحث کلانی است که در طراحی و اجرای ساختمان‌ها باید ملاک عمل قرار بگیرد. همچنین سیستم تفکیک آب خاکستری و آب مصرفی و بازیافت آب فاضلاب در ساختمان، وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برنامه‌هایی را در دست اجرا دارد که این موضوعات، موضوعات بین‌رشته‌ای است و در مرکز تحقیقات در بخش‌های مختلف ازجمله انرژی، تاسیسات و شهرسازی و معماری در حال برنامه‌ریزی و مطالعه است.
راهب تاکید کرد: فکر می‌کنیم حال که این فرصت در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است، نیاز است تا پروتکل و دستورالعمل اجرایی شهر سبز- ساختمان سبز در مقیاس محلات و مقیاس مجتمع‌های مسکونی، تنظیم شود و مورداستفاده قرار بگیرد.
وی در خصوص الزام‌آور بودن دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های موجود، اعلام کرد: برخی از موضوعات ازجمله مبحث ۱۹ الزام‌آور هستند اما بقیه موارد به شکل الزام نیستند. البته، سازمان برنامه‌وبودجه، دستورالعمل‌هایی را در قالب نظام فنی- اجرایی دارد اما اینکه نگاهی جامع برای الزام‌آور بودن تمامی مباحث ساختمان وجود داشته باشد تاکنون وجود نداشته است.
راهب از اعلام آمادگی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برای مجموعه کردن مباحث مختلف مقررات ملی و کنترل ساختمان خبر داد و گفت: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی این برنامه را دارد تا این دستورالعمل‌ها را که به شکل پراکنده در حوزه‌های مختلف کار شده، جمع کند و به‌صورت یک دستورالعمل واحد دربیاورد؛ اما تاکید می‌شود که اجرایی کردن آن موضوعی است که از اختیارات مرکز خارج است.
