پنجره‌ایرانیان؛ روند کند خوداظهاری مالکان، تفکیک قائل نشدن بین واحدهای معمولی با آپارتمان‌های لوکس و کمبود طرح‌های تشویقی برای سازندگان ازجمله ضعف‌های قانون مالیات بر خانه‌های خالی است.
به گزارش ایسنا، طرح مالیات بر خانه‌های خالی به باور کارشناسان به‌مرورزمان قابلیت اجرا به خود می‌گیرد. این طرح که پس از تصویب مجلس و ارسال به شورای نگهبان با ۱۶ ایراد مواجه شد، مجددا به شورا ارسال و هنوز به مجلس عودت داده نشده است. بااین‌حال تاکنون ۱۰۹ هزار واحد مسکونی خالی از سکنه برای اخذ مالیات از طرف وزارت راه و شهرسازی به سازمان امور مالیاتی معرفی شده است.
پس از ایرادات شورای نگهبان و بر اساس آخرین اصلاح صورت گرفته توسط مجلس شورای اسلامی در ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم هر واحد مسکونی واقع در کلیه شهرهای بالای یک‌صد هزار نفر جمعیت که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور موضوع تبصره (۷) ماده ۱۶۹ مکرر این قانون، در هرسال مالیاتی درمجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد به‌عنوان خانه خالی شناسایی شده و به ازای هرماه بیش از زمان مذکور، بدون لحاظ معافیت‌های تبصره (۱۱) ماده ۵۳ این قانون، ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره در سال اول معادل ۶ برابر مالیات متعلقه، سال دوم معادل ۱۲ برابر مالیات متعلقه و سال سوم به بعد معادل ۱۸ برابر مالیات متعلقه خواهد شد.
اما ازجمله ایراداتی که به این طرح وارد می‌شود روند کند خوداظهاری مالکان، تفکیک قائل نشدن بین خانه‌های معمولی با خانه‌های لوکس و عدم مصونیت کافی سازندگان از مالیات است که می‌تواند به کاهش رغبت برای ساخت‌وساز منجر شود.
مطابق قانونی که در سال ۱۳۹۴ به تصویب رسید وزارت راه و شهرسازی مکلف به شناسایی واحدهای خالی از سکنه بود؛ اما در طرح جدید مجلس، ملاک خوداظهاری است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مالکان همکاری جدی در این زمینه ندارند؛ هرچند به باور نمایندگان مجلس اگر مالکان خانه‌های خالی از درج اطلاعات و خوداظهاری امتناع کنند، مشمول دریافت مالیات می‌شوند.
به دلیل نبود اطلاعات کافی در خصوص وضعیت سکونت حدود ۲۸ میلیون واحد مسکونی کشور که به نظر می‌رسد از عدم اتصال دستگاه‌های مرتبط حوزه مسکن با یکدیگر نشأت می‌گیرد تاکنون فقط ۵۰ درصد واحدهای کل کشور شناسنامه‌دار شده‌اند. از این میزان که حدود ۱۴ میلیون واحد را شامل می‌شود فقط ۱۰۹ هزار واحد به‌عنوان خالی از سکنه شناسایی شده است؛ درحالی‌که مطابق آمار سال ۱۳۹۵ بالغ‌بر ۲.۶ خانه خالی در کشور وجود دارد.
به هر ترتیب معمولا اجرای قوانین پس از تصویب، زمان می‌برد و نتایج طرح مالیات بر خانه‌های خالی در بازار مسکن طی سال‌های آینده مشخص می‌شود. البته برخی کارشناسان و حتی نمایندگان مجلس مثل پاک‌فطرت عضو کمیسیون عمران معتقدند که موضوع مالیات بر خانه‌های خالی تأثیری در بهبود شرایط مسکن نخواهد داشت، مگر اینکه اقتصاد به یک ثبات و آرامشی برسد و در بازارهای اقتصادی مانند مسکن شاهد بروز تلاطم قیمتی نباشیم.
