مرحله نخست مدیریت انرژی ساختمان، شناخت وضعیت موجود و ساختار فعلی مصرف انرژی در ساختمان است که این مرحله موسوم به ممیزی انرژی بوده و از مراحل مختلفی تشکیل شده است. ممیزی انرژی قلب مدیریت انرژی بوده و تحلیل مصارف فعلی انرژی، شناسایی گلوگاه‌های مصرف انرژی و عارضه‌یابی آن‌ها، ارائه راهکارها و درمان عارضه‌های مصرف انرژی ساختمان در این مرحله انجام می‌شود.

بعد از شناسایی راهکارها، نقشه اجرای راهکارها تکمیل شده و بر اساس معیارهای فنی و اقتصادی، راهکارهای مدنظر انجام می‌پذیرد که این مرحله، مرحله دوم مدیریت انرژی است.

در مرحله سوم، ارزیابی اثرات راهکارها، میزان ماندگاری و اثربخشی آن‌ها بر وضعیت مصرف انرژی ساختمان با استفاده از روش‌های متداول ارزیابی، اعتبار سنجی و تأیید انجام می‌گیرد که درواقع این مرحله میزان موفقیت مدیریت انرژی ساختمان در کوتاه‌مدت و بلندمدت را بیان می‌کند.

چرا باید از سیستم مدیریت انرژی ساختمان استفاده کنیم؟

مدیریت انرژی در تعریف به معنای استفاده مقرون‌به‌صرفه و کارآمد از انرژی است. بسته به نوع مصرفی که یک ساختمان دارد دستگاه‌های پرمصرف متفاوت‌اند.

به‌عنوان‌مثال در ساختمان‌های اداری و تجاری دستگاه تهویه مطبوع و سیستم روشنایی مرکزی پرمصرف‌ترین هستند. البته کاربرد سیستم‌های HVAC مصرف انرژی را تا حد زیادی با کاهش روبرو ساخته است.

در جهت کاهش هزینه‌های صنعت ساختمان و استفاده بهینه از تکنولوژی و به‌کارگیری فناوری ارتباطات و رایانه عملکرد سیستم‌های مدیریت و اتوماسیون ساختمان چشمگیرتر می‌شوند که درمجموع صرفه‌جویی انرژی را در بر خواهد داشت.

درواقع مزیت استفاده از سیستم‌های جدید کاهش مصرف قابلیت نصب ساده آن‌ها بر روی شبکه‌های کامپیوتری (PC) و کنترل سیستم بدون نیاز به کابل‌کشی پرهزینه و استفاده از تجهیزات گران‌قیمت است.

با در نظر گرفتن میزان مصرف انرژی و با توجه به روشنایی روز و دمای بیرون، سیستم قادر استیک روش مصرف ارزان‌قیمت را همراه با صرفه‌جویی در انرژی انتخاب کند. در نظر گرفتن دمای مطلوب ساختمان بر اساس نوع استفاده‌ای که از آن می‌شود مصرف انرژی را تا حد بسیار زیادی محدود می‌کند.

این کار با در نظر گرفتن اطلاعات اولیه‌ای که کارفرما به سیستم می‌دهد و همچنین داده‌هایی که سیستم به‌عنوان پیش‌فرض دارد ازجمله تغییرات روزانه و فصلی شرایط طرح و نحوه انتخاب تجهیزات صورت می‌گیرد. درنتیجه پروسه مصرف تصاعدی انرژی و ایجاد هزینه‌های بالا برای نگهداری ساختمان از بین می‌رود. به‌این‌ترتیب سیستم‌های مدیریت انرژی در ساختمان (EMS) تعریف می‌شوند.

EMS‌ها با تنظیم عملکرد ساعتی و یا دورهای تجهیزات از مصرف بی‌رویه آن جلوگیری می‌کنند. برای شناخت اهمیت اقتصادی سیستم‌های مدیریت انرژی اشاره به این موضوع کافی ست که استفاده از EMS دریک ساختمان تک عملکردی هزینه‌ای به مقدار ۱۰۰ دلار در پی دارد. درحالی‌که کنترل عادی همان ساختمان با روش‌های سنتی هزینه‌ای معادل ۱۰۰۰ دلار دربردارد.

سیستم مدیریت انرژی ساختمان چه مزایایی دارد؟

در بررسی‌های سیستم‌های تأسیساتی تهویه‌ی مطبوع ساختمان‌های چندمنظوره ثابت شده است که این سیستم‌ها بیش از ۴۰% از انرژی کلی ساختمان را مصرف می‌کنند. گفته می‌شود که تا سال ۲۰۲۰ میلادی، مصرف انرژی سیستم‌های تهویه‌ی ساختمان‌های چندمنظوره به دو برابر میزان فعلی آن خواهد رسید.

بااین‌حال، می‌توان با راه‌اندازی سیستم مدیریت انرژی ساختمان و با به‌کارگیری تنظیمات ساده، علاوه بر افزایش کارایی سیستم‌های گرمایش و سرمایش و تهویه‌ی مطبوع و مصرف بهینه‌تر انرژی، میزان تولید دی‌اکسیدکربن و هزینه‌های مصرفی را تا چندین برابر کاهش داد.

گفتنی است مزیت‌هایی مانند نظارت از راه دور، یکپارچه‌سازی سیستم، تجزیه‌وتحلیل جامع و قابلیت‌های گزارش‌دهی و عیب‌یابی از مهم‌ترین ویژگی‌های این سیستم به‌شمار می‌رود. تنها با یک کلیک در رایانه، تبلت یا گوشی تلفن هوشمند می‌توان به‌طور شبانه‌روزی بر محاسبات مربوط به توزیع، اثربخشی، نسبت بازده انرژی و ضریب عملکرد سیستم‌های انرژی ساختمان نظارت داشت.

درواقع، اپلیکیشن‌ها یا نرم‌افزارهای کاربردی به‌عنوان مرکز تجزیه‌وتحلیل و مدیریت سیستم، نقش مهمی در راهکار مدیریت انرژی ایفا می‌کنند. ثبت حجم زیادی از اطلاعات در مرکز داده، به‌تنهایی هیچ سودی برای کاربر سیستم نخواهد داشت.

این اطلاعات تنها در صورتی قابل‌استفاده و سودمند خواهند بود که تجزیه‌وتحلیل شده و اطلاعات معناداری را به‌منظور مدیریت ساختمان تولید نمایند.

مدیریت مصرف انرژی چگونه باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود؟

پروژه‌های مدیریت انرژی می‌توانند از طریق شناسایی مناطق ناکارآمد و انجام اقدامات لازم، باعث صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌ها گردند. این کار مقدار کل انرژی مورداستفاده در ساختمان، سایت یا شرکت را بیش از ۳۵ درصد کاهش می‌دهد و به دنبال آن هزینه‌ها و اثرات مخرب زیست‌محیطی نیز کاهش می‌یابد.