پنجره‌ایرانیان؛ مصالح و تجهیزات ساختمانی ارتباط مستقیمی با کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها دارند؛ یعنی به هراندازه که کاربرد مصالح سنتی منجر به افزایش مصرف و حتی اتلاف مصرف انرژی می‌شود، اما در مقابل استفاده و به‌کارگیری مصالح و تجهیزات نوین نقش موثری در کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها دارد.
حال با توجه به اینکه در پروسه ساخت ساختمان، مهندسان نقش اساسی را در به‌کارگیری نوع مصالح و تجهیزات ساختمانی ایفا می‌کنند، سوال این است که برای افزایش آگاهی مهندسان درباره مصالح و فناوری‌های نوین موثر در کاهش مصرف انرژی، چه اقداماتی باید انجام گیرد و نقش سازمان نظام‌مهندسی در این زمینه چیست؟
آموزش و به‌روزرسانی اطلاعات و آگاهی مهندسان
در همین راستا رئیس کمیسیون انرژی، استاندارد مصالح و محیط‌زیست شورای مرکزی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور با تاکید بر اینکه یکی از وظایف سازمان نظام‌مهندسی، آموزش و به‌روزرسانی اطلاعات و آگاهی مهندسان است، گفت: ارتقای آگاهی مهندسان صددرصد جزء وظایف نظام‌مهندسی است و در ماده 73 آیین‌نامه اجرایی قانون نظام‌مهندسی یا ماده 15 قانون نظام‌مهندسی، جزء وظایف و اختیاراتی است که اعضای هیئت‌مدیره استان‌ها بر عهده دارند.
احمدرضا طاهری اصل در گفت‌وگو با صما با اشاره به اقدامات انجام‌شده در شورای مرکزی عنوان کرد: در این حوزه اقداماتی در شورای مرکزی به انجام رسیده است و طی یکی دو هفته اخیر نظام‌نامه تشکیل کمیسیون انرژی، استاندارد مصالح و محیط‌زیست را در شورای مرکزی تدوین کرده‌ایم و شورای مرکزی این نظام‌نامه را تصویب می‌کند تا بتوانیم نظام‌نامه را به کل سازمان‌های نظام‌مهندسی کشور ارسال نماییم تا همه سازمان‌های نظام‌مهندسی این کمیسیون را تشکیل بدهند.
عضو هیئت‌رئیسه شورای مرکزی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور ادامه داد: در کنار آن تاکید کرده‌ایم که همه سازمان‌های نظام‌مهندسی، یک واحد انرژی یا یک کارشناس انرژی داشته باشند و جزو وظایف و اهداف آن کمیسیون و واحد انرژی گذاشته‌ایم که قسمتی از آن ترویج و فرهنگ‌سازی مباحث انرژی و قسمتی دیگر ارائه آموزش‌های مدیریت، بازرسی و رده‌بندی انرژی باشد که اهداف مختلفی را شامل می‌شود.
وی با ابراز امیدواری از اینکه این واحدها و کمیسیون‌ها در همه استان‌ها تشکیل شود، اظهار داشت: ما نیز از طرف شورای مرکزی، از سازمان‌هایی که دوره‌های آموزشی برای اعضای خود برپا می‌کنند، حمایت و همراهی می‌کنیم.
نقش شوراهای شهری در بهینه‌سازی مصرف انرژی
طاهری اصل درعین‌حال افزود: امیدواریم در ابتدای کار بتوانیم فرهنگ‌سازی و نحوه طراحی و مدل‌سازی انرژی را به مهندسان آموزش دهیم تا به یک فرهنگ برای آنها تبدیل شود و با همکاری شهرداری و سایر ارگان‌ها یک فرهنگ‌سازی عمومی در سطح کشور داشته باشیم.
وی همچنین با تاکید بر اینکه در اینجا نباید از نقش شوراهای شهری غافل شویم، تصریح کرد: شوراهای شهری به‌عنوان یک حوزه فکری در شهرداری‌ها و تصمیم‌گیری برای شهرداری‌ها می‌توانند نقش بسیار بزرگی را در کاهش مصرف انرژی بر عهده داشته باشند.
این مسئول خاطرنشان ساخت: شوراهای شهری حتی می‌توانند در یک قالب رقابتی وارد شوند و برندسازی ساختمان را در شهر خود شروع کنند و این مقوله را جلو ببرند تا به‌زودی بتوانیم به فرآیند و جایگاه مدل‌سازی انرژی و کاهش مصرف کردن انرژی و آب دسترسی پیدا کنیم و حفظ محیط زیست را نیز سرلوحه کارهای خود قرار دهیم.
ضرورت برگزاری دوره‌های آموزشی کاربردی
همچنین دیگر عضو هیئت‌رئیسه شورای مرکزی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور در این زمینه گفت: مسلما برای افزایش آگاهی مهندسان از مصالح و فناوری‌های نوین موثر در کاهش مصرف انرژی، برگزاری دوره‌های آموزشی کاربردی برای مهندسان تاثیر بسزایی دارد.
محمدرضا جواهری تشریح کرد: یعنی مهندسان باید این آموزش‌ها را به‌طور کامل لمس کنند و به این موضوع پی ببرند که وقتی از فناوری‌های نوین در ساختمان‌ها استفاده می‌کنند، چقدر بازدهی اقتصادی به دنبال خواهد داشت تا بتوانند این موضوع مهم را به مالکان هم القا کنند.
وی همچنین ادامه داد: نکته بعدی این است که معمولا مقاومت‌هایی توسط افراد مختلف و حتی مهندسان در انجام کارهای جدید وجود دارد و معمولا در بین دست‌اندرکاران ساخت‌وساز، عموما حرکت به سمت‌وسوی فرآیندهای سنتی و یا اقداماتی که به آنها عادت کرده‌اند، بیشتر است؛ بنابراین برای اینکه این روال از بین برود، باید یک سری مشوق‌هایی هم به خود مهندسان ارائه شود.
جواهری با ارائه مثالی تصریح کرد: در استان یزد برای تغییر الگوی ساخت خانه‌های مسکونی، اصلاح الگوی ساخت را طی چند سال از طریق ارائه مشوق‌هایی برای مهندسان اجرایی کردیم که تاثیرات بسیار خوبی هم به دنبال داشت و نتایج خوبی گرفتیم.
این کارشناس انرژی در ادامه بیان کرد: در حوزه انرژی و استفاده از فناوری‌های نوین هم باید به طرق مختلف مشوق‌هایی را برای مهندسان قرار دهیم؛ یعنی در سازمان‌های نظام‌مهندسی، اعضای هیئت‌مدیره باید مواردی را مصوب کنند تا مهندسان به این موضوع پی ببرند که اگر برای این مهم وقت بگذارند و شیوه‌های جدید را به کار بگیرند، برای آنها خروجی به دنبال دارد.
جواهری درعین‌حال تاکید کرد: وقتی مهندسان می‌خواهند اقدام به تغییر رویه در کارهای مرسوم بکنند و کارهای جدید ارائه دهند، به‌طورقطع باید علم و اطلاعات آن را داشته باشند و وقت کافی صرف کنند تا آموزش ببینند. از طرف دیگر وقتی می‌خواهد این موضوعات را به مالکان منتقل کنند و به‌نوعی به آنها هم مشاوره بدهند و یا آنها را متقاعد کنند، پس باید مشوق‌هایی وجود داشته باشد تا مهندسان به این سمت‌وسو حرکت کنند.
نهادهای متولی مشوق‌های انرژی ارائه کنند
وی این دو اقدام مذکور را در سازمان‌های نظام‌مهندسی الزامی دانست و گفت: در این بخش‌ها سازمان‌های نظام‌مهندسی می‌توانند نقش بسزایی ایفا کنند. سایر دستگاه‌های دولتی هم وظایف خاص خود را بر عهده دارند و قاعدتا باید مشوق‌هایی را برای این منظور در نظر بگیرند. درواقع شهرداری‌ها، ادارات راه و شهرسازی و هرکدام از نهادها و مجموعه‌های مرتبط با حوزه انرژی باید کمک‌های لازم را ارائه کنند.
جواهری با بیان اینکه هنوز بسیاری از مهندسان با مباحثی مثل عایق‌کاری ساختمان‌ها، کف، بدنه، دیوار و مسائل اجرایی و عملیاتی آن آشنا نیستند گفت: آموزش‌ها عموما به‌صورت تئوری مطرح‌شده و باید به‌صورت کاربردی و عملیاتی دربیاید و حتی تبدیل به دیتیل‌های اجرایی شود؛ یعنی چند دیتیل اجرایی ساده تهیه شود و در دسترس همه مهندسان و حتی مجریان و پیمانکاران قرار بگیرد.
وی افزود: یک بخشی هم این است که چون این کار عملیاتی نشده، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که باید اقدامات خاص و عجیب غریبی باید انجام شود تا مسئله اتلاف انرژی حل شود. درحالی‌که برای مثال امروز بحث استفاده از پنجره‌های دوجداره به یک مسئله فراگیر تبدیل‌شده و در بیش از 80 درصد ساختمان‌ها پنجره‌های دوجداره به کار می‌رود. چون عموم جامعه اهمیت استفاده از این نوع مصالح را درک کرده‌اند، ولی در بخش‌های دیگر این اطلاعات کم است و باید افزایش یابد.
