به گزارش صما، در حال حاضر بازار مسکن گرفتار مسائل و مشکلات متعددی است. ازیک‌طرف مسئله عمده این است که تعادل بین عرضه و تقاضا وجود ندارد؛ یعنی بازار مسکن با نیازهای انباشته سال‌های گذشته مواجه است و با توجه به اینکه سالانه ازدواج‌های متعددی رخ می‌دهد، هرساله به خیل متقاضیان مسکن اضافه می‌شود.

از طرف دیگر شاهدیم که هرروزه تعدادی از خانه‌های واقع در بافت‌های فرسوده از دور خارج می‌شود و ازاین‌رو ساکنان این بافت‌ها نیز به بازار متقاضیان مسکن اضافه می‌شوند؛ اما این در حالی است که هیچ‌کدام از این موارد مهم توسط نهادهای حاکمیتی موردتوجه جدی قرار نگرفته است.

شکست طرح بازآفرینی شهری

به‌طور نمونه طرح بازآفرینی شهری که می‌توانست به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه تولید مسکن در کشور مطرح و اجرایی شود، راه به‌جایی نبرده و امروز آمارها گواه آن است که این طرح به دلیل نبود سیاست‌گذاری‌های مناسب در این حوزه، با شکست مواجه شده است.

به گفته فعالان ساختمانی، درواقع شرایط و تدابیری که باید برای موضوع بازآفرینی شهری دیده می‌شد، فراهم نشده و برخلاف شعارهای گوناگونی که در خصوص ضرورت اجرای این طرح داده شده، اما همچنان نگاه درآمدی به احیا و بازسازی بافت‌های فرسوده وجود داشته و سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی تکالیف خود را در این بخش انجام نداده‌اند.

بر اساس این گزارش، ضروری بود که برای احیا و نوسازی بافت‌های فرسوده، شهرداری بسته‌های خدماتی تعریف کند که این اقدام انجام نگرفت. به‌طور نمونه شهرداری اعلام کرده بود که عوارض بافت‌های فرسوده 50 درصد مشمول تخفیف می‌شوند اما در واقعیت اثرگذاری خاصی نداشت.

بر این اساس فعالان ساخت‌وساز بر این باورند که این‌گونه مشوق‌ها هرچند به لحاظ ماهوی از ظاهر زیبایی برخوردارند، اما وقتی به مرحله اجرا می‌رسند، اثربخشی خاصی به دنبال ندارند و اجرای طرحی به نام بازآفرینی شهری نیازمند برنامه‌ریزی در تمام سطوح است.

مجلسی‌ها نیز با اعتقاد به اینکه بازآفرینی شهری که توسط وزارت راه و شهرسازی در چند سال قبل اتخاذ شده ناکارآمد است؛ می‌گویند: متأسفانه از راهکار بازآفرینی شهری فقط یک نام را می‌شنویم و هیچ تأثیری در بازار مسکن نمی‌بینیم. دولت باید در اصلی‌ترین موتور محرکه اقتصاد ایران ورود حداکثری داشته باشد. راه‌اندازی موتور محرکه اقتصاد ایران که همان صنعت ساخت‌وساز مسکن است می‌تواند سبب شود که صنایع وابسته وارد رونق شوند و رکود از بین برود.

غفلت از تولید مسکن در هشت سال اخیر

وجود این مسائل و چالش‌ها در بخش مسکن دلالت بر این موضوع دارد که باید عرضه مناسبی در بازار مسکن صورت گیرد تا قیمت‌ها کنترل شوند؛ اما این در حالی است که نه‌تنها در دوره وزارت آخوندی، وزیر سابق راه و شهرسازی اصلا به عرضه مسکن اضافه نشد؛ در حال حاضر نیز در دوره وزارت اسلامی، دولت به‌منظور عرضه مسکن، برنامه خاصی را در قالب تولید مسکن در طرح‌های خود دنبال نمی‌کند. به عبارتی تنها اقدام دولت این بوده که طرح ملی مسکن ملی را مطرح کرده که به عقیده فعالان ساختمانی، طرح مسکن ملی نیز شعاری بیش نیست و در قالب این طرح درواقع ساخت یکسری از واحدهای مسکن مهر مطرح شده است.

به عقیده کارشناسان، گواه این موضوعات، در تغییرات قیمت مسکن بر اساس تقاضاها در طی ماه‌های اخیر قابل‌مشاهده است. به‌گونه‌ای که وضعیت بازار مسکن نشان می‌دهد معاملات فروردین‌ماه 99 نسبت به اسفندماه 98 حدود 86 درصد افت پیدا کرده است؛ اما این در حالی است که قیمت مسکن در اولین ماه سال جاری تنها حدود 2 درصد کاهش پیدا کرده است.

بر اساس این گزارش، این موضوع نشان می‌دهد که قیمت‌ها در بازار مسکن آن‌چنان کاهش پیدا نکرده و هرچند انتظار می‌رفت که با فراگیر شدن ویروس کرونا، قیمت‌ها بسیار بیش از این افت پیدا کند، اما این اتفاق رخ نداده است.

تولید مسکن نیازمند سیاست‌گذاری‌های صحیح است

درعین‌حال در فروردین‌ماه امسال نسبت به سه سال اخیر، حجم پروانه‌های ساختمانی که صادر شده تا حدود بسیار زیادی کاهش پیدا کرده است. به‌طور مثال نسبت به اسفندماه سال گذشته شاهد کاهش حدود 54 درصدی پروانه‌های ساختمانی بوده‌ایم.

به عقیده کارشناسان این آمار خبرهای خوبی را در بر ندارد و حاکی از آن است که بازار مسکن به حال خود رها شده است. آنچه مسلم است تامین مسکن برای دهک‌های هدف نیازمند آن است که باید شرایط مناسب برای تولید مسکن ارزان فراهم شود و بدیهی است برای اینکه شرایط تامین و تولید مسکن برای اقشار نیازمند دنبال شود، باید سیاست‌ورزی‌ها به این سمت‌وسو باشد.

درمجموع کارشناسان بر این باورند که اگر قرار باشد حوزه مسکن به دوران طلایی خود بازگردد و به‌عنوان یک صنعت پیشران و درون‌زا موردتوجه قرار گیرد؛ لازم است که حاکمیت اعم از قوه مقننه، قوه مجریه و قوه قضاییه به‌صورت اضطراری مشکلات حوزه تولید مسکن را برطرف کنند.